آشنایی خانواده ها با تغییرات دوران نوجوانی بسیار ضرورتی است

دکتر مریم رامشت، روان‌شناس در گفت‌و‌گو با جام جم آنلاین درباره دوران نوجوانی بیان داشت: زندگی آرام و خوش کودکی با فرارسیدن دوران بلوغ متحول می‌شود. نوجوان در این دوره شدیداً دچار نگرانی و اضطراب است، به‌طوری‌که نمی‌تواند جنبه‌های مختلف شخصیت خویش را به‌صورت هماهنگ و قابل‌قبول سامان دهد که به آن بحران نوجوانی گفته می‌شود.

این روان‌شناس ادامه داد: یکی از عمده‌ترین مراحل رشد در هر انسانی مرحله بلوغ است که تحت عنوان دوران نوجوانی از آن یاد می‌شود همچنین مرحله‌ای است که افراد تغییرات جسمانی، خلقی و روحی متفاوتی را احساس می‌کنند و این تغییرات هورمونی وی را برای ورود به دوران بزرگسالی آماده می‌کند.

رامشت ادامه داد: در این دوران، نوجوان در مورد بسیاری از مسائل پیرامون خود دچار شک و تردید می‌باشد و گاهی اوقات برای رسیدن به اهداف و خواسته‌های خود با دیگران و حتی والدین خود مخالفت می‌کند؛ در این دوره نوجوان می‌خواهد استقلال خود را به تثبیت برساند و برای آن چالش‌های بسیاری را پیش رو خواهد داشت.

وی نحوه ارتباط والدین با نوجوان را در شکل‌گیری شخصیت آنان به‌خصوص در این دوران تأثیرگذار دانست و بیان کرد: توصیه می‌شود تا خانواده‌ها نسبت به این دوران شناخت پیدا کنند تا نسبت به عکس‌العمل‌ها و برخوردهایی که با فرزندان خود در این دوران دارند آگاه باشند .

این روانشناس تأکید کرد: عدم رفتار صحیح والدین در این دوره با نوجوانان نه‌تنها نمی‌تواند کمکی به هویت فکری و معنوی و رشد عاطفی آنها کند، بلکه جلوی رشد طبیعی و عاطفی آنها را نیز می‌گیرد و امکان وقوع بسیاری از حوادث ناگوار را برای نوجوانان فراهم می‌کند.

رامشت درباره تفاوت‌های نوجوان دیروز با نوجوان امروز گفت: با توجه به تغییر و تحولات اجتماعی شرایط نوجوانان امروزی پیچیده‌تر از نوجوانان دیروز است چراکه دغدغه‌های فکری نوجوان‌ها اغلب به دنیای مجازی و مسائل مرتبط با آن تغییر پیداکرده است.

وی ادامه داد: دنیای امروز دنیای ارتباطات و ارتباطات جهانی است، شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی اعم از اینترنت و رسانه‌های گروهی و .. بسیار افزایش داشته، بنابراین دسترسی نوجوانان به اطلاعات نسبت به گذشته بسیار آسان شده است.

این روانشناس با اشاره به جنبه‌های نگران‌کننده در ارتباط با دسترسی آسان به اطلاعات برای نوجوانان ابراز داشت: این بمباران اطلاعات در تغییر و تحول جسمانی، روحی و خلقی بسیار اثرگذار است، درگذشته نوجوان بیشترین ارتباط و وابستگی را به خانواده داشت و شبکه‌های ارتباطی نیز به این اندازه گسترده نبودند.

وی در ادامه گفت: نوجوان امروزی بیشترین ارتباط را با گروه‌های هم‌سن خود و افراد خارج از خانه دارد و این تحول، دوران امروز را با گذشته متفاوت می‌کند همچنین حضور نوجوانان در شبکه‌های مجازی نیز درحالی‌که افزایش است. آنان زمان زیادی از وقت خود را در این فضا سپری می‌کنند و این عوامل باعث شده تا فاصله بین فرزندان با خانواده‌ افزایش پیدا کند.

رامشت این تغییر و تحول اجتماعی را جهانی دانست و گفت: نوجوان ما نیز در این دنیا سیر می‌کند اما برای خانواده‌ها شرایط و تغییرات قابل‌پذیرش نیست و دور شدن نوجوان ازلحاظ فکری و احساسی برای آنان بسیار نگران‌کننده است.

این روانشناس با تأکید بر مطالعه عمیق و گسترده خانواده‌ها نسبت به وضعیت نوجوانان در سن بلوغ ادامه داد: بسیاری از خانواده‌ها با تحولات دوران نوجوانی آشنایی ندارند و این موضوع باعث درگیری شدید بین خانواده و نوجوان می‌شود، بنابراین خانواده باید نسبت به این تغییرات آشنایی و آگاهی کامل داشته باشند.

وی افزود: نوجوانان در این سن گرایش بیشتری در تعامل با هم‌سن‌وسالان خوددارند، در این شرایط خانواده‌ها نباید در برابر تغییرات و خواسته‌های نوجوان ایستادگی کنند بلکه باید در کنار نوجوان خود قرار گیرند و او را راهنمایی و مدیریت کند.

رامشت، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی را در روابط اعضای خانواده نیز اثرگذار دانست و عنوان کرد: برخی والدین بسیاری از زمان خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند و برای خانواده و فرزندان خود فرصت کمتری را در نظر می‌گیرند، این موضوع آسیب‌هایی را در خانواده‌ها به وجود می‌آورد که در کنار سایر عوامل مخرب در روابط خانوادگی موجبات سست شدن بنیاد خانواده‌ها شده است.

وی ادامه داد: چراکه به‌رغم نزدیکی فیزیکی و زیر یک سقف بودن خانواده گاه فاصله عاطفی و معنوی زیادی را از یکدیگر تجربه می‌کنند و افراد خانواده کمترین مراودات و گفتگوی همدلانه را باهم دارند.

این روانشناس گفت: خانواده‌ها باید ضرورت گفت‌وگوی باکیفیت را در خانه بیش‌ازپیش جدی بگیرند. پدر و مادرها باید الگوی مناسبی در گفت‌وگو باشند و خود را مقید به زمان و برنامه مشخصی برای گفت‌وگو در منزل دانسته و با فرزندان درباره مسائل مختلف روز و غیره صحبت کنند.

رامشت بابیان اینکه توجه به نیازهای عاطفی و احساسی اعضای خانواده در هنگام گفتگوها بسیار دارای اهمیت است، بیان داشت: والدین در این زمینه باید مطالعه لازم را داشته و با نیازهای روانی یکدیگر و فرزندان آشنا باشند و با گفت‌وگو و حرف زدن به دنیای آنها نزدیک شوند.

نسترن نعمتی/جام جم آنلاین