کوتاه اما ماندگار به طول تاریخ

به گزارش جام جم آنلاین- یازدهمین امام شیعیان امام حسن عسکری (ع) زندگی کوتاه و بسیار سختی داشتند. پدر بزرگوارشان امام هادی علیه‌السلام و مادر مکرمه اش بانوی عارفه ایست که به نام های «سلیل » ، «حدیثه » و «سوسن » خوانده می شود. امام یازدهم در سامرا و در منطقه عسکر اقامت اجباری داشتند ازآن‌جهت ایشان را عسکری می‌نامند.

امام عسگری در مدت امامت کوتاه خویش با ۳ نفر از خلفای عباسی که هر یک از دیگری ستمگرتر و بی‌دین‌تر بودند هم‌عصر بودند؛ این سه تن المعتزبالله، المهتدی بالله و المعتمد علی‌الله خلفای عباسی بودند که روز نخست بانام طرفداری از علویان و با عنوان انتقام‌گیری از بنی‌امیه قیام کرده بودند. بعد از پیروزی آن را نادیده گرفتند و مانند خلفای بنی‌امیه و بلکه بدتر از آنان ستمگری و خودکامگی را آغاز کردند.

علیرغم آنکه در زمان چهاردهمین خلیفه عباسی و دومین خلیفه عباسی هم‌عصر امام یازدهم، یعنی مهتدی باشد مورخان به جهت میانه‌روی در غذا، لباس، امور اقتصادی و زدودن مظاهر تشریفات و اشرافی گری توسط وی داد سخن داده‌اند و او را ستوده‌اند. در همین زمان امام عسکری به زندان فرستاده شد و تا زمان کشته شدن مهتدی بالله امام در زندان به سر می‌بردند و حتی تصمیم داشت امام را به قتل برساند.

خلفای عباسی از هرگونه فشار و محدودیت نسبت به امامان دریغ نمی‌کردند ولی این میان‌فشارها و محدودیت‌ها در زمان امام عسگری از امام جواد و امام هادی علیها علیه‌السلام نیز بیشتر بود و البته به دو دلیل:

الف) شیعه در زمان امام عسکری به‌صورت یک قدرت عظیم در عراق درآمده بود و همه مردم شیعی هیچ‌یک از خلفای عباسی را مشروع و قانونی نمی‌دانستند و معتقد بودند امامت الهی در فرزندان علی باقی است. در آن زمان شخصیت ممتاز این خاندان امام عسکری علیه‌السلام بود.

ب) خاندان عباسی طبق روایات و اخبار متواتر می‌دانستند مهدی موعود که تار و مار کننده‌ کلیه حکومت‌های خودکامه و ناحق است از نسل امام یازدهم خواهد بود به همین جهت پیوسته مراتب زندگی او بودند تا بتوانند فرزند او را به چنگ آورده و نابود کنند.

به‌قدری حکومت عباسی از نفوذ و موقعیت امام نگران بود که امام را ناگزیر کرده بود هر هفته روزهای دوشنبه و پنجشنبه در دربار حاضر شود.

دربار به این هم اکتفا نکرد بلکه معتز امام را بازداشت و زندانی کرد و حتی به سعید حاجب دستور داد امام را به سمت کوفه ببرد و درراه او را به قتل برساند ولی بعد از سه روز ترکان دربار خود را به درک واصل کردند.

امام عسکری باوجود همه این فشارها و کنترل‌ها و مراقبت‌های بی‌وقفه حکومت عباسی یکسری فعالیت سیاسی، اجتماعی و علمی در جهت حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضد اسلامی انجام داد که خلاصه آن به شرح ذیل می‌باشد:

1- کوشش‌های علمی در دفاع از آیین اسلام و رد اشکالات و شبهات مخالفان و نیز تبیین اندیشه صحیح اسلامی
2- ایجاد شبکه ارتباطی بین خود و شیعیان مناطق مختلف از طریق تعیین نماینده و اعزام پیک
3- فعالیت‌های سری سیاسی به‌رغم تمام کنترل‌ها و مراقبت‌های حکومت عباسی
4- حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان خصوصاً یاران ویژه و خاص خود
5- تقویت و توجیه سیاسی رجال و عناصر مهم شیعه در برابر مشکلات
6- استفاده گسترده از آگاهی‌های غیبی برای جلب منکران ولایت و امامت و دلگرمی شیعیان و محبان
آماده‌سازی شیعه برای دوران غیبت فرزند خود امام دوازدهم

معتمد عباسی(لعنت‌الله‌علیه) که همواره از قدرت امامت و ولایت و محبوبیت امام و نفوذ معنوی امام در جامعه نگران بود، چون دید توجه مردم روزبه‌روز به امام بیشتر می‌شود و زندان و اختناق و مراقبت تأثیر معکوس دارد به همان شیوه اسلاف ناخلف خود عمل کرد و امام را پنهانی مسموم ساخت و در ۸ ربیع‌الاول سال ۲۶۰ حضرت امام حسن عسکری علیه‌السلام به شهادت رسید.

حاج عباس روزمه

مدرس دانشگاه و کارشناس حوزوی