آنچه امروز در افغانستان میگذرد قابل تامل است، از سقوط سریع شهر ها و ولایت های مختلف افغانستان به دست طالبان تا انفعال سازمان ملل و باج خواهی آمریکا در بحبوحه بحران این کشور ؛ از سوی دیگر رایزنی های دیپلماتیک و حتی نشست های مستقیم بین اعضای طالبان و دولت افغانستان تا کنون به جایی نرسیده است، بسیاری تحلیلگران معتقدند مداخلات پشت پرده آمریکا و اعضای ناتو در شکل گیری این وضعیت موثر بوده است.
بازی جدید بایدن در افغانستان
به گزارش جام جم آنلاین، در این میان، مقامات آمریکایی که خود ریشه اصلی بحران اخیر در افغانستان محسوب میشوند، سعی دارند از یک سو خود را نسبت به تحولات این کشور نگران نشان داده و از سوی دیگر، زمینه را برای مداخله مستقیم (به بهانه ایجاد صلح) در این کشور فراهم سازند. این در حالیاست که دموکراتها و جمهوریخواهان آمریکا طی دو دهه اشغال افغانستان، نشان دادند که اساسا ایجاد ثبات دائمی در این کشور را خط قرمز خود قلمداد میکنند.
در این میان، روزنامه «ماندگار» افغانستان گزارش داد که آنتونی بلینکن و لوید آستین پنجشنبهشب با محمداشرف غنی تماس تلفنی برقرار کرده و از وی خواستهاند که برای تشکیل دولت انتقالی استعفا کند. در همین حال به گزارش رسانههای آمریکایی، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده از اشرف غنی رئیسجمهور افغانستان تقاضای استعفا نکرده است! این تکذیبیه کلی، قطعا اصل ماجرا را تغییر نمیدهد!
واشنگتن بدون توجه به بحران تمام عیاری که در افغانستان ایجاد کرده است، در حال ماهیگیری از آب گلآلود در این وضعیت بحرانی است.
خبر دیگر اینکه همزمان با پیشروی نیروهای طالبان و نزدیک شدن این گروه به کابل، سفارت آمریکا در پایتخت اقغانستان از شهروندان خود خواست تا فورا خاک این کشور را ترک کنند. سفارت ایالات متحده اعلام کرده که در صورت لزوم، پول نقد برای تهیه بلیت هواپیما در اختیار شهروندان آمریکایی ساکن در افغانستان خواهد گذاشت.
در هشدار امنیتی سفارت آمریکا آمده است: «سفارت آمریکا از شهروندان خود میخواهد تا با استفاده از هر پرواز در دسترس فورا خاک افغانستان را ترک کنند.»
این هشدار اندکی پس از ادعای طالبان مبنی بر تصرف قندهار، دومین شهر بزرگ افغانستان صادر شد.
ماجرای سقوط هرات
نیروهای طالبان روز پنجشنبه، مقر پلیس شهر هرات واقع در غرب این کشور را تصرف کردند و پرچم خود را بالای ساختمان برافراشتند. بدین ترتیب هرات سومین شهر بزرگ افغانستان و دهمین مرکز از ۳۴ ولایتی است که به دست طالبان سقوط میکند. هرات (واقع در ۱۵۰ کیلومتری مرز ایران) روزها در محاصره بود، اما طی روزهای اخیر بدون شکل گیری درگیری گسترده و سختی، نیروهای امنیتی و دولتی از این شهر خارج شدند. طالبان در هفتههای اخیر تقریبا کنترل تمام ولایت هرات را بهدست گرفته بودند. این در حالی است که قندهار نیز اکنون در کنترل طالبان قرار دارد. همچنین طالبان پیش از هرات، شهر غزنی مرکز ولایت غزنی را تصرف کردند؛ شهری که نزدیکترین مرکز ولایت به کابل، پایتخت محسوب میشود.
گروه طالبان پیشتر و در سلسلهای از حملات شهرهای زرنج (مرکز ولایت نیمروز)، شبرغان (مرکز ولایت جوزجان)، قندوز (مرکز ولایت)، تالقان (مرکز ولایت تخار)، سرپل (مرکز ولایت سرپل)، فیضآباد (مرکز ولایت بدخشان)، پلخمری (مرکز ولایت بغلان) و ایبک (مرکز ولایت سمنگان) را به تصرف درآورده بودند.
تقاضای عبدا... برای برگزاری نشست فوری شورای امنیت
عبدا... عبدا...، رئیس شورایعالی مصالحه ملی افغانستان در جریان نشست منطقهای در مورد صلح افغانستان در قطر، خواهان برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل شد. آقای عبدا... در این نشست گفت: «وضعیت در افغانستان بحرانی است و دستاوردهای مردم افغانستان در سالیان پسین مورد تهدید قراردارد.»
این سخنان همزمان با پیشروی برقآسای طالبان در مناطق مختلف افغانستان عنوان میشود. رئیس شورایعالی مصالحه ملی، بحران افغانستان را یکی از قضایایی که صلح و امنیت جهانی را تهدید میکند، دانسته و گفته است: «وقت آن رسیده است تا شورای امنیت در جلسه اضطراری خود قضیه افغانستان و عواقب امنیتی-بشری آن را به بحث گیرد و در مورد رسیدگی به بحران کشور تصمیم عاجل و قاطع اتخاذ کند.»
