مرد ناتمام!

یکی از آثاری که قرار بود پخش شود، سریال رعد و برق به کارگردانی بهروز افخمی و تهیه‌کنندگی داود هاشمی بود که بخش‌هایی از سریال در بهمن و اسفند ماه ۹۸ ضبط شد و بعد از تعطیلی چند ماهه به‌دلیل آماده‌سازی برای لوکیشن‌های بعدی، ضبط تعطیل شد و دوباره از بهار ۹۹ از سر گرفته شد.

از آن مقطع زمانی سازندگان سریال بارها در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کردند این مجموعه تلویزیونی با محوریت سیل و مشکلات زندگی مردم و... تولید می‌شود و قرار است ماه رمضان ۱۴۰۰ روانه آنتن شود. به همین دلیل مخاطبان در انتظار پخش این سریال بودند اما یک اتفاق بسیار عجیب که تا امروز نمونه‌اش را ندیده بودیم، مانع از پخش سریال شد.

در واقع بعد از این‌که یک قسمت از سریال از دوم ماه رمضان روانه آنتن شبکه پنج شد از قسمت دوم متوقف شد و شبکه پنج با اعلام عذرخواهی تاکید کرد سریال به‌دلیل مشکلات فنی سوم ماه رمضان روی آنتن نرفت اما بعد از گذشت یک روز دیگر اعلام شد سازندگان این سریال برای رساندن آن به آنتن دچار مشکلات فنی شدند و نمی‌توانند سریال را برای پخش آماده کنند.

همین موضوع منجر به حرف و حدیث‌های زیادی شد. به همین دلیل ما به چرایی پخش نشدن این سریال نگاهی داشته‌ایم.

همچنین مروری بر کارنامه نیمه‌ تمام بهروز افخمی کردیم که چرا این اتفاق در پروژه‌های او رخ می‌دهد و این‌که به‌رغم خبرهای منتشر شده از سوی خودش در رسانه‌ها یا خبرهای انتشار یافته بدون منبع، برخی پروژه‌ها در مراحل متفاوتی توقف داشتند.

چه خبر از اجراها

بهروز افخمی در دوره‌های مختلف زندگی‌اش در کنار نویسندگی و کارگردانی، تجربه اجرا هم داشته است که می‌توان به اجرای برنامه‌های سینمایی نقد سینما و هفت اشاره کرد. البته همزمان با اجرای این برنامه کارهایی هم در دست داشت که می‌توان به اثر جنگی خمسه خمسه اشاره کرد که خبر آن رسانه‌ای شد اما به‌دلیل اجرای برنامه هفت به تعویق افتاد و بعدها هم سرنوشت نامعلومی پیدا کرد. همچنین او برنامه قبل انقلاب را چند سال پیش اجرا کرده بود تا این‌که زمستان ۹۹ روانه آنتن شد. این برنامه به چگونگی به قدرت رسیدن حکومت پهلوی می‌پرداخت.

دعوت از مهمانانی که نظرات مخالف با هم داشتند در این برنامه به دعواهایی هنگام اجرا منجر شد که تماشای این تاک‌شوها را برای مخاطبان جذاب کرده بود.

سریالی با تعدد بازیگران و لوکیشن

هنگام تولید سریال رعد و برق، داوود هاشمی، تهیه‌کننده سریال اعلام کرده بود که این سریال به لحاظ این‌که می‌خواهند برخی حوادث تلخ ناشی از سیل را بازسازی کنند، به لحاظ تولید کار بسیار سختی است. همچنین تاکید کرده بود که بخش‌هایی از سریال در جنگل‌های علم کوه ضبط می‌شود و از آنجا که بهروز افخمی کارگردان بسیار سختگیری است، زمان مفید او برای ضبط در طول روز کمتر از سه یا چهار دقیقه است و به‌راحتی از ضبط پلان‌ها نمی‌گذرد.

در واقع گروه سازنده تلاش کردند بیشتر صحنه‌ها را بازسازی کنند، مگر آن‌که امکان بازسازی وجود نداشته باشد و از جلوه‌های ویژه بصری بهره‌مند شوند.

