تابیدن نور معنویت و امید به برکت ماه مبارک رمضان و همچنین رویکرد برنامه‌ها به سمت «مردم» را می‌توان برای اصلی برنامه‌ها در آغاز این دوره دانست. قابل انکار نیست که حالا مردم در برنامه‌های سیما بیش از گذشته حضور و ظهور دارند. در خیلی از برنامه‌ها، به‌جای چهره‌های مغرور و پررنگ و لعاب به اصطلاح سلبریتی‌ها، این اقشار مختلف هموطنان‌مان از گروه‌های سنی و قومیت‌های گوناگونند که زینت‌بخش پربیننده‌ترین برنامه‌های سیما هستند. به همین دلیل هم قهرمان اصلی روزهای بهاری رسانه‌ملی را باید مردم دانست. مردمی که صاحبان اصلی این رسانه به شمار می‌روند و در واقع، میزبان محسوب می‌شوند و این برنامه‌سازان هستند که مهمان آنها می‌شوند.
قهرمانی مردم در برنامه‌های استعدادیابی
از جمله این آثار می‌توان به برنامه‌هایی در قالب استعدادیابی اشاره کرد. «محفل» گل سرسبد این برنامه‌هاست. معمولا برنامه‌های افطاری در قالب گفت‌وگومحور پخش می‌شوند اما این بار برنامه‌ای با قالبی متفاوت و غیرکلیشه‌ای به مناسبت ماه رمضان و در استقبال از اذان مغرب از سیما پخش شد. برنامه‌ای که با حضور پنج میزبان بین‌المللی، ۳۰۰ تماشاگر و ۱۵۰ مهمان از سراسر جهان روانه آنتن شبکه سه شد. محفل همچنین بزرگ‌ترین برنامه قرآنی صداوسیما محسوب می‌شود. قاریان و حافظان برتر قرآن و استعدادهای برتر قرآنی ایران و جهان در این برنامه مفاهیم متعالی قرآنی را به طور خلاقانه و هنرمندانه ارائه می‌کنند. در این برنامه با اجرای رسالت بوذری «رضوان درویش» از سوریه، «حسنین الحلو» از عراق، «حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان»، «احمد ابوالقاسمی» و «حامد شاکرنژاد» از ایران فضایی جدید را رقم می‌زنند. اما عرصه اصلی این برنامه برای مردم بود تا هنر و توان خود در زمینه قرائت کتاب الهی را به نمایش بگذارند. از کودکان خردسال گرفته تا کهنسالان، از شمال و جنوب و غرب کشور و از هر گروه شغلی در بین آنها دیده می‌شد. همچنین می‌توان به مسابقه استعدادیابی «قهرمان» با اجرای یوسف تیموری و با همراهی ایمان قیاسی در شبکه سه سیما اشاره کرد. این برنامه، توانایی و استعداد شرکت‌کنندگان را در زمینه آمادگی جسمانی به رقابت می‌گذارد. قهرمان در واقع برنامه‌ای برای کشف و معرفی استعدادهای جوان در حوزه ورزش است. قهرمان واقعی این برنامه هم ورزشکاران غیرحرفه‌ای و برخاسته از متن و بطن جامعه هستند.
روایت‌هایی تکان‌دهنده از زبان مردم
اما دیگر برنامه موفق بهار امسال سیما، «زندگی پس از زندگی» است. این برنامه که چند سال است به خاطر موضوع متفاوت و بکرش مورد توجه قرار گرفته، در سری جدیدش هم روایت‌های جدیدی از تجربه مرگ موقت و سفر گذرا به عالم غیب را بازگو می‌کند. برنامه «چشم و چراغ» هم که این روزها از شبکه دوی سیما پخش می‌شود، مادران و همسران شهدا را محور قرار داده‌است. این میان‌برنامه که حاصل تلاش ۲۷استان کشورمان است، به منظور معرفی شهدای دفاع‌مقدس اقصی نقاط کشورمان، با خانواده آنها دیدار کرده و خاطراتی از زبان خانواده‌ها و دوستان‌شان را به نمایش می‌گذارد. محوریت این برنامه بر اساس نمایش سبک زندگی شهدا و تغییر نگرش مخاطبان نسبت به شهدا و خانواده‌های آنان است.
