دلار ریزان

تغییر سیاست‌های عربستان در منطقه، موجب شده که فضای جدیدی در سیاست‌های منطقه‌ای باز شود؛ به‌ویژه این‌که ایران به عنوان قطب سیاست‌سازی در بخش شمالی خلیج‌فارس، از این چرخش منطقه‌ای عربستان استقبال کرده است. مذاکرات ایران و عربستان از بهار سال گذشته از سر گرفته شده بود؛ هر چند به گفته علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی از سرگیری روابط از ۷ سال پیش هدف‌گذاری شده بود. وی همچنین اعلام کرد: رفع سوءتفاهم‌ها و نگاه رو به آینده در روابط تهران-ریاض، قطعا توسعه ثبات و امنیت منطقه‌ای و افزایش همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و جهان اسلام را برای مدیریت چالش‌های موجود به‌دنبال خواهد داشت.

به جهت اهمیت این مذاکرات برای امنیت اقتصادی منطقه و ارتباط آن با سیاست‌های فرامنطقه‌ای، کشورهایی چون عراق و چین از مذاکرات حمایت کرده بودند. در نهایت این توافق در پکن، پایتخت چین امضا شد تا معماری امنیتی- اقتصادی منطقه در پیوند با نظم اقتصادی برخاسته از شرق تقویت شود. اما این توافق دستاوردهای زیادی دارد هم برای عربستان که به دنبال توسعه روابط خود با شرق است و می‌داند این مسیر از جانب ایران و کریدورهای جاده‌ای و سیاسی آن می‌گذرد و هم برای ایران؛ کشوری که می‌خواهد همکاری بیشتری با کشورهای عربی منطقه که در سال‌های اخیر به سبب سیاست‌های شورای همکاری خلیج‌فارس از ایران دور شده‌اند، صورت دهد؛ از جمله با امارات که جزو مهم‌ترین شرکای اقتصادی ایران از زمان خروج آمریکا از برجام محسوب می‌شود. تجارت ایران با درهم امارات، سهم ویژه‌ ای در سبد ارزی بانک مرکزی دارد. همچنین از زمان راه‌اندازی بازار متشکل معاملات ارز، درهم امارات به صورت اسکناس و حواله از سوی بانک مرکزی عرضه می‌شود. به هر صورت، تنش میان کشورهای عربی و ایران، همواره تراز امنیت اقتصادی منطقه را برهم ریخته است. در فضای تنش‌آلود سیاسی، اقتصاد هم دچار تنش و ناترازی می‌شود. به طور کلی، رفع تنش از سیاست خارجی، عمده‌ترین محور پس از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود.‌

آغاز ریزش‌ها در بازارهای ایران

به دنبال امضای توافق ایران و عربستان در روز ۱۹اسفند، در اخبار جداگانه اعلام شد که ۸۰۰ میلیون دلار از منابع ایران در عراق از هفته گذشته آزاد شد. همچنین مقرر شده که ۵۰۰ میلیون دلار دیگر از منابع ایران آزاد شود. ایران به ادعای طرف عراقی چهار میلیارد دلار منابع ارزی در این کشور دارد و با آزاد‌سازی جدیدی که قرار است اتفاق بیفتد، یک میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار آن را دریافت می‌کند اما به گفته سید حمید حسینی، عضو هیات مدیره اتاق ایران و عراق بانک مرکزی رقم واقعی مطالبات ایران را بیش از ۱۰ میلیارد دلار می‌داند. در همین حال، مجید‌رضا حریرچی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در خبری از در پیش بودن سرریز درهم امارات در بازار ایران خبر داده بود. با این اخبار فضای مثبتی در بازار ایجاد شده که برخی آثار آن مثل ارز و سکه آنی اتفاق افتاد. انتظار می‌رود که ریزش در بازار ارز و سکه ادامه‌دار باشد. در نتیجه تازه در آغاز موج ریزشی بازار متغیرهای کلیدی مثل ارز و سکه قرار داریم. روز جمعه که خبر توافق اعلام شد، ریزش دلار در کانال‌های تلگرامی با سرعت تشدید شد و از حدود ۴۸ تا ۴۹ هزار تومان به حدود ۴۶ تا ۴۷هزار تومان رسید اما این ریزش روز شنبه در کف بازار ادامه یافت و قیمت ارز به حدود ۴۵ هزار تومان رسید.

