نخستوزیر رژیم صهیونیستی درحالی که پاییز پارسال به نشریه تایمز گفته بود ایران در پیشرفتهترین نقطه توانایی خود برای غنی سازی اورانیوم قرار دارد و ما توانایی مقابله با آن را نداریم، حالا ردپایش در صدور قطعنامه ضدایرانی از همه پررنگتر است.
این را رئیسجمهور هم گفته که قطعنامه جدید به تحریک اسرائیل بود، صهیونیستها که تاب رویارویی مستقیم با ایران را ندارند میخواهند ایران را در جبهههای متعدد سیاسی، دیپلماتیک و نظامی تحت فشار قرار دهند.
انگار آنارشیسم در روابط بینالملل هرماه و هرسال بهروزرسانی میشود و شکل جدیدی میگیرد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی بعد از مدتها رفتوآمد و دیدار با مسؤولان ایرانی و بازگشت با دست پر رافائل گروسی از تهران در همین بهار، حالا با بهانههای واهی، سبب صدور قطعنامه علیه ایران شد، درست مثل قطعنامه خرداد سال ۹۹. این یعنی آژانس هیچ تغییری در رفتار سیاستزده خود نداده و در هنوز بر همان پاشنه میچرخد.
در ساعات پایانی چهارشنبه ۱۸ خرداد ماه، ورق دیگری از برنامه ضدایرانی رو شد. قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس به همراه آمریکا که به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی درخصوص برنامه هسته ای ایران ارائه شده بود با ۳۰ رای مثبت، دو رای منفی چین و روسیه و سهرای ممتنع لیبی، پاکستان و هند به تصویب رسید تا مذاکرات وین که از ۲۰ اسفند دچار وقفه شده بود، عملا با این اقدام وارد مرحله پیچیدهای شود.
این قطعنامه پس از گزارش عجیب و پرسؤال رافائل گروسی، مدیرکل آژانس تهیه شد که البته کارگردانی آن هم در تلآویو بود، سفر بدون روتوش گروسی به اسرائیل و دیدار با نفتالی بنت.
این دومین قطعنامه ضدایرانی است که پس از اجراییشدن برجام با فشار رژیم صهیونیستی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی صادر شده، چون دقیقا ۳۰ خرداد دو سال قبل هم قطعنامه مشابهی توسط سه کشور اروپایی عضو برجام با حمایت آمریکا پیشنهاد و تصویب شد.
این تقلای آژانس برای نسبت دادن انحراف هستهای به عملکرد ایران درحالی دنبال میشود که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هستهای ایران بازدید کردهاند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلحآمیز انرژی هستهای کشورمان به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته، پیدا نکردند که اگر چنین بود نیازی نبود آژانس بینالمللی با اسرائیل بر سر ایران گاوبندی کنند و در منافعی نامشروع با هم شریک شوند.
از هر طرف به این مناقشه نگاه کنید، غیرمنصفانه، علیه ایران و نشاندهنده آلزایمر آقای گروسی بهعنوان تریبون صهیونیستهاست، برای بررسی این ادعا قدم به قدم به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت. گروسی در گزارش خود که پایه اولیه قطعنامه اخیر است، مدعی شده بود اورانیوم غنی شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده اما این حرف فقط دیدن یکطرفه وضعیت اجرای برجام است.
گزارش رافائل گروسی یک بیانیه ناقص است که در آن به این مساله که آمریکا به صورت یکطرفه و غیرقانونی و برخلاف تعهدات برجامی از آن خارج شده و وظایف خود را انجام نداده، اشارهای نشده است. گذشته از آن در این گزارش، اشاره نشده که ایران حدود دو سال با طرف اروپایی همراهی کرد ولی بعد از اینکه نتیجه نگرفت، متقابلا تعهدات برجامی خود را کاهش داد؛ یعنی یک واکنش طبیعی به بیتعهدی آمریکا، فهم این مساله اصلا سخت نیست اما آژانس باید اتود طرح ضدایرانی خود را پیش میبرد. بررسی ابعاد این اتفاق پاسخ به ابهامات زیادی را روشن میکند.
ظاهرا طرفهای برجامی درصدد بودند تا ایران در مذاکرات وین از حقوق اصلی و حقه خود کوتاه بیاید اما وقتی با ابتکارعمل و پیشنهادهای چندبعدی ایران طرف شدند یا باید به تعهدات خود بازمیگشتند یا بازی جدیدی را علیه تهران در پیش میگرفتند که البته برنامه دوم را شروع کردند. آنها نمیخواستند مستقیما مذاکرات را نیمهتمام بگذارند پس باید هزینه آن را به ایران تحمیل و چهره ضدمذاکراتی در فضای بینالملل علیه ایران ترسیم میکردند، چون برجام به هرحال یک اهرم فشار برای آمریکاست و اگر این موضوع را از دست بدهد دیگر نمیتواند روی ایران فشاری بیاورد. بنابراین غرب بهویژه آمریکا بهدلیل اینکه بهدنبال بازگشت به برجام بدون پرداخت هرگونه هزینه بودند سعی کردند ایران را متهم به ناسازگاری با فضای مذاکرات نشان دهند و در چنین پارادایم و ذهنیتی، قطعنامه کاملا سیاسی آژانس صادر شد. حالا تصور کنید این سیاسیکاری چقدر غیرمنصفانه است چون ما فراتر از آن چیزی که حتی وظیفه داشتیم به آژانس دسترسی دادیم، به NPT پیوستیم و پروتکل الحاقی را تا قبل از قانون مجلس اجرا کردیم اما بازهم این آمریکا و تروئیکا بودند که به تعهدات خودشان عمل نکردند.
