روایت احضار روح در تلویزیون

قطعا طرح این دست موضوعات همیشه چالش‌برانگیز و دارای حواشی است و سریال «احضار» با موضوع توجه به عرفان‌های کاذب و جلسات احضار روح که با خود چیزی جز نابودی خانواده‌ها و مشکلات روحی و روانی برای افراد شرکت‌کننده در این جلسات ندارد، سعی بر مذمت این عمل دارد. در آستانه پخش این سریال در شب های ماه مبارک رمضان سراغ محمودرضا تخشید، تهیه کننده این مجموعه رفتیم و با او در جام جم آنلاین گپ و گفتی درباره ژانر ماورایی و پژوهشی که برای ساخت مباحث مذهبی سریال «احضار» انجام شده، داشتیم که خوب است آنها را در ادامه بخوانید.    
از آنجا که چند سالی است تلویزیون سراغ ساخت سریال هایی در ژانر ماورایی نرفته، خیلی ها بی صبرانه منتظر پخش سریال «احضار» هستند. آقای تخشید، کمی درباره قصه سریال توضیح دهید و اینکه این سریال حامل چه پیامی برای مردم است؟   
سریال «احضار» در ژانر ماورایی و با فضایی جوان محور و خانوادگی ساخته شده. ما در سالهای گذشته در ایام ماه مبارک رمضان انواع و اقسام کارهایی ماورایی را داشتیم. هم سریال «او یک فرشته بود» را روی آنتن داشتیم که شیطان را در کالبد یک انسان نشان می داد و هم سریال «5 کیلومتر تا بهشت» را که شیطانی در آن نمی دیدیم، اما با مضمونی دینی به تخلفات یک شخص و اتفاقات پیرامون آن می پرداخت. در «احضار» هم در خلال نمایش روابط دوستانه و خانوادگی به مخاطب می گوییم که در ورای دنیای مادی، دنیای معنوی و ماورایی هم وجود دارد.  

تعریف تان از ژانر ماورایی در سریال سازی چیست؟
سریالی که بعد معنوی آن قوی باشد.    

به هر حال وارد شدن به مقولات ديني و نمايش آنها حساسيت‌هاي زیادی مي‌طلبد كه حداقل آن اين است كه سازندگان این مجموعه‌ها با مباني ديني آشنا باشند و اساسا نباید نمایش اینگونه مفاهیم و فضاسازی طوری باشد که ضمن ایجاد ترس و وحشت در جامعه، تعاريف و تصاوير نادرستي را در ذهن مخاطب بگنجاند. در «احضار» معارف و حقایق دینی را چطور پیش روی مخاطب قرار دادید که تبعات منفی به دنبال نداشته باشد؟
در سریال «احضار» همانگونه که از نامش پیداست به مسئله احضار روح طوری ورود نکردیم که مثلا احضار روحی انجام شود و مخاطب بترسد و باقی مسائل. این سریال روایتگر ارتباط بین چند دختر و پسر و خانواده هایشان است که در خلال آن اتفاقاتی بین شان رخ می دهد.   

پس نهایت حساسیت را در تولید این سریال به کار بردید تا بدون به تصویر کشیدن صحنه های ترسناک و انحرافی، جنبه های دینی در مردم تقویت شود؟
ببینید به هر حال خواه ناخواه ورود به مسائل ماورایی رگه هایی از ترس و واهمه را به همراه دارد، اما نمایش و اندازه ورود به این مسائل نباید به گونه ای باشد که برای مخاطب ایجاد ترس کند و تبعات منفی به دنبال داشته باشد. در قسمت هایی از این سریال هم ممکن است رگه هایی از ترس و هیجان شکل بگیرد. در سالهای گذشته بعضا جنبه محتوایی برخی سریال های ماورایی مورد اعتراض قرار می گرفت که مثلا شیطان چگونه است و... ،که البته بعد از مراوداتی که بین حوزه و سریال سازان و کارشناسان صدا و سیما صورت گرفت این مشکلات مرتفع شد. الان 4-5 سالی می شود که سریال ماورایی در تلویزیون نداشتیم و «احضار» با در نظر گرفتن تمام مسائل و جزئیات برای ماه رمضان روی آنتن می رود.  

