والدین و پرورش هوش هیجانی کودکان

در هر خانواده‌ای تعارض و عدم توافق وجود دارد و گروهی از روانشناسان اعتقاد دارند، هوش عاطفی یا هیجانی، مشکلات جدی خانوادگی را حل نمی‌کند اما باعث می‌شود اعضای خانواده به یکدیگر نزدیک شوند و بتوانند اختلافات و تعارضات را به طور سازنده حل نمایند.

هرکس باورهایی در مورد خودش دارد که می‌تواند تعیین‌کننده احساساتش باشند و پیش فرض‌ها، پنداشت‌ها، ادارک‌ها و پیشداوری‌های یک فرد می‌تواند حقیقت درون شخصیت او را توصیف کند.

یک موقعیت اغلب خودش دارای یک محتوای هیجانی نیست بلکه این تفسیر فرد از موقعیت است که احساسات او را برمی‌انگیزد و افراد یا اندیشه‌هایی که کسب کرده‌اند بزرگ می‌شوند و زندگی خود را در موقعیت‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند.

هوش هیجانی، استفاده عام‌تر از تمام عواطف و نه فقط هیجانات، برای حل مسائل و داشتن یک زندگی مفید، خلاقانه و سازنده به کار می‌رود. هوش هیجانی بدون عواطف تنها بخش‌هایی ناقص از یک راه‌حل هستند. در اینجا مغز و قلب هر دو به کمک هم می‌شتابند و با هم می‌گردند. هوش هیجانی، یکی از اقسام هوش است و با هوش شناختی تفاوت دارد و عامل پیش‌بینی‌کننده مهمی است و با افزایش سن، زیاد می‌شود.

در واقع هوش هیجانی توانایی دریافت، ابراز، فهم و مدیریت عواطف خود و دیگران است و در رویدادهای زندگی و جریاناتی که می‌توانند مثبت یا منفی باشند و در موارد مهم زندگی چون ازدواج، مرگ یکی از عزیزان و یا پیدا کردن شغل تا رویدادهای عادی مثل گم کردن اشیای شخصی، طرد شدن توسط دیگران یا ملاقات با دوستان می‌تواند تاثیر داشته باشد.

اثر این پیامدها، شیوه‌های سازگاری افراد را با رویدادهای مهم زندگی به دیگران نشان می‌دهد. هوش هیجانی هم چنین، توانایی شناسایی و تشخیص معانی عواطف، روابط بین آنها، استدلال کردن در مورد آنها و نیز حل مساله براساس آنها را هم دربرمی‌گیرد. به طور کلی هوش هیجانی شامل توانایی دریافت و مدیریت عواطف خود و دیگران، هماهنگ ساختن عواطف و تنظیم روابط با دیگران، درک و فهم اطلاعات مربوط به عواطف افراد پیرامون می‌باشد.

یکی از ویژگی‌های افرادی که هوش هیجانی بالا دارند این است که می‌توانند از آنچه که از مشاهده عواطف خود و دیگران به دست می‌آورند برای هدایت و کنترل افکار و رفتارهایشان استفاده نمایند. همچنین در موقعیت‌های سخت و بحرانی خود را مدیریت نمایند و می‌توانند روی دیگران تاثیر گذارند. آنان دیگران را به کمک خود می‌طلبند و در این دعوت به کمک موافق‌اند. همچنین زیر فشارها و استرس‌های محیطی خونسرد باقی می‌مانند و می‌توانند واکنش هیجانی درستی به مردم و موقعیت‌های خاص زندگی نشان دهند.

چگونگی واکنش فرد به استرس‌ها، معیار مهمی از سطح هوش هیجانی می‌باشد. اعتقاد رایج این است که اگر فرد از هوش هیجانی بالایی برخودار باشد می‌تواند پاسخ‌های هیجانی خود را غنی‌تر و متعادل‌تر سازد و خود را از شر تاثیرات منفی استرس‌ها مصون نگه دارد.

یکی از تاثیرات هوش هیجانی این است که روابط دوستانه و دلسوزانه، باعث شکل‌گیری انواع یادگیری‌های اصیل و باثبات می‌شود.

مهارت‌های لازم هوش هیجانی، که برای کسب موفقیت در زندگی تاثیر بسزایی دارند عبارتند از:

خودآگاهی و خودمدیریتی هیجانی: توانایی کنترل اضطراب، فشار روانی و خشم و جلوگیری از تحریک‌پذیری.

آگاهی اجتماعی: تشخیص نشانه‌های کلامی و غیرکلامی هیجانات منفی دیگران و شیوه تحمل و مدارا با آنان، هم‌چنین داشتن همدلی، درک و صبوری نسبت به دیگران و احساساتشان، پرهیز از رنجش دیگران.

خودانضباطی: وظیفه‌شناس بودن و تلاش سخت نشان دادن برای کنترل هیجانات، سخنان، اعمال و تحریکات منفی..

چالش‌ها و شکست‌ها و ناکامی‌ها.

ایمان به ارزشمندی: صداقت، یکرنگ بودن، گفتن حقیقت و اعتراف به عمل اشتباه، با خود روراست بودن، پذیرش احساسات و اشتباهات خود.

 در پایان لازم است  که ما باید در خصوص موارد زیر کودک‌مان را آموزش داده تا بیاموزد که:

• هر نوع احساسی و به هر طریقی که داشته باشد اشکالی ندارد.
• ایردی ندارد اگر احساسش تغییر کند.
• وقتی رنجیده است، طبیعی است که احساس غم و عصبانیت داشته باشد.
• اشکالی ندارد در درون خود احساس ترس نماید و آن را بیان نماید.
• تقاضای کمک کردن عیب شمرده نشود.
• باید بیاموزد دور ریختن احساسات ناخوشایند، کار خوبی است و راه‌های تخلیه آن را یاد بگیرد.