نظر محمود پاک نیت درباره شخصیت امام خمینی (ره) / روایتی از بازی در سریال صنوبر

سریالی که دوران نوجوانی امام خمینی (ره) را در زمان جنگ جهانی اول در منطقه کمره (روستایی از توابع خرم آباد در استان لرستان) و دردی که مردم آن منطقه از ناامنی ها و اشغال اجنبی ها می برند به تصویر می کشد. محمود پاک نیت، بازیگر نقش زندقی خودش هم بر این باور است که این سریال تصویرگر مناسبی برای دوره نوجوانی امام خمینی (ره) است که آنچنان که باید دیده نشده و مورد بی مهری قرار گرفته که البته با نگاهی به عملکرد سینما و تلویزیون در حوزه آثار بیوگرافی برای چهره های مبارز و سیاسی، در می یابیم که چندان پر بیراه هم نمی گوید. در ادامه ماحصل گفت و گوی جام جم آنلاین با محمود پاک نیت درباره ایفای نقشش در سریال «صنوبر» را بخوانید.   

آقای پاک نیت، لطفا درباره نقشی که در سریال «صنوبر» بازی کردید بفرمایید و اینکه این نقش در چه نسبتی با امام خمینی (ره) قرار دارد؟
«صنوبر» حدودا بیست سال پیش فیلمبرداری شد. این فیلم روایتگر دوران نوجوانی امام خمینی (ره) است که همزمان است با آغاز جنگ جهانی اول. در آن زمان علیرغم اعلام بی طرفی ایران در جنگ، روس ها از شمال هجوم آورده و تا قزوین پیشروی کرده بودند و از سوی دیگر انگلستان هم به مرزهای جنوبی کشور تجاوز کرده بود. «صنوبر»، جریان این رویداد ها و تاثیر آن بر شخصیت امام خمینی (ره) در نوجوانی را به تصویر می کشد. در این سریال من نقش راهزنی به نام «زندقی» را بازی می کنم. او در عین حال که بسیار جدی است اما رگه هایی از طنز هم دارد. زندقی برای رسیدن به اهداف جاه طلبانه اش از یکی از دوستانش که او هم در گذشته راهزن بوده درخواست کمک می کند، اما دوستش که مدت ها پیش توسط پدر امام خمینی (ره) ارشاد شده و غارت و چپاول و راهزنی را کنار گذاشته او را در این راه همراهی نمی کند. در این داستان می بینیم که بعدها به قدری همین دوستِ زندقی و البته پدر و خانواده امام (ره) روی او تاثیر می گذارد که او هم راهزنی را کنار می گذارد و حتی از خانواده امام خمینی (ره) حمایت می کند.

همانطور که اشاره کردید، «صنوبر» به مقطعی از زندگی امام راحل در مدت 13 تا 16 سالگی شان پرداخته و بر اساس وقایع تاریخی پس از انقلاب مشروطه تا به قدرت رسیدن رژیم پهلوی ساخته شده است. با این توضیح نقش «زندقی» چقدر واقعی است؟ و آیا ما به ازای بیرونی هم دارد؟
مجتبی راعی «صنوبر» را کاملا مطابق بر تاریخ و واقعیت نوشته و کارگردانی کرده، اما همانطور که می دانید کارهای تاریخی به خودی خود به قول معروف خشک است و باید ملودرام یا عشق یا چیزی به آن اضافه شود که آب و رنگی به خودی بگیرد و مخاطب را با خود همراه سازد. به همین خاطر مجتبی راعی قطعا برای جذابیت سریال چنین مواردی را به داستان اضافه کرده، اما شخصیت های سریال «صنوبر» و اتفاقاتی که در این سریال می افتد، واقعی است.
 
برای بازی در این مجموعه روی شخصیت و زندگی امام (ره) تحقیق و بررسی هم انجام دادید؟
این مجموعه زمانی ساخته شد که انقلاب اسلامی رخ داده بود و تمام مردم به طور گسترده با شخصیت و منش ایشان آشنایی داشتند. بنابراین آن چیزی که من به عنوان بازیگر این مجموعه مورد مطالعه قرار دادم گذشته ایشان و خانواده شان و ارتباطی بود که با نقش «زندقی» داشت. حتی جالب است بدانید که امام (ره) در یکی از سخنرانی هایشان هم می گویند؛ «ما در زمان زندقی ها زندگی کردیم، ما چیزهایی دیدیم و...». یعنی خاطره راهزنی به نام زندقی که در نوجوانی جلوی ایشان و برادرشان را می گیرد در ذهن داشته اند.  
با توجه به مطالعات و تحقیقات تان، شخصیت امام خمینی (ره) را در تاریخ ایران چطور ارزیابی می کنید؟
امام (ره) در خانواده‌ای به دنیا آمد که سابقه فعالیت‌های دینی و مذهبی در آن به سالها قبل برمی‌گشت. البته در نوجوانی در همان بازه سنی که فیلم «صنوبر» آن را به تصویر می کشد، امام (ره) هنوز وارد مسائل حوزوی نشده بودند و نوجوانی بودند که به اسب سواری و کارهای مورد علاقه شان می پرداختند، اما پدرشان تحصیلات دینی و پیشینه مذهبی قوی ای داشت که او را مورد احترام و اطمینان مردم خمین و اطراف می ساخت. مسلما فرزندی که در چنین خانواده ای رشد می کند در آینده شخصیتی می شود که در رهبری، هدایت و مدیریت یک ملت نقش محوری را ایفا می کند.  
 
مردم ما بارها ثابت کردند که به تماشای سریال های تاریخی علاقمند هستند و می خواهند بدانند شخصیت های معروف و مهم کشور و تاریخ شان چه سرگذشتی داشتند. در مجموع چه نظری درباره کیفیت سریال «صنوبر» دارید و فکر می کنید چقدر به زندگی امام راحل نزدیک است؟
بسیار بسیار نزدیک است. سریال های تاریخی، از حساسیت و نگاه ویژه ای برخوردارند و نیاز به نگاهی ژرف و پژوهش در روایت هستند. خاطرم هست آنزمان مجتبی راعی براي تحقيق درباره این فیلم از آقاي مرادي‌نيا كه اهل خمين بود بهره گرفت. ایشان با تمام كساني كه از هنگام بچگي امام (ره) را ديده بودند مصاحبه كرده بود و درباره شخصيت‌هاي معاصري مانند كمره‌اي تحقيقات زيادي انجام داده بود. به هر حال ساخت اثری تاریخی مستلزم بهره گیری از تاریخ است. چنین اثری در هر دوره و سالی که ساخته می شود باید تاریخ را الگوی خودش قرار دهد. «صنوبر» هم عین به عین شرایطی که امام (ره) و خانواده اش در نوجواني داشته را به تصویر کشیده و دروغ نگفته. چرا که اگر غیر از این بود کسانی هستند که به آن ایراد وارد کنند.