این سریال محصول سیمافیلم، فضای کمدی دارد و در حال و هوای آثار قبلی مسعودی، کمدیاش هم بر کلام سوار است و هم بر موقعیت. به گفته دستاندرکاران، قصه حول محور یک خانواده و مناسبات آنها با هممحلهایهایشان میگذرد.
یک قصه خانوادگی
همانطور که گفتیم رضا نصیری، تهیهکننده سریال بدل است که پیش از این برنامهها و فیلمهایی مثل کودکشو، ماجراجویان، تهمتن، ماه منیر، سرآشپز و رقابت بزرگ را برای تلویزیون تهیه کرده است. این تهیهکننده درباره سریال تازهاش به جامجم میگوید: داستان سریال مثل کارهای قبلی آقای مسعودی حول محور یک خانواده و محلی است که در آن زندگی میکنند. همچنین ماجراهایی که میان اهالی محل و این خانواده میگذرد را نیز در سریال خواهیم دید. وی درباره بازیگران هم توضیح میدهد: شهرام قائدی، پریسا مقتدی، داریوش سلیمی، محمد حاجیزاده، ساعد هدایتی، ابوالفضل رجبی، ماهان عبدی و...جزو بازیگران سریال هستند. محورقصه خانوادهای به نام عطاران است که شهرام قائدی نقش پدرخانواده(مسلم)وخانم مقتدی نقش مادر خانواده(عزت) را برعهده دارند. آنها سه فرزند دارند که قصه بیشتر حول پسر بزرگشان رضا(بابازی عرفان آصفی) و اتفاقاتی که میان او و دوستش و بقیه اهالی محل میافتد، میگذرد. آوارزازان هم نقش رعنا، دختر خانواده عطاران را برعهده دارد. این تهیهکننده ادامه میدهد: حال وهوای کار، حال وهوای کارهای طنزی است که آقای مسعودی پیش از این نوشته و کارگردانی کردهاند؛ مثل بزنگاه، سه در چهار و سهدونگ سهدونگ. نقش خانواده در این سریال برجسته است. همچنین شاهد روابط میان همسایهها و هممحلهایها هستیم که این روزها کمی فراموش شده است. بهواسطه پرداختن به همین روابط، بدل فضای گرم و شیرینی دارد.
تلویزیون، مخاطب گستردهتری دارد
این تهیهکننده درباره تجربه تهیه سریال برای تلویزیون میگوید: چون قبلا از سینما سرمایهگذاری و تهیهکنندگی را شروع کرده بودم، با کار نمایشی ناآشنا نبودم اما با این سریال فرصت شد که دوباره به این عرصه بیایم. وی ادامه میدهد: تلویزیون مخاطب گستردهتری دارد و کسانی که سریال کارمیکنند، میگویند ارتباط بیشتری با بینندهها داریم. از این حیث ترجیح میدهم در تلویزیون کار کنم. بیشتر فعالیتهایی که طی این ۲۲ سال دراین عرصه داشتم در تلویزیون بوده؛ یعنی تلویزیون را خانه خود میدانم و همچنان باور دارم مخاطبان زیادی پای تلویزیون مینشینند. تلویزیون کارهای پربیننده ساخته و همیشه در سبدش محصولات مختلفی بوده که جامعه را با خود همراه میکرده است. اگر فضای ویاودیها را رصد کنید، میبینید پرمخاطبترین سریالهایی که در آن فضا ساخته شده نهایتا چندصد هزارنفر بوده اما برنامههای تلویزیونی مخاطبان میلیونی دارند. نصیری میافزاید: بهنظرم این سریال یک اثر بسیار شریف است. باید استعدادهای جدیدی به تلویزیون وارد شوند؛ مثل سالهای قبل که استعدادها در تلویزیون شکل میگرفت و بعد به سینما وجاهای دیگرمیرفت. باید فضا راکمی بازتر کنیم تابتوانیم استعداد چهرههای جدید و حرفهای را به مردم نشان دهیم و نسل تازهای را معرفی کنیم. نصیری درباره محلهای تصویربرداری سریال هم توضیح میدهد: این کار پرلوکیشن است. درواقع در قصه یک محله درگیر است که اتفاقات در آنجا میگذرد. از فضای داخلی خانهها تا محله و مغازههایی مثل عطاری، داروخانه،ساندویچی وکبابی داریم که همه اینها زندگی روزمره را به نمایش میگذارد. همچنین چند قسمت سریال درمشهد میگذرد. حدود۲۰ روز در مشهد فیلمبرداری داریم و کار درآنجا جمع میشود. این تهیهکننده درباره زمان پخش هم عنوان میکند: صحبتهایی شده اما قطعی نیست. تصمیمگیرنده مجموعه مدیران سیما و سیمافیلم هستند.