اما با این حال عکس‌های این سریال نشان می‌دهد که خانه‌هایی که مملو از آب در اثر سیل شده بودند، بازسازی شده است و همین کار تولید را بسیار سخت کرده بود.

همچنین طبق گفت‌وگوی تهیه‌کننده با روزنامه جام‌جم در سال گذشته اعلام شده بود که قصه سریال هم پر بازیگر است و هم پرلوکیشن و در این سریال مخاطبان فقط با یک خانواده روبه‌رو نبودند و شخصیت‌های زیادی وجود داشتند.

زندگی حاج‌ مهدی عراقی

قصه: «حاج مهدی عراقی فعالیت سیاسی‌اش را با شهید نواب‌صفوی آغاز کرد، بعد از آن به نهضت امام خمینی (ره) پیوست و هفت ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط گروهک فرقان ترور شد.» زندگی این شخصیت قرار بوده ماجرای یک فیلم سینمایی شود.

خبر چه بود؟ عبدالرضا نعمت‌اللهی کارگردان مستند «مهدی عراقی را بکش» شهریور ۱۳۹۹ خبر داد بهروز افخمی قرار بوده فیلمی درباره شهید عراقی بسازد که به دلایلی نیمه کاره مانده است. نعمت‌اللهی درباره نیمه‌تمام ماندن این پروژه گفته: بهروز افخمی تعداد زیادی کار ساخته نشده و پروژه نیمه‌تمام دارد. وقتی با او صحبت می‌کردیم خیلی واضح دلیل این ماجرا را توضیح نداد و یادش نبود. فکر می‌کنم قرار بوده کار را تلویزیون پشتیبانی کند و ظاهرا آن‌موقع به این نتیجه رسیده بودند که شاید بهتر باشد این وجه انقلاب را نگوییم! اکنون چنین چیزی در ذهن من است و دقیق یادم نیست. ولی خود بهروز افخمی کارهای نیمه‌تمام زیادی دارد و فیلم‌نامه‌هایی دارد که نیمه‌تمام مانده است. در این مورد هم اصلا وارد تولید نشده و تنها پیش تولید را انجام داده‌بودند. برای مستندمان یک جلسه پیش او رفتیم و گفت‌وگو کردیم. این اسم را هم بهروز افخمی به ما پیشنهاد داد. خاطرم هست یک‌بار به او گفتم اگر می‌خواستید چنین فیلمی بسازید اسمش را چه می‌گذاشتید که به ما هم توصیه کنید؟ گفت «مهدی عراقی را بکش». در واقع اسمی را که خودش می‌خواست روی فیلمش بگذارد، به ما هدیه داد البته آقای افخمی می‌گفت که تصمیم داشتم مجموعه مستندی را درباره مؤتلفه شروع کنم؛ وقتی روی مؤتلفه کار می‌کردم به حاج‌مهدی عراقی رسیدم و فهمیدم اگر می‌خواهم کار سینمایی بسازم باید محوریت آن حاج‌مهدی باشد چرا که ویژگی‌های یک قهرمان که بخواهد در سینما تصویر بشود را کاملا دارد.

کمدی رویایی

یکی دیگر از آثاری که در نیمه دهه۹۰ خبر ساخت آن مطرح شد، کمدی «رویای فرانسوی» به قلم پدرام کریمی بود. سال ۹۵ سیاوش حقیقی، تهیه‌کننده این فیلم گفت پس از اتمام نگارش فیلمنامه، کارگردان معرفی می‌شود. سال ۹۶ هم در برخی رسانه‌ها نام بهروز افخمی به عنوان کارگردان آن منتشر شد. البته این فیلم سینمایی هنوز به کارگردانی افخمی ساخته نشده است.

ورود به سینمای دفاع مقدس

ساخت فیلم جنگی، یکی دیگر از اخباری بود که بهروز افخمی منتشر کرد،‌ اما هنوز آن را مقابل دوربین نبرده است. او سال۹۷ در برنامه باهمستان گفت: «از اواخر جنگ روی یک موضوع جنگی کار می‌کردم با محوریت آزادسازی آبادان ولی هر دفعه نمی‌شد. اسم فیلم گرگ و میش بود. الان به نام خمسه خمسه تغییر کرده و سه چهار سال است در حال ساخت هستم ولی به سرانجام نرسیده است. اما قصد ساختن آن را دارم.»

