معتادان صفر و یکی

به گزارش جام جم آنلاین، بعد از این، نام اعتیاد به اینترنت به واسطه استفاده بیش از اندازه افراد از گوشی همراه و اینترنت هم رواج پیدا کرد. اعتیاد به اینترنت به‌عنوان یک اختلال ذهنی مورد توجه روان‌شناسان قرار گرفت و حتی کلینیک‌‎های ترک اعتیاد به اینترنت هم در تهران راه‌‏اندازی شد.

ارقام چه می‌‏گویند؟

استانداردی از مدت‌زمان استفاده از اینترنت وجود ندارد، به این شکل که اگر مثلا فردی چهار ساعت در شبانه‌روز از اینترنت استفاده کند، به‌عنوان یک معتاد به اینترنت شناخته شود. در این حوزه همه چیز نسبی است و با توجه به زمان کار کردن و مدت‌زمان استراحتی که صرف سرگرمی و وقت‏‌گذرانی با خانواده می‌‏شود تعیین می‌شود. مهری موسوی، مشاور خانواده دراین‌باره به جام‌جم می‏‌گوید اگر فردی بعد از فارغ‌شدن از کار روزانه به‌عنوان‌مثال دو ساعت زمان برای در کنار خانواده بودن دارد و همه این زمان را صرف جست‌وجو در اینترنت و فضای مجازی ‎کند او معتاد به فضای مجازی است. با این تعریف رتبه ایران چندان خوب نیست.

طبق تحقیقی که در دانشگاه میکینگ آمریکا و در سال‎های بین ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ و در یک جامعه ۳۴هزار نفری انجام شده، ایران در رتبه ششم کشور‌های معتاد به اینترنت قرار دارد. به‌طورکلی رتبه اعتیاد به اینترنت در خاورمیانه بالاست. اگر عدد اعتیاد به اینترنت در کشور‌های اروپایی حدود ۲.۶است، این عدد در خاورمیانه حدود ۱۰.۹است. یعنی به‌ازای هر صد نفری که در خاورمیانه زندگی می‏کنند حدود ۱۱ نفر از آن‌ها اعتیاد به اینترنت دارند. در تحقیق دیگری که در دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی و در سال ۹۹ انجام شده است، حدود ۴۴درصد از دانشجویان به شبکه‎های مجازی اعتیاد دارند.

حدود ۹۰درصد از آن‌ها اعتیاد خفیف دارند و حدود ۱۰درصد نیز از اعتیاد شدید رنج می‎برند. این‌ها همه در حالی است که رتبه سرعت اینترنت ایران در سال ۱۴۰۱ به ۷۴ رسید و این نشان می‏دهد که سرعت اینترنت ایرانی‎ها با توسعه فناوری اینترنت در کشور چندان تناسبی ندارد و در شرایطی که ایران یک کشور در حال توسعه‏ است، اما جاذبه اینترنت دل شهروندان ایرانی را به‌شدت برده است.

کسی نمی‏‌گوید که از فضای مجازی نباید استفاده کرد. سبک زندگی امروز با زندگی هوشمند گره خورده و مسلما استفاده از فضای مجازی یکی از مسائل غیرقابل انکار دنیای امروز است. اعتیاد به اینترنت و استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی، اما می‌‏تواند آسیب‏‌های زیادی به فرد وارد کند. بسیاری از کاربران فضای مجازی که به خاطر جاذبه فضای مجازی در پی استفاده از فالوئر هستند برای جذب مخاطب ممکن است دست به کار‌های عجیبی بزنند کار‌هایی که خلاف محور شخصیتی و فردی آنهاست.

آن‌ها ممکن است برای جذب دنبال‏‌کننده کار‌هایی را انجام دهند که با سبک زندگی او فرسنگ‌‎ها فاصه دارد. به عنوان مثال ممکن است برای جذب مخاطب حرف‎ها و داستان‎هایی را در صفحه شخصی عنوان کنند که شاید با اعتقادات مذهبی و یا جهان‌‎بینی آن‌ها متفاوت باشد. فضای مجازی و جاذبه‏‌های آن و تمایل افراد برای دیده نشدن و اعتیاد به این فضا باعث می‏‌شود که افراد تن به کار‌هایی بدهند که حتی ممکن است اعتقادی به آن‌ها نداشته باشند. از نظر فرزاد طباطبایی، روان‌شناس این عمل باعث می‌‏شود که بسیای از افراد دچار تناقض در هویت شخصی و فردی شوند و نتوانند در جامعه واقعی زندگی کنند.

او به ما می‌‏گوید که استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی همچنین باعث انزوای اجتماعی و حتی پرخاشگری می‏‌شود. اختلال در خواب، چاقی و کم‎‌تحرکی از دیگر مشکلاتی است که اعتیاد به فضای مجازی در فردی به وجود می‌‎آورد. او معتقد است که فضای مجازی به مرور زمان دنیایی را برای افراد تصویرسازی می‏‌کند که با دنیای واقعی فرسنگ‌‏ها فاصله دارد و اعتیاد به بودن در این فضا می‏‌تواند باعث افسردگی شود. بخشی از آسیب‌های اعتیاد به فضای مجازی، اما بعد اجتماعی‌دارد. فرادی که به استفاده از فضای مجازی معتادند و زمان زیادی را صرف اینترنت می‏‌کنند زمانی کمی برای شغل خود اختصاص می‌‏دهند.

اعتیاد به فضای مجازی می‏‌تواند باعث از دست دادن شغل افراد شود یا حتی تاثیر منفی روی معیشت و شرایط اقتصادی بگذارد.

خانواده ازهم‌گسیخته

همه کارشناسان معتقدند که استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی ضدخانواده است. مهری موسوی، مشاور خانواده به ما می‌‏گوید این روز‌ها بسیاری از مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی و مشاوره، از اعتیاد شدید همسر خود به فضای مجازی گله دارند. او توضیح می‌‏دهد که بسیاری از همسران به‌جای وقت‏‌گذرانی با اعضای خانواده، زمان استراحت خود را صرف وقت‏‌گذرانی در فضای مجازی می‎‏‌کنند و همین باعث گله، دعوا و مشاجره بین زوج‌ها می‌‏شود. این در حالی است که خانواده ارزشمندترین دارایی یک فرد است و برای محافظت از آن باید وقت و انرژی صرف کرد. او می‎گوید بسیاری از ارتباطات، دورهمی‌‏ها و تفریحات خانوادگی به علت استفاده از فضای مجازی کمتر شده است. خانواده، اما برای زنده ماندن نیاز به مراقبت، توجه، ارتباط و تفریح مشترک دارد، مساله‌ای که البته به دلیل استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی در بسیاری از خانواده‌‎ها به فراموشی سپرده شده است.

لیلی تهرانی - روزنامه نگار / روزنامه جام جم