آبگیر‌های بچه‌خوار

یک پسربچه چهار ساله در روستای بلوچی پایین، یک دختربچه ۱۱ساله اهل روستای زهرآپ، بخش پیرسهراب چابهار، دو دانش‌آموز دختر همراه معلم خود از روستای سلور بازار بخش پلان چابهار و ساعاتی پس از مرگ این سه نفر، یک پسربچه دیگر از روستا‌های بخش پلان، همگی طعمه هوتگ‌های ناایمنی شدند که در بسیاری از روستا‌ها وجود دارد و از این هوتگ‌ها برای تأمین آب شرب برخی روستا‌ها در سیستان و بلوچستان، دام‌ها و کشاورزی استفاده می‌شود.

به گزارش جام جم آنلاین، در تازه‌ترین حوادث ناشی از غرق شدگی در هوتگ‌ها، یک دختربچه ۱۱ساله که در مقطع پنجم ابتدایی درس می‌خواند، طعمه هوتگ شد. نظیر بخشان، عموی ساجده درباره این حادثه به جام‌جم می‌گوید: «پنجشنبه هفته گذشته ساعت حوالی چهار بعد از ظهر بود که برادرزاده‌ام همراه یکی از دوستانش تصمیم‌گرفت بز‌ها و گوسفندانی را که در روستای زهرآپ جامانده بودند به چوپان برسانند که به دشت رفته بود. پس از تحویل دادن بز‌ها و گوسفندان به چوپان و در مسیر برگشت به خانه، تصمیم‌گرفتند کمی بازی‌کنند. مشغول بازی بودند که ساجده متوجه پرنده‌ای شد که درون هوتگ سقوط کرده بود. او برای نجات جان پرنده نزدیک هوتگ شد، اما پایش لیز خورد و به درون هوتگ ۲.۵متری سقوط کرد. دوست ساجده سعی کرد او را نجات دهد، اما چون خودش هم کودک بود و توانایی نجات دادن ساجده را نداشت برای همین دوان‌دوان به روستا برگشت تا حادثه را به بزرگ‌تر‌ها اطلاع دهد. اهالی روستا به طرف محل حادثه حرکت کردند، اما نمی‌دانستند ساجده در کدام نقطه از هوتگ سقوط کرده تا همان‌جا را جست‌وجو کنند. جست‌وجوی اهالی برای یافتن نشانه‌ای از ساجده ۳۰تا۴۰دقیقه ادامه داشت، اما هرچه گشتند، چیزی پیدا نکردند.»
زمانی که این حادثه رخ داد، عموی ساجده در خانه بود و وقتی ماجرای ساجده را به او اطلاع دادند، به سرعت خودش را به محل رساند و همراه چند نفر از اهالی که به شنا مسلط بودند، ساجده را از عمق آب هوتگ بیرون کشیدند.

بچه‌ها امکانات بازی ندارند

حرف عموی ساجده و بسیاری از اهالی و دهیار روستای زهرآپ یکی است. همه می‌گویند نبود پارک، امکانات بازی، سرگرمی وکتابخانه باعث شده تا بچه‌ها برای بازی کنار هوتگ‌ها بروند. جاسم بلوچ، دهیار روستای زهرآپ از توابع بخش پیرسهراب به جام‌جم می‌گوید: «روستا‌های ما علاوه بر این‌که امکانات بازی و سرگرمی برای بچه‌ها ندارد، باعث شده آن‌ها برای بازی کنار هوتگ‌های خطرناک و ناایمن بروند، حتی از امکانات بهداشتی و درمانی هم محروم هستیم. وقتی ساجده را از آب بیرون کشیدیم، با اورژانس تماس گرفتیم و درخواست کمک‌کردیم، اما دیر آمدن اورژانس باعث شد تا ساجده را با خودروی شخصی به بهداری بخش پیرسهراب ببریم، اما متاسفانه پزشک هم در بهداری نبود و ساجده از دست رفت. در حالی‌که یک مرکز بهداری باید ۲۴ساعته پزشک داشته باشد. ما یک ماه دکتر داریم و یک ماه دکتر نیست و به مرخصی می‌رود.»

