حضرت معصومه (س) از رفتن پشیمانم کرد

این رویای زیبا از سال 92 با مصطفی آقایی است؛ همان سالی که تصمیم می‌گیرد هر خانه را به یک کارخانه تبدیل کند

و با این شعار به مناطق کم برخوردار و حاشیه شهر مشهد می‌رود تا طبق یک برنامه پنجساله و با کمک نهادهای پای کار، برای هزاران نفر اشتغال ایجاد کند.

هنر والایش بهانه‌ای است تا دعوتنامه‌های متعدد از سمت کشورها و دانشگاه‌های مختلف به دستش برسد، اما نگین مشهد؛ حرم مطهر امام رضا(ع) او را پابند مشهد کرده تا پشت پا به رفاه خارج از مرزهای این سرزمین بزند و مدال خادمی در آستان مقدس امام هشتم را روی سینه بنشاند.

آقایی 45 ساله حالا خادم افتخاری شاه خراسان است و همه هنر و خلاقیتش را آورده پای کار تا آنها را بریزد روی پارچه‌های ابریشمی و در گوشه گوشه حرم مطهر جانمایی‌شان کند. از سفره‌های سوزن‌دوزی شده قرآنی و شال خدام و جانماز و سجاده و روکش‌های جارو و بقچه قرآن گرفته تا پوش قبر و ضریح مطهر که پوش قبر مطهر اکنون آماده شده و امروز، در سالروز میلاد امام هشتم روی قبر آقا کشیده می‌شود.

دوخت‌ پوش ضریح و پوش مضجع شریف رضوی از کارهای خاصی است که افتخارش نصیب کمتر کسی می‌شود، اما نصیب مصطفی آقایی از اهالی هنرمند مشهد شده‌است.

شاید به خاطر نیت پاکی که دارد؛ به خاطر آن روز که از کنار حرم امام رضا(ع) می‌گذشت و با دیدن یک بانوی متکدی دلش به درد آمد و با خودش گفت: «چرا باید کسی در درگاه سلطان گدایی کند؟»؛ دردی که خودش به‌دنبال رفع آن برآمد و با تدبیر پدر و توسل به میراث خانوادگی که از 300سال پیش نسل به نسل به او رسیده بود، برایش برنامه‌ریزی کرد. در طرح بزرگ و خلاقانه او ابزار کار فقط نخ و سوزن بود؛ نخ و سوزن به‌علاوه هنر گرانقدر سوزن‌دوزی. البته آقایی به هنر اجدادی بسنده نکرد و برای آموختن بیشتر و ارائه کار بزرگ‌تر؛ کاری که توانایی جذب اشتغال برای هزاران نفر را داشته باشد، سراغ اقوام ایرانی رفت و انواع دوخت‌ها را در یک پژوهش 11ساله آموخت و توانست کیفیت دوخت ایرانی را از 80 مدل به 280 نوع ارتقا دهد. بعضی از دوخت‌ها را احیا و بعضی را ابداع کرد و هنرش را به کمال رساند.

طرح او از سال92 به مدت پنج سال در مؤسسات مختلف اجرا شد و به آموزش و اشتغال‌زایی برای 8000 نفر انجامید.

او گدا را دید و سلطان او را 

انگار حضرت این مسیر را برای او چیده بود. از همان روزی که در آستانه ورودی حرم دلش با دیدن یک متکدی لرزید و خواست کاری برای متکدیان بکند، انگار امام مهربانی‌ها به خودش نظر افکند؛ نظری که باعث شد افتخار دوخت هنرمندانه پوش‌های قبر و ضریح مطهر را نصیبش کنند. هنرمند مشهدی این روزها حال عجیبی دارد و احساس می‌کند نگاه و نظر آقا همیشه سایه سرش هست. خواسته یا ناخواسته امروز جایی ایستاده که طرحی نو دراندازد و نوسازی و دوخت و دوز هنرمندانه همه ملزومات و اشیای پارچه‌ای مطهر را- که در جاها و آیین‌ها و مناسبت‌های مختلف به کار می‌رود - به‌عهده بگیرد و طی یک طرح دو ساله به همراه گروهش به سرانجام برساند.

کار و پژوهش چندین و چندساله دست و ذهن آقایی را مزین می‌کند به هنرهای والایی که طالبان زیادی در سراسر جهان دارد حتی چند سال پیش تولیت‌های آستان قدس یعنی مرحوم واعظ طبسی و حجت‌الاسلام رئیسی هم از او برای همکاری در حرم مطهر دعوت می‌کنند اما در سر آقایی سودای رفتن از این سرزمین داغ است، به‌ویژه آن‌که از یکی از رؤسای‌جمهور کشورهای خارجی و همچنین از یک شرکت ماشین‌سازی بزرگ اروپایی برای دوخت و دوز ماهرانه تزئینات داخلی خودروها دعوتنامه دارد، هرچند که هنوز مردد است میان ماندن و رفتن.

سال 99 عزمش را جزم می‌کند برای رفتن و پیش از سفر به زیارت حضرت فاطمه معصومه می‌رود و وقتی برمی‌گردد بدون آن‌که بفهمد چه بر دلش رفته، از مهاجرت منصرف می‌شود. اما در عوض به حرم مطهر رضوی رفته و پیشنهاد همکاری و خدمت افتخاری می‌دهد.

