تهمت‌های ناروا به گاز نجیب

حادثه تلخ انفجار در یک سفره‌خانه در شهریار که به مرگ تلخ هفت نفر انجامید با واکنش‌های بسیاری به‌ویژه در فضای مجازی رو‌به‌رو شد. همچون روال مشابه حوادثی اینچنینی، خیلی زود رقابتی میان شایعات و واقعیات در‌گرفت و بسیاری هم در این میانه با اشتباهات احتمالی در متن این خبر تلخ سعی در پرورش شایعات داشتند. یکی از این اشتباهات که در متن ابتدایی خبر به آن اشاره شده بود مربوط به انفجار بادکنک‌های هلیومی در جشن تولدی بود که در این سفره‌خانه برگزار شده بود.

کد خبر: ۱۳۷۰۲۳۸

نویسنده مریم ملی - گروه دانش

برخی در این میان با استناد به خبر ابتدایی منتشر شده در رابطه با انفجار هلیوم حرف زده بودند و همین موضوع هم نگرانی‎های بسیاری درباره بادکنک‌های هلیومی بین شهروندان ایجاد کرده بود؛ چراکه این بادکنک‌ها در مراسم و جشن‌ها از‌جمله محبوب‌ترین اقلام است و بسیاری از آن برای تزئینات مراسم استفاده می‌کنند. اما لازم است بدانیم این بادکنک‌های هلیومی نبودند که باعث انفجار شدند چراکه گاز هلیوم در گروه عناصر بی‌‎اثر جدول شیمیایی دسته‌‎بندی می‌‎شود و به‌دلیل خواص شیمیایی که دارد به‌راحتی وارد واکنش با دیگر عناصر نمی‌‎شود از این‌رو به آن گاز نجیب هم گفته می‌‎شود.

این گاز، قابل اشتعال نیست، بنابراین در صورتی‌که بادکنک‌‎های تزئینی واقعا از هلیوم پر شده باشد، نمی‎تواند دچار انفجار شود. علت این ویژگی هلیوم به تعداد عدد اتمی که در واقع همان تعداد پروتون‌‎های درون هسته اتم این عنصر است، مربوط می‌‎شود. اتم هلیوم درون هسته خود فقط دو پروتون دارد و این یعنی آمادگی لازم را برای اتصال به دیگر اتم‎ها و برقراری واکنش شیمیایی به صورت عادی ندارد. این گاز بعد از هیدروژن، هم از نظر سبکی و هم از نظر فراوانی، دومین عنصر موجود در جهان است، اما با وجود کاربرد‌های بسیار مهمی که دارد، روی زمین کمیاب است. کمیاب بودن باعث می‏‌شود قیمتش رو به افزایش باشد.

در حال حاضر هم قیمت بادکنک‏‌هایی که با هلیوم پر می‌‎شود بسیار گران‌‎تر از قبل شده و برخی از فروشنده‌‎های وسایل تزئینی مراسم تولد برای این که مشتری خود را از دست ندهند، بادکنک‌ها را به جای هلیوم با هیدروژن پر می ‎کنند. در مقایسه با هلیوم، گاز هیدروژن به‌دلیل داشتن یک پروتون درون هسته اتم خود، ظرفیت بیشتری برای ورود به واکنش‌‎های شیمیایی را دارد و به همین دلیل به‌شدت قابل اشتعال خواهد بود.

هلیوم و هیدروژن هر دو گاز‌هایی هستند که چگالی کمتری نسبت به هوا دارند و همین مساله باعث می‎‌شود بالن و بادکنکی که از این دو گاز پر شده، در هوا شناور بماند و پرواز کند. گاز‌های دیگری نیز وجود دارند که سبک‌‎تر از هوا هستند مانند آمونیاک، استیلن و منوکسیدکربن و هیدروژن. بسیاری از آن‌ها مضرند، بوی بدی دارند، سمی یا فقط قابل اشتعال هستند که باید مراقب آن‌ها هم بود. برای این‌که بتوانید تشخیص دهید بادکنکی که می‌‏خرید از هلیوم پر شده یا هیدروژن، تنها راه این است که وقتی فروشنده فروشگاه در حال پر کردن بادکنک با گاز است، مخزن گاز را با دقت بررسی کنید و مطمئن شوید که نام هلیوم روی آن درج شده باشد.