درست یک روز قبل از غرق شدن ساجده در هوتگ، یک پسربچه چهارساله هم جان خود را از دست داد. مهرداد آرام، بخشدار پلان درباره این حادثه‌گفت: «این پسربچه چهار ساله، چهارشنبه هفته گذشته در هوتگ غرق شد. او همراه مادرش از یکی از روستا‌های شهرستان مجاور برای شرکت در یک مهمانی به روستای بلوچی پایین آمده بودند. مادر درگیر مراسم عروسی بود و پسربچه هم با کودکان دیگر مشغول بازی بود. چون در خانه‌های روستایی حیاط وجود ندارد، بچه‌ها در فضای باز روستا بازی می‌کنند.

 

روز حادثه، این پسربچه همراه سایر کودکان برای بازی کنار هوتگ رفت که ناگهان پایش لیز خورد و درون هوتگ سقوط کرد. همسن و سال‌های این بچه که توان نجات او را نداشتند به روستا برگشتند تا کمک بیاورند که ۱۰دقیقه زمان برد. همین زمان طولانی باعث شد تا پسربچه جان خود را بر اثر غرق شدن در هوتگ از دست بدهد.
۲۴اردیبهشت هم یک معلم و دو دانش‌آموز اهل پلان چابهار هم قربانی هوتگ شدند.

روز حادثه، یاسمین هوت که معلم مدرسه بود، هنگام قدم زدن متوجه سقوط سه دختربچه درون هوتگ شد. او توانست یکی از دختران را نجات دهد، اما به دلیل خستگی بیش از حد، معلم ۲۸ساله به همراه دو دختر دیگر که یکی از آن‌ها برادرزاده و دیگری از اقوام نزدیکش بود، جان خود را از دست دادند.

آن‌طورکه بخشدار پلان به ما می‌گوید، منطقه دشتیاری سیلابی است و برای همین مردم از قدیم چاله‌های عمیقی حفر می‌کردند تا آب حاصل از بارندگی‌های فصلی و سیلاب را در آن جمع‌آوری و از این آب برای کشاورزی و آب شرب احشام استفاده کنند. در گذشته مردم با ابزار‌های دستی هوتگ‌ها را حفر می‌کردند، اما امروزه حفر هوتگ با ماشین‌آلات راهسازی انجام می‌شود.

 

هوتگ‌ها جزو الزامات زندگی روستایی است و نمی‌توان آن را حذف‌کرد و متاسفانه ما هر ساله با حوادث ناشی از غرق شدگی در هوتگ‌ها مواجهیم که قربانیان نیز عمدتا کودکان و نوجوانان هستند. بر اساس آمار‌های اهالی و شهروندان از سال ۹۰ تا الان، ۴۱نفر بر اثر سقوط در هوتگ‌ها جان خود را از دست داده‌اند و بر همین اساس، ایمن‌سازی هوتگ‌ها یکی از مباحثی است که مسؤولان باید توجه ویژه به آن داشته باشند.

 

هوتگ‌ها شخصی بوده و متولی خاصی ندارند و اهالی روستا نیز به صورت مشارکتی آن را ایجاد می‌کنند. استفاده از این هوتگ‌ها به فرهنگ‌سازی، شناسنامه‌دار شدن، لایروبی و محصورکردن نیاز دارد. بحث ایمن‌سازی هوتگ‌ها با استفاده از ظرفیت فعالان اجتماعی، خیران، فعالان اقتصادی و شرکت‌های فعال در حوزه اقدامات عام‌المنفعه در دستور کار است تا جان اهالی به خطر نیفتد، زیرا حفظ جان مردم یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ماست.

 

بشکار، از فعالان اجتماعی چابهار هم به جام‌جم می‌گوید: «فنس کشی هوتگ‌ها از مهم‌ترین راهکار‌ها برای مقابله با این حوادث مرگبار است. در چند سال اخیر دولت برای ایمن سازی آن‌ها اقدامات مثبتی انجام داده، اما اهالی نیز باید کمک کنند. آن‌ها می‌توانند با چوب درختان در اطراف هوتگ‌ها حصار درست کنند و خطرات بازی را در اطراف گودال‌های پر از آب به فرزندان‌شان آموزش دهند.»

لیلاحسین‌زاده - گروه حوادث / روزنامه جام جم