چرا اصلاح الگوی مصرف را جدی نگرفتیم؟

ایشان اواسط همان سال (88) در این خصوص گفتند:«البته اصلاح الگوی مصرف مخصوص یک سال نیست؛ سال‌ها طول می کشد. شاید ده سال طول بکشد که انسان بخواهد این کار را بکند؛ اما باید شروع کنیم...»

امروز بیش از10 سال از اعلام شعار حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف به عنوان نقطه آغاز اصلاح نظام اقتصادی کشور می‌گذرد. همگان می‌دانیم سال‌های بعد نیز معظم له حلقه‌های دیگر اصلاح نظام اقتصادی را متناسب با اقتضائات محیطی و محاطی و با محوریت تولید و اشتغال تعیین و ابلاغ کردند و انتظار داشتند در خلال این 10 سال با پرهیز از اسراف و ایجاد رونق در تولید و همچنین اشاعه قناعت و صرفه‌جویی، الگوی مناسبی در جامعه شکل بگیرد که در آن تولید بر مصرف فزونی گیرد و به تبع آن حال جامعه خوب و عدالت اجتماعی گسترش یابد.

هر چند بسیاری از تولیدکنندگان دلسوز کشورمان در عرصه‌های مختلف اقتصادی، نظامی، اجتماعی و ...همان راهی را رفتند که انتظار می‌رفت و دستاوردهای بزرگی نیز در این خلال کسب کردند، ولی بسیاری نیز موضوع را آن‌طور که باید و شاید جدی نگرفتند و سرلوحه اقدامات خود قرار ندادند؛ مسؤولانی که باید کاری سیستماتیک و قانونمند انجام می‌دادند تا منجر به اصلاح الگوی مصرف در درازمدت می‌شد. در ادامه تلاش می‌شود به اختصار برخی از تبعات منفی این تسامح و سهل‌انگاری در حد بضاعت بیان شود.

مصرف سوخت خودروها: به گزارش منابع معتبر، در حال حاضر بیش از 7/7 درصد خودروهای كشور فرسوده هستند که به اعتقاد كارشناسان با اسقاط آنها می‌توان سالانه بیش از 400 میلیون لیتر سوخت صرفه‌جویی کرد.

مصرف نان: برآوردها حاکی است که در جامعه ما سالانه حدود دو میلیون تن ضایعات نان به دلیل اسراف و نداشتن الگوی صحیح مصرف به‌وجود می‌آید که این موضوع باعث هدررفت حدود 33 درصد نان‌های تولید شده در کشور می‌شود.

مصرف آب: گزارش‌های مسؤولان حاکی از هدررفت حدود 55 درصد مصارف آب خانگی دارد؛ در حالی که کشور ما کشور پرآبی نیست و مسؤولان ذی‌ربط برای آوردن آب به منازل مردم چه هزینه‌ها و زحمات طاقت‌فرسایی می‌کشند.

مصرف میوه و تره‌بار: بر اساس آخرین آمار ارائه شده توسط فائو در سال 2019 رتبه نخست هدررفت ضایعات محصولات میوه و تره‌بار با 30 درصد ضایعات به ایران اختصاص دارد که این عدد بیش از دو برابر میانگین جهانی است. گفتنی است با این حجم ضایعات (40 میلیون تن در سال) می‌توان چیزی بالغ بر 16 تا 18 میلیون نفر را سیر کرد.

کارشناسان معتقدند زنجیره کاشت، داشت، برداشت و فرآیند توزیع محصول تا منازل در ایران به‌گونه‌ای شکل گرفته است که خروجی نهایی آن بر خلاف همه کشورهای جهان جز تلفات و ضایعات محصولات، چیز دیگری نیست؛ مثلا وجود پنج شش واسطه برای عرضه محصولات کشاورزی، نبود بسته‌بندی مناسب، نبود ناوگان حمل و نقل و انبارها و سردخانه‌های مناسب به‌منظور جلوگیری از فسادپذیری محصولات، نبود برنامه‌ریزی و اجرای الگوی مناسب کشت و...

یادمان باشد کشور عزیزمان ایران در سخت‌ترین شرایط تحریم‌های ظالمانه قرار دارد و این حجم از ضایعات به رغم تاکیدات مکرر و نجات‌بخش رهبر معظم انقلاب زیبنده نظام جمهوری اسلامی ایران نیست. همگان باید اصلاح الگوی مصرف را جدی بگیریم.

مهدی رضایی - مدیر عامل بانک انصار / روزنامه جام جم