تجاری‌ سازی هنر در بناهای تاریخی

گذشته از آمار و ارقام اینچنینی شاید عملکرد رهبر معظم انقلاب مبنی بر استفاده از صنایع‌ دستی اصیل ایرانی در محل سخنرانی‌شان و توصیه‌های مکرر به تولید، اشتغال و درآمدزایی از طریق این صنایع، حجتی متقن برای ارزش و جایگاه آن باشد.

جایگاه صنعتی که خاستگاه آن تمدن و فرهنگ غنی و تاریخ عمیق ایران است و تکثر و تنوعش به‌قدری است که در 3000گونه مختلف هنری در کشور به ثبت رسیده‌است.

با این تفاصیل عجیب نبود که ایران بتواند پشت به سایر سرمایه‌های نفتی و معدنی و... تنها از طریق همین صنعت درآمدزایی و ارزآوری هنگفتی داشته‌باشد و خود را اداره کند، کمااین‌که اکنون نیز سومین تولیدکننده صنایع‌دستی در جهان است و چند میلیون نفر از قِبَل این صنعت در کشور نان می‌خورند.

با این همه در کمال ناباوری مشاهده می‌شود که این حوزه به جای درآمدزایی و ارزآوری یکی از پرمشکل‌ترین بخش‌های اشتغال در کشور است و طی چند سال اخیر (به‌ویژه با شیوع کرونا و در نبود حمایت‌های دولتی)، کارگاه‌های صنایع‌ دستی بسیاری در کشور ورشکسته و تعطیل شدند و ده‌ها هزار نفر هنرمند بیکار و خانه‌نشین.

در این مجال کوتاه قصد پرداختن به چرایی این عقبگرد دردآور و موشکافی مشکلات متعدد این حوزه را نداریم اما طی روزهای گذشته اتفاق مبارکی در این حوزه رخ داد که در صورت بهره‌وری درست و ادامه‌دار می‌تواند دست‌کم رافع یکی از مهم‌ترین مشکلات صنایع‌دستی باشد؛ مشکل بازاریابی و فروش در عرصه جهانی که یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این حوزه و بانی مشکلات ریز و درشت دیگر است.

هفته گذشته خانه خلاق «ب» در خانه تاریخی استاد حسین بهزاد در تهران گشایش یافت و قرار است مشابه‌اش در چند استان و شهر دیگر هم طی سال‌های آینده گشایش یافته و فعالیت کند. خانه‌های خلاق جایی است برای فعالیت استارت‌آپ‌های جدید؛ شرکت‌های نوآفرینی که با روش‌های خلاقانه سعی در به‌روزرسانی طراحی‌های صنایع‌دستی، تجاری‌سازی و هموار کردن راه‌های ورود به بازارهای جهانی دارند.

دست‌کم در خانه خلاق «ب» یعنی خانه استاد حسین بهزاد این استارت‌آپ‌ها فعالیت خود را شروع کرده و می‌روند که با حمایت‌های بخش دولتی و خصوصی در عرصه ایده‌پروری، تولید، نوآوری، فروش و ارزآوری شگفتی‌ساز باشند. نوع فعالیت چهار استارت‌آپ خانه‌خلاق «ب» را می‌توانید از زبان نمایندگان آنها در زیر بخوانید.

پیش‌ فروش صنایع‌ دستی در بازارهای بین‌المللی

هنرمندان الان آرامشی را که باید داشته‌باشند، ندارند و دغدغه اصلی تیم استارت‌آپ «من اول» این است که هنرمند نباید دغدغه‌ای جز خلق اثر داشته‌باشد.

استارت‌ آپ من اول پلتفرمی هوشمند در قالب اپلیکیشن است که ارتباط بین هنرمند و خریدار را ایجاد و دلالان را حذف می‌کند و فروش محصولات صنایع‌دستی را از انتهای تولید محصول به ابتدای خلق اثر می‌آورد.

هنرمندان در این استارت‌آپ ثبت نام می‌کنند و آثارشان برای انتخاب در حراجی‌ها قیمت‌گذاری می‌شود. امتیاز خاص من اول اینجاست که با شروع خلق اثر، حراجی ما هم شروع می‌شود.

خریداران در همان ابتدای خلق اثر می‌توانند شاهد روند تکمیل آن اثر باشند. وقتی هنرمند تضمینی برای فروش اثرش داشته‌باشد؛ آرامش بیشتری نیز برای خلق اثر خواهدداشت.

برنامه ما این است که 30 اثر در ابتدا ثبت شود و گردش مالی 9 میلیارد تومانی را نه برای ما بلکه برای هنرمندان به دنبال داشته‌باشد. این تعداد در طول یک سال به صد اثر می‌رسد. امیدواریم در طول یک سال آینده به بازارهای بین‌المللی راه پیدا کنیم.

ضحی نبوی - نماینده استارت‌آپ «من اول»

صنایع دستی با طعم ادبیات

در استارت‌ آپ قدک می‌خواهیم ثابت کنیم هر صنایع‌دستی تنها یک محصول صرف صنایع دستی نیست. می‌توان فنجانی در دست داشت که تکنولوژی AR روی آن اتچ شده و از این راه یک داستان جدید و بلند از یک نویسنده را خواند.

به این ترتیب همزمان می‌توانیم هم یک صنایع‌دستی داشته‌باشیم و هم یک کتاب یا شعری از شاعری هنرمند.

این اقدام با محیط‌زیست نیز سازگار خواهدبود چون دیگر کاغذی برای کتاب مصرف نمی‌شود، بلکه هر وسیله و صنایع دستی می‌تواند یک کتابخانه باشد.

با اجرایی شدن این برنامه شاهد تحول بزرگی در کتابخوانی و ارائه محصولات صنایع‌دستی خواهیم داشت.