تلاش شبانه‌ روزی مضاعف به حرمت بینندگان

گروه سازنده سریال، بیانیه‌ای در صفحه‌های شبکه اجتماعی خود منتشر کردند و نوشتند: توقف موقتی پخش سریال مناسبتی رعد و برق به کارگردانی بهروز افخمی و تهیه‌کنندگی داود هاشمی، هر چند اتفاقی نادر در تلویزیون است اما تنویر افکارعمومی درباره بخشی از دلایل آن بی‌تردید به رفع ابهامات کمک شایانی می‌کند. سریال «رعدوبرق» با هدف بازسازی عواقب سیل ویرانگر و خانمان‌برانداز استان‌های شمالی ایران از جمله گلستان، مازندران و خراسان شمالی و جنوب و جنوب‌غرب کشور، بعد از ماه‌ها تحقیق و بررسی و دقت‌نظر و وسواس‌های مسبوق به سابقه بهروز افخمی از اواسط زمستان سال ۹۸ کلید خورد. جالب آن‌که ابتدا قرار بود بین ۱۲ تا ۱۴قسمت سریال در خوزستان اتفاق بیفتد، چهار قسمت در خرم‌آباد و بقیه قسمت‌ها در گلستان. حتی ۱۲ قسمت از فیلمنامه بخش‌های مربوط به خوزستان نیز که پس از ماه‌ها تحقیق نوشته و تحویل شبکه شد، به‌دلیل شدت شیوع کرونا و عدم امکان تصویربرداری در این استان به محاق رفت! اتفاقی ناگزیر که برنامه‌ریزی تولید را به کل به‌هم ریخت و اهل فن، نیک از تبعات و لطمات آن آگاهند. طی یک سال و اندی تصویربرداری، سازندگان با مشکلات پیش‌بینی شده و گاه نامترقبه بسیاری هنگام تولید دست و پنجه نرم کردند؛ مشکلاتی که قطعا بخش عمده‌ای از آنها به تبع حضور در لوکیشن‌های واقعی در شرایط جوی نامساعد رقم خورد. فقط بازسازی نفسگیر حادثه گرفتاری حدود ۳۰۰ خودرو در مناطق سیل‌زده که در همان زمان سه روز وقت نیروهای امدادی را گرفته بود، یکی از ده‌ها موارد طاقت‌فرسایی بود که با مشقت فراوانی در سریال به تصویر کشیده شده است. بی‌شک کسانی که بُعد مسافت، برفگیری، برودت هوا و بارندگی در مناطقی چون توسکستان، ارتفاعات درازنو، دشت سرعلی‌آباد، خوش‌ییلاق شاهرود و... را تجربه کرده‌اند، درک روشن‌تر و بهتری از شرایط دشوار تولید سریال رعد و برق و ناملایمات گریزناپذیر مبتلا به سازندگان خواهند داشت. مشکلاتی که شاید تنها گوشه‌ای از آنها در تصاویر منتشر شده از پشت‌صحنه سریال ملموس باشد؛ ضمن این‌که نظارت گسترده و دقیق روی پروسه پیچیده پس از تولید ازجمله آماده‌سازی نسخه نهایی باکیفیت ۴K و تغییر نهایی ناگزیر به HD دلیل محدودیت‌های سیستم پخش تلویزیون، موجب شد تا سازندگان به فرصت بیشتری نیاز پیدا کنند؛ فرصتی که بدیهی است برای افزایش کیفیت خروجی سریال و ارج‌گذاری به سلیقه و شأن مخاطبان سیما طلب شده و چه بسا مبادا اگر این دغدغه نبود، می‌شد با وسواس کمتر و سرهم‌بندی و تساهل به تداوم پخش سریال رضایت داد! نکته‌ای که اتفاقا نشان از تکاپوی بی‌شائبه و نگاه ایده‌آلیستی سازندگان سریال دارد؛ نه به قول غیرمنصفانه برخی، «عدم موفقیت» در رساندن به پخش! در هر حال امید است به‌زودی و بعد از ماه مبارک رمضان، شاهد تداوم پخش سریال رعد و برق با کیفیتی درخور و متناسب با سلیقه سخت‌پسند مردم گرامی باشیم؛ سریالی که کوشیده مرهمی باشد هرچند ناچیز برای داغدیدگان سیل و دیگر مخاطرات ویرانگر طبیعی و در جهت ادای احترام به قربانیان آنها و البته موافقت و همراهی برای رساندن آن به آنتن، ارزشگذاری به تلاش‌های صادقانه گروه تولید، آن هم در شرایط محنت‌بار کرونایی این روزهاست.