ریزش در بازار طلا و سکه

این در شرایطی است که در روزهای ۷ و ۸ اسفند قیمت دلار به اوج تاریخی یعنی ۶۰ هزار تومان رسیده بود و کمتر کسی تصور می‌کرد که ریزشی در کار باشد. با این وجود اتفاقات سیاسی، مثل آب بر آتش عمل می‌کنند و به سرعت کنشگران اقتصادی را از مواضع خود عقب می‌رانند؛ به ویژه این‌که «تورم انتظاری» به متغیرهای سیاسی گره خورده باشد. البته صرفا تورم انتظاری در بازار ارز تخلیه نشد و دومینوی سقوط به بازار طلا هم رسید. پس از اعلام این توافق هر مثقال طلا ۱۰ درصد، هر گرم طلای ۱۸ عیار ۹ درصد، هر گرم طلای ۲۴ عیار ۹ درصد، سکه طرح جدید ۱۱ درصد، طرح قدیم ۱۲ درصد، نیم سکه و ربع سکه به ترتیب ۵ و ۶ درصد و سکه یک گرمی ۷ درصد کاهش یافتند. در همین حال قیمت دلار اسکناس، دلار حواله و درهم اسکناس و درهم حواله در سامانه متشکل ارزی حدود نیم درصد کاهش یافت. با توجه به این‌که قیمت دلار اسکناس در بازار متشکل به ۴۱ هزار تومان رسیده و انتظار می‌رود بخش گسترده‌تری از منابع ارزی ایران آزاد شود، همگرایی بین قیمت ارز در بازار غیررسمی و بازار متشکل بیشتر شود؛ به طوری که قیمت دلار در گام بعدی به سمت کانال ۴۰هزار تومان ریزش کند و پس از آن به کانال دیگری خود را نزدیک کند که رقمی بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان است.

انتظار بهبود مستمر

به گفته حسن هانی‌زاده، کارشناس غرب آسیا در جریان توافق اخیر علاوه بر تلاش‌های پیشین عراق و عمان، دو کشور چین و روسیه نقش‌آفرینی داشته‌اند. با توجه به نزدیکی سه کشور ایران، روسیه و چین، تعدادی از کشورهای عربی تمایل دارند خود را به این محور نزدیک کنند. این تحلیلگر امور غرب آسیا برخلاف دیدگاه‌هایی که پس از سفر رئیس جمهور چین به عربستان شکل گرفت، معتقد است رایزنی‌هایی که در این سفر شکل گرفت، زمینه توافق ایران و عربستان را فراهم کرد. پس از سفر شی جی پینگ به عربستان، برخی کارشناسان این دیدار را زمینه‌ای برای دور شدن چین از ایران دانستند اما پس از آغاز سال نو چینی، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در سفری ویژه به دعوت رئیس جمهور چین، پایه شکل‌گیری توافق ایران و عربستان را از مسیر همکاری سه طرف(چین-ایران-عربستان) سازمان داد. هانی‌زاده در همین حال گفت:«ما در منطقه شاهد تحولات و تحرکات جدید مثبتی هستیم که می‌تواند به نفع کل منطقه باشد. از دیگر سو محمد بن سلمان به دنبال این است که در راستای رسیدن به مقام پادشاهی در عربستان حاشیه امنی برای خود به وجود آورد و در همین چارچوب تلاش دارد سیاست‌های تخریبی خود در منطقه را کاهش داده و به سمت سیاست‌های مثبت حرکت کند و آتش‌بس‌های اخیر در یمن نیز در همین راستا قابل تعریف است.»

ریزش قیمت خودرو و مسکن

انتظار می‌رود آرامش به سمت بازارهای مختلف اقتصادی هم هدایت شود. در واقع پس از هر موج کاهش قیمت ارز که اطمینان بخش و حاکی از تخلیه انتظارات تورمی باشد، سایر بازارها با آن همراهی می‌کنند ازجمله بازار ملک و خودرو. سید‌حمید احمدی، کارشناس مسکن خبر داده که با توجه به ریزش سنگین قیمت دلار، قیمت مسکن پایتخت بین ۵ تا ۱۵درصد نسبت به اوج قیمت در دو هفته گذشته کاهش داشته است. در همین حال، قیمت انواع خودرو و به ویژه خودروهای خارجی ۱۰ تا ۱۵ درصد در روزهای اخیر کاهش یافته است. قیمت برخی خودروها ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان کاهش یافته‌است.

روزنامه جام جم