سعیده دلیلیان - نماینده تیم استارت‌آپ «قدک»

کسب و کارهای مستقل برای هنرمندان

ساخت دیتابیسی از هنرمندان مستعد و اهل ریسک یکی از مهم‌ترین وظایف شبکه‌ملی صنایع‌دستی و هنر است.

در این برنامه روندی به نام منتوریتگ داریم که پس از اجرای مراحل آن تولیدات ممکن است برای صادرات آماده‌شوند و اما در قدم اول هنرمندان از دو طریق در پلتفرم ثبت‌نام می‌شوند.

آنها می‌توانند هم خودشان و هم از طریق همکاران ما به سیستم معرفی شوند. در قدم بعدی پس از سنجش توسط گروهی از متخصصان پروسه منتوریتگ آغاز شده و طراحی برای تولید محصولی جدید و کاربردی با تلفیق هنرهای ایرانی انجام می‌شود.

اصلی‌ترین هدف ما در این زنجیره ایجاد کسب و کارهای مستقل و پایدار برای هنرمندان است. از نکات جالب شبکه‌ملی صنایع‌دستی و هنر این است که هنرمندان بدون هیچ محدودیتی چه از نظر رشته فعالیت و چه از نظر محدوده جغرافیایی می‌توانند وارد سیستم شوند و از ابتدای تولید یعنی تهیه اقلام مورد نیاز کارگاه تا آموزش‌های بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ و پس از آن برنامه‌ریزی برای شرکت در رویدادهای بین‌المللی در برنامه ما قرار داشته‌باشند.

پوپک کفیلی - نماینده استارت‌آپ شبکه‌ملی صنایع‌دستی و هنر

ورود صنایع‌دستی ایران به حوزه ان‌اف‌تی برای اولین‌بار

فناوری جدیدی امروز در دنیا ایجاد شده و در حال بهره‌برداری است که با استفاده از فناوری بلاکچین امکان جعل فایل‌های دیجیتال را غیرممکن می‌کند.

یعنی اگر تا دیروز تنها حالتی که می‌شد اصالت و تعلق یک کار را اثبات کرد، وجود یک اثر فیزیکی در دست بود، الان دیگر ضرورتی برای این کار وجود ندارد و می‌توان با ایجاد یک نسخه دیجیتال از آن اثر، اصالت و تعلق آن به هنرمند را ثابت کرد.

علاوه بر این می‌توان امتیاز آن نسخه دیجیتال را به ارزهای خارجی و در فضای بین‌المللی به فروش رساند. این تکنولوژی توکن‌های تعویض‌ناپذیر یا ان‌اف‌تی نام دارد.

روش کار این تکنولوژی به این شکل است که فایل ایجاد شده و قرار گرفته روی یک پلتفرم به هزاران قطعه روی هزاران رایانه مختلف تقسیم می‌شود و هشتگ اختصاصی به آن تعلق می‌گیرد که تنها در اختیار هنرمند است.

آنچه در دست هنرمند است با آن فایل اصلی قابل انطباق است. کسی که هشتگ را در اختیار دارد مالک اصلی آن فایل تلقی می‌شود. از طریق فروش این هشتگ، این مالکیت را می‌توان به فرد دیگری منتقل کرد. پس برای صادرات و فروش اثر احتیاجی به حمل‌و‌نقل و گمرک و تشریفات اداری نیست. بلکه اثر هنرمند در سامانه ثبت، ارزیابی و قیمت‌گذاری می‌شود.

در حال حاضر پلتفرم‌های مختلفی ان‌اف‌تی را پشتیبانی می‌کنند. روی پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام و فیسبوک می‌توان ان‌اف‌تی اثر را به فروش رساند اما تالارهای اختصاصی آن نیز وجود دارد که تالار ما یکی از آنهاست.

این تالار برای اولین بار است که به نمایندگی از هنرهای ایرانی در فضای بین‌الملل افتتاح شده و حضور خواهدداشت.

آنچه الان آماده‌شده پلتفرم پخش، فروش و زیرساخت تبدیل آثار هنری به فایل‌های بلاکچین شده‌است. این تالار دو بخش دارد که یکی از آنها سازوکار تبدیل فایل‌های هنرمندان به توکن‌های ان‌اف‌تی است که به زودی در کمتر از 30روز اجرایی می‌شود و بخش دیگر پلتفرم فروش اختصاصی است.

از همین امروز نیز می‌توان با مراجعه به سایت خانه خلاق «ب» اثر را ثبت کرد تا بعد از احراز هویت در صف تبدیل به ان‌اف‌تی قرار بگیرد.

ما این فایل را در اختیار هنرمند می‌گذاریم. آنها می‌توانند تصمیم بگیرند آثار را روی پلتفرم ما یا به صورت عمومی در معرض فروش جهانی بگذارند.

مبادلات ان‌اف‌تی براساس ریال انجام نمی‌شود بلکه یا براساس دلار و یورو یا براساس ارزهای دیجیتال انجام می‌گیرد که با توجه به ممنوعیت مبادله با ارزهای دیجیتال در کشورمان، راه درست این است که با استفاده از سازوکار‌هایی که وجود دارد، آثار به صورت دلاری فروخته‌شود اما با پلتفرم ما مرحله تبدیل دلار به ریال و برعکس به راحتی انجام می‌شود.

از این به بعد همه آثاری که خلق می‌شوند، قابلیت فروش در عرصه جهانی را خواهندداشت. گردش مالی صنایع‌دستی و هنر در قالب ان‌اف‌تی بیش از 92میلیارد دلار است و این گردش رشد بسیار خوبی دارد.

حسین شیخ‌الاسلامی - مدیر تالار ملی فروش ان‌اف‌تی

فاطمه مرادزاده - ایران / روزنامه جام جم