نظر منتقدان: منتقدان بر این باورند که نکته قابل‌توجهی در متن دیده می‌شود و این‌که در بخشی از متن به شیوع کرونا و مشکلات آن اشاره شده‌است. این در حالی است که بهروز افخمی بارها در مصاحبه‌هایش تاکید کرده اعتقادی به ماسک ندارد و حتی عکس‌های پشت صحنه نشان می‌دهد او و عوامل سازنده سریال در حین تولید سریال هیچ‌کدام از ماسک استفاده نمی‌کنند.

«سن‌پطرزبورگ» به فصل دوم نرسید

قصه: «دو خلافکار خرده‌پا از وجود گنجی متعلق به تزار روسیه باخبر می‌شوند و در این راه مجبور به شراکت با یکدیگر هستند، اما کاشف به عمل می‌آید یکی از آنان خود از نسل تزارهاست و...» ادامه این قصه که در فیلم سن‌پطرزبورگ نمایش داده شد، قرار بود در قسمت دوم آن به تصویر کشیده شود.

خبر چه بود؟ سال ۹۵ بود که در خبری آمد حمید اعتباریان، تهیه‌کننده سن‌پطرزبورگ در مورد ساخت قسمت دوم فیلم گفته است: «به طور جدی در حال فراهم کردن شرایط برای شروع پیش‌تولید «سن‌پطرزبورگ۲» هستیم. فیلم سینمایی «سن‌پطرزبورگ» با همان تیم قبلی ساخته خواهد شد و بهروز افخمی در جایگاه کارگردان و پیمان قاسم‌خانی به عنوان نویسنده فیلمنامه در این پروژه حضور خواهند داشت. از اواخر پاییز پیش‌تولید را آغاز می‌کنیم و فیلمبرداری با شروع سال جدید شروع خواهد شد.»

پایان‌بندی سن‌پطرزبورگ (تولید ۱۳۸۸)، به گونه‌ای بود که نوید قسمت دوم این فیلم سینمایی را می‌داد و پس از اکران قسمت اول،گاهی این خبرها به گوش می‌رسید، تا این‌که سال ۹۸ و با اعلام دوباره این خبر، افخمی آب پاکی را روی دست علاقه‌مندان این فیلم ریخت و در مصاحبه‌ای بیان کرد: ساخت سری دوم سن‌پطرزبورگ را خیلی جدی نگیرید. آقای اعتباریان هر چند وقت یک‌بار این جمله را می‌گوید و بعد هم هیچ اتفاقی نمی‌افتد! البته اگر قرار باشد این‌طور که گفتند در چند ماه آینده این کار را کلید بزنند، قطعا من کارگردانش نیستم اما خیلی هم باورم نمی‌شود این بار هم قرار باشد چنین کاری اتفاق بیفتد. البته دوست دارم ایشان این فیلم را بسازد؛ چون به رای داوری خانه‌سینما چنانچه این فیلم ساخته‌شود، ۵ درصد از سهامش برای من است چون از کارگردانی سری اول فیلم طلب داشتم و قرار شد ۵ درصد سری دوم فیلم هر وقت ساخته شود به من برسد. خودم هم مدتی در فکرش بودم تا این فیلم را بسازم اما به چند دلیل می‌شود گفت عملی نیست. سن‌پطرزبورگ بر پایه دو شخصیت اصلی داستان یعنی پیمان قاسمخانی و محسن تنابنده پیش می‌رود. دو نفری که به خاطر مشغله‌های کاری‌شان، هماهنگ کردن‌شان برای بازی در این پروژه تقریبا کاری نشدنی یا خیلی خیلی دشوار است. تازه این جدای از دستمزدهای گران این دو ستاره است که چنین فیلمی را در مسیر ساختش چنان گران تمام می‌کند که صرفه اقتصادی ندارد. تازه اگر همه این موارد هم باشد، پیمان و محسن با گذشت نزدیک ۱۵سال، دیگر آن چابکی قبل را برای بازی در نقش‌های‌شان را ندارند.»

