صید ترال و افزایش قیمت ها، کمر صیادان را شکسته است

صحبت از دریا که می شود ناخودآگاه یاد این ضرب المثل می افتی :دریا رفته می داند مصیبت های دریا را .اما کدام مصیبت !مگر یکی است ؟شنیدن کی بود مانند دیدن ؟

پسین دلگیر بندر وقتی آفتاب رخ پرمهرش پر از سرخی است و می رود تا پس از شبی پر رمز و راز خود را آماده طلوعی دیگر کند و فردای بهتری را از پنجره روشنایی پیشکش بندر نشینان کند متوجه صیادان و ماهیگیرانی می شوم که گوشه ای از موج شکن اسکله «جفره ماهینی» بوشهر گرم صحبت هستند. حلقه دوستانه شان همان جایی است که می توانم پاسخ سوالات بی شمارم از روزگار صیادان و دریانوردان بگیرم. با روی گشاده پذیرایم می شوند. چهره تک تکشان را که نگاه می کنم به راحتی رد بی رحمی حوادث دریا و گذران یک عمر دریانوردی به امید کسب روزی حلال از سخاوت خلیج فارس به راحتی در سیمایشان موج می زند. در بین آنها همه نسل ها نماینده ای دارند . از نوجوانی که پای به پای پدر دل به امواج سهمگین سپرده تا آینده خود را بر پایه دریا بسازد  تا پیرمردی که دیگر آرویز خود را در اعماق الک کرده و الان در ساحل پرسه می زند.

با سبحان غریبی همکلام می شوم. 32ساله است و می گوید از 14 سالگی در دست پدر که ناخدای باتجربه جفره است راهی دریا شده و وجب به وجب صیدگاه ها را در فاصله 50 تا 60 مایلی از ساحل بوشهر، تور ریخته و یا با قلاب و گرگور در کمین گاه راشگو و حلوا سفید و شیر به انتظار نشسته است. آبزیان با ارزش و مرغوبی که دیگر باید نامشان را به حافظه تاریخی صیادان سپرد چون صید ترال دیگر چیزی از آنها باقی نگذاشته است. خاطراتی که این صیاد ریز جثه از شب های طوفانی دریا روایت می کندآنقدر هیجان آور است که مو بر تن آدمی سیخ می کند .

وی ادامه می دهد: این روزها دیگر صیادی صرفی ندارد. صیدگاه ها خالی از ماهی شده اند. ادوات صیادی هر روز گران تر از دیروز؛ دلار که بالا می رود هزینه های ما هم همین طور افزایش پیدا می کند. خرید یک دستگاه موتور یاما که 50میلیون تومان بود الان بیش تر از 90میلیون تومان آب می خورد. از این گذشته خرید تور و سیم گرگور هم حسابی دست ما صیادان را خالی کرده است.

حسین یکی از صیادان و ماهیگیرانی است که حین گفتگو وارد می شود و در حالی که شال دور کمرش را باز می کند  آهی می کشد او تازه پس از یک دریانوردی طولانی به ساحل رسیده خبرهای داغی از صید و صیادی دارد رشته کلام را در دست می گیرد.

حسین می گوید: صید ترال دریا را غارت کرده است .در این تورها ماهی های ریز و درشت و هر آنچه که در بستر دریا نقش تعادل کننده دارد و باعث موازنه محیط زیست هستند جارو می کند . این گونه نسل ماهی ها و انواع آبزیان منقرض شده و یا در حال نابودی هستند. این صیدگاه ها که نیاکان و پدران ما با آنها همزیستی مسالمت آمیزی داشتند در این سال ها حسابی تکانده شده اند. دیگر از نفس افتاده اند.

حسین معتقد است اجرای طرح هایی مثل دریابس و اعمال  محدودیت دریاروی که در سالهای اخیر برای حفاظت از آبزیان در فصول تخم ریزی اجرا می شود نه کمکی به حفظ آبزیان می کند و نه دردی از صیادان دوا می کند بلکه به بیکاری بیشتر ما و جامعه صیادی دامن می زند.

او ادامه می دهد: اول این که دریابس در بدترین موقع سال اجرا می شود یعنی 20روز قبل از صید میگو در حالی که فصل تخم ریزی آخر اسفند تا اول اردیبهشت ماه است.دوم این که دریابس نیاز به یکپارچه سازی در همه امتداد نوارساحلی جنوب کشور دارد نه این که در آبهای بوشهر اجرا شود اما در خوزستان و یا هرمزگان از این طرح خبری نباشد.به طور میانگین ماهیگیران نیمی از سال را به دلیل وزش بادهای سهمگین،گرمای هوا،شرایط نامساعد جوی و تعمیرات غیرمترقبه شناورها از صید محروم هستند اما دریابس دیگر قوز بالا قوز شده است .ما اگر دریا برویم می توانیم نان بخور نمیری برای زن و بچه هایمان دست و پا کنیم اگر هم دریا نرویم منبع درآمد دیگری نداریم که با آن ارتزاق کنیم.

اما این ها تنها مشکلات و چالش های ماهیگیران نیست .این سال ها با کاهش سطح ذخیره آبزیان در صیدگاه های سنتی صیادان مجبورند برای دشت بیشتر و صید بهتر به اب های دوردست بروند که با مخاطرات زیاد و حتی جان باختن آنها همراه شده است زیرا ناخواسته پایشان به آب های کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باز می شود که حوادث دلخراش تیراندازی گارد ساحلی این کشورها به سمت ماهیگیران بوشهری به دنبال داشته است. سال 98 یکی از آن سال هایی بود که صیادان از آن با نام سال سیاه یاد می کنند زیرا 3یا 4 نفر از صیادان هم محلی شان در تیراندازی ماموران دریایی عربستان سعودی کشته شدند و تعدادی هم مدت ها در بازداشت بودند.

محمدرضا برازجانی؛ جام جم آنلاین بوشهر.