در ساخت سریال از مشاور مذهبی هم استفاده کردید؟
بله، علیرضا برازش که در سریال های زیادی مشاور مذهبی بودند و اصلا خود علیرضا افخمی بارها در تلویزیون سریال های مذهبی را نوشته یا کارگردانی کرده. ما در این سریال علاوه بر کمک گرفتن از حوزه و مشاور مذهبی، تحقیقات منسجمی هم انجام دادیم که حداقل از جهت مسائل محتوایی ایرادی به سریال گرفته نشود. به نظرم اگر به مبانی محتوایی درست پرداخته شود مقداری ترس و هیجان در سریال ماورایی که اساسا لازمه این سریال هاست، مشکلی ایجاد نمی کند و کاملا قابل قبول است.

 

از آن‌جايي كه پخش سريالي در ماه رمضان، علاوه بر سرگرم كردن مردم بايد جنبه فرهنگ سازي و معنويت افزايي هم داشته باشد، به نظر شما برای شب های ماه رمضان مجموعه های طنز مناسب تر است یا درام؟
هیچ کدام بر دیگری ارجحیت ندارند. برنامه ریزی برای پخش سریال های ماه رمضان باید به گونه ای باشد که ژانرهای مختلف از شبکه های مختلف پخش شود. قطعا پخش یک مجموعه طنز در این ایام لازم است. چرا که ما اصطلاحا می گوییم «جشن رمضان»، در جشن رمضان هم شادی لازم است و قرار نیست هر چه هست غم و غصه باشد. در این ایام، سریالی در ژانر ماورایی هم لازم است. وقتی می گوییم ماورا یعنی وارد مباحث غیب و ماوراطبیعه می شویم و این فضا به نگاه دینی نزدیک است. بنابراین از آنجا که ماه رمضان برای ما مسلمانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، تماشای سریالی با فضایی مذهبی موجب تقویت مباحث دینی مردم می شود و سریال دیگر در شب های رمضان می تواند در ژانر ملودرام (خانوادگی، اجتماعی یا...) باشد. سه ژانری که از آن نام بردم رسانه صدا و سیما را تبدیل به رسانه ای تاثیرگذار و پربیننده برای مردم در ایام ماه رمضان می سازد. هر سالی که در آن مثلا سه شبکه، سه سریال ماورایی پخش کرده یا سه شبکه، سه سریال طنز پخش کرده به شدت با بازخوردهای منفی از سوی مردم مواجه شده. تلویزیون در ایام رمضان در سالهایی موفق بوده که حق انتخاب در ژانرهای مختلف را برای بیننده قائل بوده.

همکاری با علیرضا افخمی که کارگردان درخشانی در سریال سازی است به چه صورت بود؟
خیلی عالی. ما از قدیم با هم ارتباط دوستانه داشتیم و خیلی خوشحالم که در این سریال با یکدیگر همکاری کردیم. 

آقای تخشید در کارنامه کاری شما سالها مدیریت گروه فیلم و سریال شبکه های مختلف به چشم می خورد. ضمن اینکه در حال حاضر هم مدیریت کل امور نمایش صدا و سیما را بر عهده دارید و البته در دوران حضور خود در گروه فیلم و سریال شبکه سه، بانی تولید سریال‌های پر بیننده و جذاب بسیاری هم بودید. تجربه سالها مدیریت در تلویزیون، چه دستاوردی برای شما در سریال سازی در ماه رمضان به همراه داشت؟
ماه رمضان، ماهی است که جمع های خانوادگی بیشتر دور هم جمع می شوند. البته دو سال است که کرونا این جمع ها را محدود کرده، اما به هر حال مخاطب تلویزیون در شب های ماه رمضان بیشتر از باقی ایام سال است. بنابراین واجب است که برنامه سازان در این ایام دقت بیشتری معطوف ساخت آثارشان کنند.

در پایان درباره ماحصل کار و اینکه این سریال با موضوعی که دارد، ممکن است بعد از پخش با بازخوردهای منفی از سوی بعضی ها مواجه شود چه نظری دارید؟
انتقاد که همیشه و در هر کاری وجود دارد، اما ما نهایت تلاشمان را کردیم و امیدوارم مردم هم از ماحصل کارمان راضی باشند. 
 
 منبع: ساناز قنبری - روزنامه نگار / جام جم آنلاین