تجربه جدید طنزهای مردمی
«سید خندان» هم یک برنامه با محوریت طنز ایستاده (استندآپ کمدی) است که به مناسبت ایام نوروز ۱۴۰۲ از شبکه دوی سیما پخش شد. این برنامه با اجرای محمدرضا شهبازی یک طنز شبانگاهی است و با حضور هنرمندانی در حوزه‌های شعر، استندآپ کمدی، نمایش، دوبله، ترانه و سرود و ... اجرا می‌شود. همچنین گفت‌وگویی در ارتباط با موضوع هر قسمت با برخی چهره‌ها انجام می‌شود که تجربه‌ای خاص در حوزه مورد نظر دارند. در هر قسمت از برنامه نیز تماشاگرانی در استودیو حضور دارند و به صورت تعاملی در سرگرمی‌های ویژه‌ای چون مسابقات و.... شرکت می‌کنند. برنامه «خودمانی» هم که پخش آن از سال قبل شروع شده‌بود، یکی از برنامه‌های محبوب این روزهای سیماست که با تکیه بر حضور مردم، جاذبه یافته‌است. این بار دیگر قرار نیست چهره‌های مشهور بنشینند و حدیث نفس ببافند و از خوشگذرانی‌ها و سبک زندگی خود بگویند، بلکه این مردم و شهروندان عادی این کشور هستند که در خودمونی هم بر صحنه حاضر می‌شوند و هم از خودشان و زندگی‌شان می‌گویند. همچنین امسال، شاهد پخش سری جدید برنامه «کودک‌شو» هم هستیم. یک برنامه مسابقه‌محور که در آن پدر و مادرها در زمینه تعامل با نونهالان‌شان با هم رقابت می‌کنند. برنامه «اعجوبه ها» هم با ایجاد فضای پرنشاط و رقابت خردسالان با هم از دیگر برنامه‌های قابل توجه سیما در سال ۱۴۰۲ محسوب می‌شوند.
مستندها؛ بازگشت قهرمانان معمولی
فصل دوم «بچه زرنگ» در قالب مستند-داستانی (داکیو درام) به روایت اسوه‌هایی برخاسته از عمیق‌ترین لایه‌های مردمی پرداخت. این برنامه راوی بخش‌هایی از زندگی تعدادی از شهدای مدافع حرم بود و نشان داد آنها چگونه با مردم و در میان مردم زیستند اما درنهایت به افلاکیان پیوستند. «قهرمانان معمولی» یکی از برنامه‌های سیما با محوریت مردمی است که با وجود معمولی بودن اما در زندگی، به قهرمان تبدیل می‌شوند. این برنامه در ایام نوروز ۱۴۰۲ از شبکه یک سیما پخش شد و این روزها از شبکه افق سیما دوباره روی آنتن رفته‌است. این اثر تلویزیونی که در ۱۳ اقلیم متفاوت به تصویر کشیده شده روایتی مستند از زندگی افرادی است که شاید نام‌های بزرگ و شناخته شده‌ای نباشند اما با همت و تلاش فراوان در مسیری قدم گذاشته‌اند که موفقیت را برای آنها به ارمغان آورده‌است. در واقع مجموعه مستندقهرمانان معمولی قصه افرادی را به تصویر می‌کشد که در نقاط مختلف ایران آزمون و خطاهای انفرادی در زندگی داشتند و در مقطع و جایگاهی که به یک سود و منفعتی رسیده‌اند، آن را از یک فعالیت شخصی به مردم منطقه یا کل ایران تعمیم داده‌اند. همچنین مخاطبان در این مجموعه مستند جذاب با داستان زندگی کشاورز، دامدار، معلم، کارآفرین، ورزشکار، روحانی و جهادگری آشنا می‌شوند که دور از پایتخت، زندگی و مسأله محور عمل می‌کنند. فصل جدید «ایرانگرد» هم به عنوان یک مستند با محوریت طبیعت و محیط زیست بکر ایران، باز هم به چشم‌نوازی پرداخت و ازجمله برنامه‌هایی بود که با استقبال خوبی مواجه شد.
حماسه‌های مردمی در سریال‌ها
«آتش و باد» که ابتدا «جشن سربرون» نام داشت، از جمله سریال‌های «الف ویژه» سیماست که به عنوان مجموعه نمایشی ویژه نوروز و ماه رمضان در شبکه سه سیما پخش آن شروع شد و راوی مبارزات مردمی علیه استبداد و استعمار است. این سریال در ژانر تاریخی و به کارگردانی مجتبی راعی، روایتی از یک طایفه خیالی در ایران عصر مشروطه است. دورانی که کشور در محاصره قدرت‌های استعماری و محل تاخت و تاز بیگانه بود. در معرفی این سریال آمده‌است: آتش و باد قرار است برگی تازه از تاریخ کشور کشورمان را به نمایش درآورد. در این سریال مخاطبان نگاهی به کمپ انگلیسی‌ها با کاراکتری به نام «مستر نوئل انگلیسی» داشته و همچنین خانه قوام، بیمارستان مرسلین، خانه آقا ضیاء، انجمن محمدیه و کوچه‌های شیراز و بخش‌های کنسولگری انگلیس را در محور ماجراهای بهادرخان (حسین محجوب) می‌بینند. آتش و باد در روایت، طراحی صحنه و لباس و شخصیت‌پردازی با وسواس خاصی بسته شده که نتیجه کار هم یک سریال فاخر و تماشایی است که مخاطب را به سفری تاریخی می‌برد.
«نون خ» که یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های نمایشی سیما طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود، برای چهارمین بار از مهمانان ماه خدا پذیرایی کرد. این سریال به کارگردانی سعید آقاخانی با تکیه بر فرهنگ، آداب و رسوم قوم کرد و با بهره توأمان از کمدی موقعیت و طنز کلامی، لحظات مفرحی را برای ایام نوروز و شب‌های شیرین ماه رمضان فراهم کرد.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