سرنوشت «فرزند صبح»

قصه: فیلم سینمایی فرزند صبح به زندگی امام خمینی تا هفت‌سالگی می‌پردازد و بخشی از آن نیز دستگیری وی در ۱۵ خرداد را تصویر می‌کند.

خبر چه بود؟ ساخت فیلم فرزند صبح از مهرماه سال ۱۳۸۳ آغاز شد و در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۸۹ اکران محدود داشت، اما به خاطر نامه‌ای که بهروز افخمی به دبیر آن دوره جشنواره فرستاد پخش آن متوقف شد. این نامه مبنی بر آن بود که افخمی هرگونه دخالت را در جریان ساخت یا نظارت این فیلم تکذیب می‌کند. در پی این ماجرا فیلم اکران عمومی نشد. از آن سال تاکنون بارها خبر تدوین و بازبینی‌های نهایی و احتمال بازپخش این فیلم منتشر شده، اما هنوز رنگ اکران ندیده است. تا این‌که محمدرضا شرف‌الدین، تهیه‌کننده این اثر خرداد ۱۳۹۹ بیان کرد: این اثر کار نهایی خود را پشت سر گذاشته و نسخه فعلی همان نسخه تدوین شده و مورد تایید بهروز افخمی کارگردان این اثر است که برای اکران مراحل نهایی خود را می‌گذراند. این نسخه، نسخه‌ای است که با نظارت شخص کارگردان و تدوین نهایی وی به اتمام رسیده و آماده اکران است. این فیلم نخستین فیلم ۳۵میلی‌متری تاریخ سینمای ایران است که برای اکران روی پرده سینما ساخته شده است. با شرایط موجود ودستورالعمل‌های فاصله‌گذاری و محدودیت‌های آن گمان‌مان این است تا این اثر را در تلویزیون‌های تعاملی و فضای مجازی اکران کنیم.

افخمی به «سیاحت شرق» می‌رود؟

قصه: «سیاحت شرق نام کتابی به قلم آقا نجفی قوچانی است که در ۱۲فصل، سال ۱۳۰۷ نگارش شده و زندگی این نویسنده و اوضاع و احوال آن زمان کشور را بیان می‌کند.» زندگی این شخص براساس کتابی که نگارش کرده، قرار بوده محور اصلی یک سریال باشد.

خبر چه بود؟ سال ۹۳ بهروز افخمی در مصاحبه‌ای خبر از ساخت سریالی با محوریت کتاب سیاحت شرق در صورت به توافق رسیدن با صداوسیما داد. او گفت: هم‌اکنون در مرحله نوشتن فیلمنامه این سریال بلند تلویزیونی هستیم که در صورت رسیدن به توافق نهایی ساخت آن را آغاز خواهیم‌کرد. این سریال ۵۰قسمت خواهدداشت و بر اساس کتاب سیاحت شرق آقانجفی قوچانی ساخته خواهدشد. سیاحت شرق شامل زندگی‌نامه مرحوم آقانجفی قوچانی، از علمای صاحب‌نام خراسان است که کتاب مشهور سیاحت غرب را نیز درخصوص زندگی پس از مرگ به رشته تحریر درآورده‌است. این فیلم در مرحله نگارش است و تلاش داریم تا قبل از پایان تابستان فیلمبرداری را آغاز کنیم. هنوز نام مشخصی برای آن در نظر نگرفته‌ایم و ترجیح می‌دهم فعلا در مورد موضوع آن نیز صحبت نکنم.