خبرگزاری رویترز به نقل دیپلماتها خبر داد که شورای امنیت سازمان ملل متحد در حال بررسی پیشنویس بیانیهای در محکومیت حملات طالبان به شهرها و مناطق مسکونی است که تلفات غیرنظامی زیادی بهبار آورده است. در این پیشنویس همچنین طالبان به دلیل بهخطر انداختن صلح و ثبات افغانستان تهدید به تحریم شده است.
مذاکرات به نتیجهای نرسیده است
گفته میشود مذاکرهکنندگان در دوحه قطر و در شرایطی که وضعیت رو به وخامت دارد، به طالبان پیشنهاد دادهاند که در ازای پایان خشونت در تقسیم قدرت افغانستان سهیم شوند. اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان تاکنون درخواست تشکیل دولت موقت غیرمنتخب که شامل طالبان میشود را رد کرده است. خبرگزاری فرانسه مینویسد که به احتمال زیاد، چرخش و تغییر موضع آقای غنی بسیار دیر خواهد بود، زیرا طالبان از زمان آغاز مذاکرات صلح در سپتامبر ۲۰۲۰ تاکنون، هیچ نشانهای که دلالت بر آمادگی آنان برای مصالحه داشته باشد، از خود نشان ندادهاند.
عدم ایستادگی نیروهای دولتی و امنیتی در هرات
یکی از موضوعاتی که مورد توجه تحلیلگران مسائل سیاسی و امنیتی در افغانستان قرار گرفته، به عدم مقاومت نیروهای امنیتی و دولتی در برابر طالبان (در روز سقوط هرات) بازمیگردد. یک مقام ارشد امنیتی افغان درخصوص تسخیر هرات به خبرگزاری فرانسه گفت که طالبان «همه چیز را گرفت» و افزود که نیروهای افغان به یک پایگاه نظامی در ولسوای «گذره» در ولایت هرات رفته اند.
این خبرگزاری به نقل از خبرنگار خود مینویسد که شبهنظامیان طالبان با مقاومت نیروهای افغان مواجه نشدهاند و ذبیحا... مجاهد، سخنگوی طالبان در توییتی نوشته است که «دشمن فرار کرد... دهها خودروی نظامی، سلاح و مهمات به دست طالبان افتاد».
این در حالی است که عبدالصبور قانع، والی هرات مدعی شده بود که طالبان از چهار طرف به این شهر حمله کرده، اما با مقاومت سخت نیروهای امنیتی و نیروهای مردمی روبهرو شده است. در هر حال، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که عدم تمرکز امنیتی لازم در میان نیروهای امنیتی افغان، منجر به فتح نقاط مختلف این کشور به دست طالبان شده است.
آیا کابل تا یک ماه دیگر سقوط میکند؟
در حالی که کابل هنوز به طور مستقیم تهدید نشده است، اما ترس از سقوط پایتخت بیش از پیش در بین شهروندان این شهر دیده میشود. براساس گزارش یورونیوز، طبق آخرین ارزیابیهای اطلاعاتی ارتش آمریکا، کابل ممکن است طی ۳۰ روز آینده تحت فشار نیروهای طالبان قرار گیرد و اگر روندهای کنونی ادامه یابد این نیروها میتوانند در چند ماه آینده کنترل کامل افغانستان را به دست گیرند. طبق گزارش آسوشیتدپرس، تخمین زده میشود که طالبان اکنون بیش از دو سوم کشور را در اختیار داشته باشد. هزاران نفر از ساکنان شهرهای تصرفشده افغانستان خانههای خود را ترک کرده و دست به فرار زدهاند.
ناکارآمدی سازمانهای بین المللی در تشدید بحران افغانستان مشهود است
حمیده اکبری، نماینده ولایت وردک، سقوط هرات و غزنی و تشدید بحرانهای امنیتی و داخلی در افغانستان را مرهون ناکارآمدی سازمانهای بینالمللی میداند و به خبرنگار جامجم میگوید: آیا زمان پایان سکوت و انفعال سازمانهای بهاصطلاح بینالمللی فرا نرسیده است؟! آیا آنها میخواهند اوضاع افغانستان باز هم نسبت به آنچه هست، بدتر شود؟
وی افزود: بهراستی جامعه جهانی و سازمانهای بینالمللی برای کمک به مردم مظلوم افغانستان و حل بحران امنیت در کشورمان چه اقدام و کمکی صورت دادهاند؟ آیا محکوم کردن حملات به نقاط مختلف افغانستان از سوی سازمانهایی که باید مدافع صلح و ثبات در کشورهای مختلف دنیا باشند، کافی است؟! ما همه پاسخ این سوالات را میدانیم. همچنان میدانیم که افغانستان وضعیت بسیار سختی دارد و لحظه به لحظه شاهد انتشار اخبار نگرانکننده درخصوص کشورمان هستیم.
این نماینده پارلمان افغانستان افزود: «اینکه روز به روز در سایه سکوت سازمانهای بینالمللی و حتی کمک پشت پرده آنها به دشمنان امنیت افغانستان، شاهد کشتار و آوارگی بیشتر در کشورمان باشیم، غیرقابل قبول است. این موضوع برای سازمانهایی که ادعای حمایت از حقوق انسانها را دارند شرمآور است.»
منبع: روزنامه جام جم