۸ راهکار بهبود معیشت کارگران

حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در فروردین‌ماه جاری در این زمینه تصریح کردند: «ما باید کاری کنیم که مردم بتوانند، همه کسانی که نیرو دارند، توان کار دارند، در به‌اصطلاح محدوده کار کردن هستند، بتوانند یک کاری انجام بدهند که به زندگی‌شان کمک کند، معیشت‌شان را بهتر کند، به تعبیر رایج، سفره آنها را رنگین‌تر بکند ... توانمندسازی طبقات ضعیف به این شکل انجام خواهد گرفت.» از سوی دیگر دولت سال گذشته برای حمایت از اقشار کم‌درآمد یارانه ۳۰۰هزار تومانی و ۴۰۰هزار تومانی را در برنامه مالی خود گذاشت اما به‌دلیل وجود ساختار تورمی در کشور این رقم کمی از ارزش خود را از دست داد. در این گزارش با کارشناسان و فعالان حوزه کارگری گفت‌وگوهایی داشتیم که در ادامه آمده است.

اسفند هر سال زمان چانه‌‎زنی کارگران و کارفرماها بر سر نرخ دستمزد است. کارفرماها به‌دنبال افزایش کمتر حقوق کارگران به‌دلیل کاهش هزینه تولید هستند و کارگران به‌دنبال واقعی‌سازی درآمد این بخش برای افزایش قدرت خرید هستند. برخی حمایت‌ها می‌تواند در قالب افزایش دستمزد باشد اما برخی کارشناسان معتقدند حمایت‌ها تنها به این بخش ختم نمی‌شود و می‌‌تواند بخش‌‎های دیگری نیز داشته باشد. حدود ۱۴میلیون کارگر رسمی بیمه‌شده در کشور داریم که با محاسبه خانوار سه‌نفری بیش از ۴۲میلیون نفر از افراد جامعه را شامل می‌شود.

قوانین حمایتی

محسن باقری، نایب‌رئیس کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران، در گفت‌وگو با جام‌جم به اهمیت توانمندسازی طبقات ضعیف و ارتباط آن با رنگین‌کردن سفره کارگران اشاره کرد و گفت: یکی از ابعاد کلیدی توانمندسازی طبقات ضعیف، تقویت جایگاه «قوانین‌حمایتی» است؛ قوانینی که ریشه در قانون‌اساسی، قانون کار و قانون تامین اجتماعی دارند. این مقام کارگری در این مورد افزود: در چند حوزه قوانینی داریم که باید مورد توجه قرار گیرند. از این جمله می‌توان به پوشش حمایت‌های بیکاری در قالب قوانین حمایتی (قانون بیمه‌بیکاری) و تقویت جایگاه درمان کارگران اشاره کرد. در زمینه بیکاری شاهد کسری منابع صندوق بیمه‌بیکاری هستیم، صندوقی که منابع آن از محل حق بیمه‌های کارگران تجمیع شده است اما خدمات آن به‌راحتی به روی کارگران قطع می‌شود. به این معنی که کارگر تحت پوشش بیمه‌بیکاری باید در خانه بنشیند تا بازرس تامین اجتماعی در بازرسی میدانی از حضور او در خانه وضعیت را رصد کند اما اگر کارگر در خانه نباشد به‌راحتی بیمه بیکاری او قطع می‌شود. نایب‌رئیس کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران معتقد است که‌خدمات‌درمانی شایسته وضعیت کارگران نیست و آنها از روی ناچاری به بیمه‌های تکمیلی روی آورده‌اند. با وجود این باید هزینه‌های درمان را از درآمد خود بپردازند. درحالی‌که برابر قانون الزام درمان، هزینه‌های درمان بیمه‌شدگان تامین‌اجتماعی باید پوشش داده شود اما کارگران برای دریافت درمان با ضعف ساختاری تامین‌اجتماعی در قالب توسعه بیمارستانی مواجه هستند. این مقام شوراهای اسلامی کار به موضوع امنیت شغلی هم اشاره کرد: «در دیدار مربوط به هفته کارگر، رهبر معظم انقلاب با کارگران، تشکل‌های کارگری و وزیر کار، ایشان بر موضوع امنیت شغلی و تاثیر قوانین حمایتی بر وضعیت کارگران تاکید داشتند. وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حجت‌ا... عبدالملکی به رهبری قول داد که امنیت شغلی را از طریق قوانین موثر برمی‌گردانند اما با تغییرات مکرر درون وزارتخانه و تغییر وزرا این قول فراموش و دیگر پیگیری نشد. در این میان باید به مواردی مانند کنترل تورم که بسیار مورد تاکید رهبری قرار دارد اشاره کرد. نامطلوبی ساختار بودجه و رویکردهای کلان اقتصادی باید اصلاح شوند تا تورم از خیزی که برداشته عقب بنشیند. در همین حال تقویت شبکه‌های توزیع کالا باید مورد توجه کلیت دولت قرار گیرد.

نظام هماهنگ پرداخت‌ها اجرا شود

حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس تامین‌اجتماعی و بازار کار، در موضوع توانمندسازی طبقات ضعیف به تفکیک دو گروه از افراد از یکدیگر و طراحی راهکارهای تخصصی برای رنگین‌کردن سفره آنها تاکید دارد: برای توانمندسازی گروه‌های مختلف باید راهکارها و جمعیت را تفکیک و لایه‌بندی کنیم. در سال‌های اخیر گروهی از جامعه، که به طبقات متوسط تعلق داشتند مانند کارمندان، بازنشستگان، کارگران و... از لحاظ قدرت خرید، بسیار افت کرده‌اند. برای حمایت از این اقشار باید سراغ اصلاح پرداخت‌های مستقیم در قالب حقوق رفت. زمانی که دولت سیزدهم بر سر کار آمد «نظام هماهنگ پرداخت‌ها» مورد تاکید دولت قرار گرفت اما به‌تدریج از برنامه کاری دولت خارج شد. در همین حال باید حمایت‌های مقطعی مانند وام ودیعه مسکن را تقویت کرد تا مستاجران مورد حمایت قرار داشته باشند. به گفته حاج‌اسماعیلی در گروه دوم مشمولان کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند که حمایت از آنها باید در قالب «توانمندسازی مهارتی» انجام شود چراکه آنها نیاز به کار دارند، البته در کنار کمک‌های مستقیم.

راهکارهای افزایش توانمندسازی کارگران
۱- کنترل تورم
۲- اصلاح ساختار بودجه
۳- تقویت شبکه توزیع کالا
۴- تقویت بیمه بیکاری
۵- افزایش پوشش خدمات‌درمانی
۶- ارتقای امنیت شغلی
۷- افزایش مهارت کارگران
۸- ساخت مسکن کارگری