در گام نخست با آیین‌های حرم آشنا می‌شود و بعد برای ملزومات آن طرح می‌زند. نخستین کاری که دست می‌گیرد پوش سنگ مضجع شریف حضرت رضا(ع) است که یک ماه پیش کار دوختنش به پایان رسیده و امروز به مناسبت میلاد آن امام رئوف روی قبر مطهر پهن می‌شود.

آقایی در یک ماه گذشته و رخصتی که پس از دوخت پوش قبر مطهر رضوی برایش ایجاد شده، یک پوش زیبا هم برای قبر خواهر امام هشتم می‌دوزد و به آن آستان مقدسه تقدیم می‌کند که در روز میلاد کریمه اهل بیت از آن رونمایی و روی قبر ایشان پهن می‌شود. این هنرمند مشهدی می‌گوید این اتفاق برایش نشانه است و انگار امام رضا(ع) می‌گوید هرچه می‌خواهی برای من بدوزی و بسازی، اول برای خواهرم بدوز.

در سودای یک کارگاه بزرگ صنایع‌ دستی

آقایی الان در یک گوشه حرم امام رضا(ع) یک کارگاه کوچک دارد و هنرمندان متعددی که خودش فنون و مهارت کار را به آنها آموخته زیر سایه هدایت او برای امام رضا و ملزوماتش سوزن می‌زنند. البته شروع و پایان هرکاری به خودش ختم می‌شود و آن‌طور که می‌گوید تقریبا 8درصد کار را شامل می‌شود. دلش به همین کوک‌ها خوش است و می‌گوید این کوک‌ها صاحب دارد و امام رضا(ع) روی کارهایی که برایش انجام می‌دهند، نظر دارد.

این هنرمند مشهدی که در 14رشته صنایع‌ دستی از استادی تا مربیگری مهارت دارد، اگرچه به آرزوی خدمت در ملکوت آستان‌قدس رسیده‌است اما دلش می‌خواهد پوش ضریح و پوش سنگ پس از بهره‌برداری در موزه حرم به یادگار بماند و عنایت امام‌رضا(ع) هم تا پایان عمر همراهی‌اش کند. این شاید همان معنای عاقبت به خیری باشد.

راستی او رویای دایرکردن یک کارگاه بزرگ صنایع‌دستی را هم برای حضرت رضا دارد؛ کارگاهی که بتواند تمام 14هنری که از صنایع‌دستی دارد در ظروف و وسایل تزئینی و غیرتزئینی مختلف بریزد تا جای جای حرم مطهر بنشینند و زیباتر از همیشه‌اش کنند.

یک خرق عادت خلاقانه در دوخت پوش قبر و ضریح مطهر

پوش مضجع شریف حضرت‌رضا(ع) که آقایی و همکارانش با نخ‌های ابریشمی سبزرنگ و کوک‌های خلاقانه خود آن را دوخته‌اند، رنگ خاکستری دارد؛ یک سنت‌شکنی و خرق عادت بزرگ، چراکه تاکنون هر پوشی که برای حرم دوخته‌شده با پارچه مخملی سبز رنگ بوده‌است.

به عقیده او خاکستری، رنگ خنثی میان تیرگی و روشنی است و می‌شود هرچیزی را کنارش گذاشت. او می‌گوید: هرکس به دیدار اهل بیت برود بخشیده و خنثی از رفتار و کردار گذشته‌اش می‌شود.

حالا دست خودش است که به سوی سبزی‌ها برود یا به دنبال تیرگی‌ها. آقایی درباره نوع دوخت پارچه و کوک‌ها هم این‌گونه می‌گوید: ما از دوخت ابریشم‌دوزی‌های سنتی ایران استفاده کردیم که الگوی هشت خط دارد تا به عدد مقدس امام رضا باشد. ما سه نوع ستاره داریم. ستاره اربعین 40کوک دارد، ستاره امامت و ولایت که 24کوک دارد. انتخاب رنگ‌ها نیز مهندسی شده‌است. ما 11 اقلیم جغرافیایی داریم و پوش قبر مطهر باید جوری طراحی می‌شد که حظ بصری برای همه اقوام که از اقلیم‌های متفاوت می‌آیند، اتفاق بیفتد. ما ساعت‌ها با هنرمندان نشسته‌ایم و به این ترکیب رنگ خاص رسیده‌ایم.شفق نوری سبز آبی و سبز نبوت را به کار برده‌ایم. پوش سنگ حدود 880هزار کوک است که در نوع خودش بی‌نظیر و حاصل تلاش 25نفر است که 5600ساعت برای آن وقت گذاشته‌اند.

آقایی در کارگاهش در حال تهیه پوش ضریح نیز هست که صد اسم حسنی با تکنیک کتیبه‌دوزی دوخته می‌شود و دومیلیون کوک دارد. او مصمم است این پوش را هم تا محرم آماده کند.

سفره‌قرآن، شال خدام، جانماز و سجاده، روکش‌های جارو، بقچه قرآن، پرده دو رو، سفره 80تکه نذورات، دستمال‌های مخصوص شست‌وشو، بقچه مخصوص لوازم غبارروبی، سجاده مخصوص داخل ضریح از دیگر کارهایی است که آقایی و گروهش در حال آماده‌سازی برای استفاده در حرم هستند. برای کل این پروژه دوساله حدود 150میلیون کوک پیش‌بینی شده که تا کنون هشت‌میلیون اجرا شده‌است.

نعیمه زینبی - ایران / روزنامه جام جم