سریال شهید سلیمانی

قصه: این اثر قرار است درباره حاج‌ قاسم سلیمانی در زمان فرماندهی سپاه قدس باشد.

خبر چه بود؟ آذر ۹۹ وقتی افخمی در حال ساخت سریال رعد و برق بود، در گفت‌وگویی خبر داد دوست دارد فیلمی درباره شهیدحاج‌قاسم سلیمانی بسازد. این کارگردان در پاسخ به این سوال که شنیده شده سریال حاج قاسم سلیمانی را قرار است شما بسازید به تسنیم گفت: من آمادگی‌ام را اعلام کرده‌ام و خیلی خوشبخت خواهم بود با فراهم شدن مقدمات کار و ساخت چنین اثر فاخری، من کارگردان این کار باشم. هنوز تصوری از این کار ندارم که بتوانم درباره جزئیاتش چیزی بگویم، مثلا این‌که از دوران کودکی سردار یا برهه‌ای از عملیات‌هایش به تصویر کشیده شوند. فقط تمام دغدغه‌ام این است کاری که قرار است برای ایشان ساخته شود باید تمام اتفاقاتش طوری کنار هم قرار بگیرند که شکل جهانی و بین‌المللی پیدا کند. آنقدر می‌دانم که نام این فیلم باید سلیمانی باشد. یعنی کاملا متمرکز باشد روی شخصیت حاج‌قاسم اما این‌که از دوران کودکی شروع کنیم، بعید است. به نظرم آن شخصیتی که فرمانده سپاه قدس بود باید محور این سریال باشد. بیشتر فکر می‌کنم این کار باید به گونه‌ای ساخته شود که به شکل یک فیلم سینمایی سه ساعته یا دو فیلم سینمایی سه ساعته قابل مونتاژ و نمایش روی پرده‌های بزرگ باشد. البته می‌دانم برای نمایش چنین فیلمی روی پرده‌های بزرگ سینماهای دنیا مشکل خواهیم داشت. اما فیلم وقتی آماده شد روزی روی پرده هم دیده می‌شود و آن موقع باید ببینیم شکوه لازم و خصوصیت لازم برای دیده شدن روی پرده را داشته یا خیر.

کاغذ شطرنجی

بهروز افخمی آذر ۹۹ درباره ساخت فیلم سینمایی به اسم «کاغذ شطرنجی» در مصاحبه‌ای بیان کرد: می‌خواستم فیلم سینمایی بسازم که با آن اتفاق سیل روبه‌رو شدم و فکر و ذهنم به این سمت رفت. بعد از مدت‌ها که اجرای برنامه سینمایی «هفت» و بعد «نقد سینما» را به‌عهده داشتم با آماده شدن فیلمنامه و شرایط ساخت، به آن مناطق سیل‌زده رفتیم تا این کار برای ماه رمضان ۱۴۰۰ آماده شود. گروه خیلی در تلاشند تا کار باورپذیری روی آنتن برود و مردم در جریان آن اتفاقات به شکل واقعی‌تری روبه‌رو شوند. بعد از این کار حتما به سراغ این کار معمایی می‌روم کاری که شاید ۳۰ جلسه فیلمبرداری نیاز داشته باشد. این کار ماجرای بازپرس جنایی به نام ناصر بیگدلی است و سال ۱۳۶۰ تهران روایت می‌شود. داستان‌های واقعی معمایی و جنایی که بیننده خیلی دوست دارد و ساخت چنین کارهایی جایشان میان آثار ساخته شده، واقعا خالی است. با رامبد جوان درباره نقش بازپرس صحبت کردم اما نهایتا به مهدی زمین‌پرداز رسیدم که با ایفای نقش ناصر بیگدلی، شخصیت اصلی این فیلم فکر می‌کنم تا مدت‌ها او را به این نقش بشناسند.

فاطمه عودباشی - نوشین مجلسی / رسانه / روزنامه جام جم