تک شماره کارساز یا دردسرساز؟

به گزارش جام جم آنلاین، تصادف، درگیری، بلایای طبیعی، تهدید مالی و جانی و صد‌ها اتفاق پراسترس دیگر همیشه در کمین‌اند و به قول شاعر ناگهان از «گوشه ناگاه می‌تازند»، پس به خاطر سپردن این شماره‌های امدادی الزامی است. اما مشکل این است که انسان غافلگیر شده به احتمال زیاد، شماره از حافظه‌اش می‌پرد یا اگر حافظه‌اش یاری دهد ممکن است تلفنِ درست را شماره‌گیری نکند. مثلا کسی که در جاده تصادف کرده و در آهن قراضه‌های خودرو گیر افتاده احتمالا میان گرفتن شماره پلیس، اورژانس یا هلال احمر مردد می‌شود و ممکن است فرصت طلایی نجات را از دست بدهد. این چالش بهانه‌ای شده است تا در روز‌های اخیر در مورد یکی‌کردن شماره تلفن‌های امدادی در کشور صحبت شود و در مورد آن نشستی تخصصی نیز در تهران برگزار شود؛ موضوعی که، چون به نظر می‌رسد جدی شده و به اجرایی شدن نزدیک است، اما برخی هم به این موضوع نگاهی انتقادی دارند و معتقدند زیرساخت‌های لازم برای این کار در کشور فراهم نیست.

در نشست یکی کردن شماره‌های امدادی تقریبا همه مسئولان و متولیان امداد و نجات کشور حضور داشتند، از رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران شهرتهران و مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران گرفته تا مدیرعامل آتش‌نشانی، مدیراورژانس و نمایندگان بهزیستی، هلال احمر، پلیس راهور، فراجا، اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان تهران و استادان دانشگاه. دستور جلسه نیز بررسی راه‌اندازی مرکز اعزام مشترک و شماره واحد امدادی بود که قرار است فعلا به صورت آزمایشی در تهران اجرا شود؛ طرحی که علی نصیری رئیس سازمان مدیریت بحران شهرتهران از مدافعان آن است و می‌گوید ادغام شماره‌های امدادی و یکی شدن آن‌ها در کنار راه‌اندازی مرکز اعزام مشترک، شهروندان را از سردرگمی هنگام حوادث نجات‌می‌دهد.

گویا برای ادغام تلفن‌های امدادی نوعی شتاب وجود دارد، زیرا تا سال ۱۴۰۱ تمام نشده، قول داده‌اند این کار عملیاتی شود. قول را نیز محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و در گفتگو با فارس داده، کسی که استدلالش برای انجام این کار همین حافظه ضعیف من و شما هنگام بروز حوادث و به خاطر نیاوردن شماره‌های متعدد امدادی است. او می‌گوید که باید تلاش کنیم تا یک شماره برای همه سازمان‌های امدادی در نظر گرفته شود چرا که فرد حادثه دیده در آن لحظات خاص همه موضوعات را فراموش می‌کند و هیچ شماره‌ای یادش نمی‌آید. پس باید همه سازمان‌ها یک شماره واحد داشته باشند تا با شماره‌گیری آن، مکان فرد حادثه دیده به مراکز امدادی ارسال شود. البته داشتن شماره واحد امدادی درجهان بی‌سابقه نیست وعلی صارمیان، پژوهشگر بحران و امداد به جام‌جم توضیح می‌دهد که این الگو سال‌هاست در آمریکا در حال اجراست. اگرهمه چیز خوب پیش برود و همه بر سر قول خویش باقی بمانند ما نیز تا ۶ماه آینده لااقل در تهران صاحب یک شماره امدادی واحد خواهیم شد که بی‌شک کار را برای حادثه‌دیدگان راحت می‌کند، اما آیا با ایجاد یک تک شماره جدید همه آنچه که برای جمع و جور کردن یک حادثه لازم است نیز یکپارچه می‌شود؟

با این که رئیس سازمان مدیریت بحران کشور راه‌اندازی شماره واحد امدادی را بخشی از فرآیند اجرای دولت الکترونیک می‌داند و اطمینان خاطر می‌دهد که با اجرای این طرح فقط شماره‌های متعدد فعلی تجمیع و به یک شماره تبدیل می‌شود و با این که تاکید می‌کند قرار نیست اتفاق جدیدی رخ دهد، اما برخی کارشناسان این طور خوشبینانه به قضیه نگاه نمی‌کنند. یکی از این کارشناسان، رضا کرمی‌محمدی رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران شهرتهران و عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی است که این طرح را خام توصیف می‌کند و معتقد است ادغام شماره‌های امدادی، ضرورت فوری ندارد و همه سازمان‌های امدادگر نیز دارند کارشان را انجام می‌دهند، پس این که آن‌ها را یکپارچه کنیم و سامانه جدیدی راه بیاندازیم نه کار ساده‌ای است و نه در شرایط فعلی کشور ضرورتی دارد. مشابه این نظر را علی صارمیان، پژوهشگر بحران و امداد نیز دارد و به ما توضیح می‌دهد که اگر حادثه‌ای رخ داد و تحت لوای یک سامانه یکپارچه، آلارمی برای همه دستگاه‌های امدادی به صدا درآمد و هر کدام بر اساس شرح وظایف خود وارد عمل شد حتما این طرح عالی است، اما مشکل این است که نمی‌دانیم پس از وقوع یک حادثه چه کسی قرار است فرماندهی ماجرا را برعهده داشته باشد و آیا بازهم باید مثل حوادثی همچون سیل و زلزله شاهد تداخل وظایف و فراموش شدن وظایف تخصصی باشیم یا خیر.

مشکل فرماندهی را حل کنیم

در کشور بلاخیزی همچون ایران که هر سال چند فقره سیل و زلزله رخ می‌دهد تجربه به ما آموخته که مشکل اساسی، نبود فرماندهی واحد در لحظات بحرانی است. صارمیان نیز معتقد است که پیش از هر‌چیز باید روی این نقص کار کرد چرا که یکی‌شدن شماره‌های امدادی لزوما به معنی ایجاد هماهنگی بیشتر و پاسخگویی سریع‌تر نیست و چه بسا ناکارآمدی‌ها را بیشتر کند. او یادآوری تلخی از زلزله بم می‌کند و می‌گوید در روز‌هایی که برای نجات زیر آوار مانده‌ها باید از دست و وسایل ظریف استفاده می‌شد، عده‌ای بدون هماهنگی با هلال احمر از بیل مکانیکی استفاده کردند که موجب قطع نخاع بسیاری از افراد شد؛ بنابراین ما باید بر تخصصی شدن فعالیت‌ها و به روز رسانی وظایف تمرکز کنیم.

منبع: روزنامه جام جم