اتفاق دیگر، تکرار مکررات حوصله سربر مثل اقدام نظامی ایران در این ماجراست، چون بعد از گزارش مغرضانه آژانس، خبرگزاری رویترز در حالی میخواست برنده ایرانهراسی باشد که به دروغ مدعی شد دلیل افزایش ذخایر اورانیوم غنی سازی شده ایران، ساخت یک بمب اتمی بوده است! در اینجا کاری نداریم که آنها چطور کاهش تعهد غرب و خروج آمریکا را نمیبینند اما کاهش تعهد ایران را یک بحران بینالمللی تصویرسازی میکنند، بحث ما نکته مهمی است که تاریخ آن را روایت میکند.
اگر خاطرتان باشد در سال ۲۰۱۵ و در جریان مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ توافقی صورت گرفت که ذیل آن پرونده PMD یا همان ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران، بهطور کلی با گزارش نهایی یوکیا آمانو، مدیرکل وقت آژانس بسته و رسما اعلام شد ایران پس از سال ۲۰۰۹ میلادی هیچگونه تلاش و اقدامی برای فعالیتهای نظامی در جریان صنعت هستهای خود نداشته است اما حالا این موضوع عملا نادیده گرفته شده و قطعنامه براساس گزارش مخدوش آژانس صادر شدهاست. البته ریشه این مناقشه به نوعی به سال ۹۷ هم بازمیگردد که آژانس به استناد برخی از همین ادعاهای رژیم صهیونسیتی درخواست بازرسی از چند سایت را به ایران ارائه کرد که همان زمان سازمان انرژی اتمی اعلام کرد این درخواست برخلاف مواد پادمان و پروتکل الحاقی است و گفت آژانس موظف است دلایل نیاز به بازرسی از هر مکان را هم ارائه کند که همان وقت هم هیچ استدلال فنی و حقوقی ارائه نشد و در نهایت کار به قطعنامه خرداد ۹۹ کشید و حالا همان میزانسن دوباره تکرار شده و قطعنامه جدیدی این بار هم با استناد به ادعاهای اسرائیل، در خرداد ۱۴۰۱ تکرار شده با این تفاوت که آژانس در این چهار سال بازرسیهای بسیاری انجام داد و دوربینهای آن هم مشغول تصویربرداری مدام بودند.
برچسبزنی آژانس چیزی جدا از مذاکرات وین نیست چون برجام پیوست آن است، آن هم برجامی که ما برای اعتمادسازی آنرا پذیرفتیم و ایران در همین راستا قبول کرد حرکت هستهای خود را کند نماید و حالا وضعیت مذاکراتی که از ۲۰ اسفند به درخواست غرب متوقف شده بود، بعید است با این شرایط از سر گرفته شود چون خیلی چیزها تغییر کردهاست.
دولت بایدن که خیلی مدعی تعامل دیپلماسی در برابر تهران بود و مدام ژست بازگشت به برجام میگرفت؛ یک قدم که برای این مسیر برنداشت، هیچ، بلکه تحریمهای ضدایرانی هم سر از کنگره آمریکا درآورد و همزمان با رژیم صهیونیستی به تلاشهای ضدایرانی سه کشور اروپایی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه ایران پیوست. باید در روزهای آینده منتظر بود و دید سیاست پاسخ عملی تهران برای مذاکره در شرایط تحریم و قطعنامه چه خواهد بود؟
همه این مناقشات چند روز اخیر سبب شد محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان پاسخ جامعی به همه این روایتهای مجعول بدهد، او گفته است: ما عملیات هیجانی ماجراجویانه انجام نمیدهیم. ما رسما اعلام کردهایم برنامه هستهای ما چیست و براساس اساسنامه آژانس این سازمان وظیفه دارد برای گسترش برنامه هستهای به کشورها کمک کند اما آژانس بینالمللی انرژی اتمی اسیر صهیونیستهاست.
معاون رئیسجمهور آب پاکی را روی دست آژانس ریخته و گفته ما ضبط دوربینهای برجامی را بهعنوان باقیمانده حسننیت نگهداشته بودیم ولی الان که اتهامات واهی و غیرقابل قبول مطرح شد، ما هم به فعالیت تعدادی از دوربینهای فراپادمانی آژانس خاتمه دادیم و ماشینهای سانتریفیوژ جدید را نصب و گازدهی را شروع کردیم.
مریم عاقلی - گروه سیاسی روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