فرصتی برای چهرههای تازه و قدیمی
تهیهکننده بدل درباره بازیگران هم تصریح میکند: بازیگران سریال اغلب چهرههای آشنا هستند؛ از خانم گیتی معینی و فرحناز منافیظاهر که چهرههای قدیمی بوده و مردم با آنها خاطره دارند تا بازیگران جوانتر. در اینجا فقط به تک چهره بسنده نکردیم و فرصتی را بهوجود آوردیم تا کسانی که شاید کمکار بودند هم دوباره دیده شوند. آنچنان که ما پیگیری کردیم در این سریال بازیگران زیادی حضور دارند و مثل بیشتر آثار مسعودی شاهد سکانسهای پربازیگر و شلوغ هستیم. نصیری در اینباره بیان میکند: سکانسی داشتیم که ۴۹ بازیگر در آن حضور داشتند. فضای این نوع طنز، همین را میطلبد اما کار سختی است. بسیاری از پروژهها کلا ۶- ۵ پرسوناژ کار را جمع میکنند. سریال ما فضاهای متنوعی دارد وتعدد لوکیشن و بازیگران، کار را دشوار میکند. وی درباره جنس کمدی هم شرح میدهد: قصه سریال هم کمدی موقعیت وهم کمدی کلام دارد. شوخیها شریف وخانوادگی است که آن را با برخی آثار کمدی در سینما متفاوت میکند. فضا کاملا خانوادگی است و ارزشها و سنتها در آن حفظ شدهاست.
ادای دین به دیار خراسان
علیرضا مسعودی، معروف به علی مشهدی مدتی است سریال «بدل» را در ده ونک مقابل دوربین برده است. سریال در حال و هوای آثار پیشین این کارگردان و با فضای کمدی است. آخرین سریالی که با کارگردانی مسعودی روی آنتن رفت، «نوروز رنگی» نام داشت و قصهاش در دهه۶۰ میگذشت. دراین سریال هم مثل اثر قبلی شاهدحضور چهرههای مختلف هستیم. بازیگران پیشکسوتی که مدتی است کمتر در قاب تصویر دیده شدند و همچنین چهرههای تازه. مسعودی در گفتوگو با جامجم از علاقهاش در به کارگیری بازیگران جدید سخن میگوید وعنوان میکند: اگر به من باشد دوست دارم فقط بازیگر جدید معرفی کنم.
از مسعودی، نویسنده، کارگردان و بازیگر بدل درباره جنس کمدی این سریال میپرسیم که او توضیح میدهد: به جنس کارهای کمدی که تا امروز انجام دادم نزدیک است؛ یعنی هم در سریال کمدی موقعیت میبینیم و هم کلامی. او درباره زمان پخش سریال هم میگوید: تلاش میکنیم سریال به نوروز برسد اما ممکن است این اتفاق نیفتد. این کارگردان ادامه میدهد: سریال در تهران تصویربرداری میشود و سه قسمت آن هم در مشهد مقابل دوربین میرود. او که خود اصالت خراسانی دارد معمولا بخشی از آثارش را در این شهر به تصویر میکشد. سریال نوروز رنگی هم در مشهد تصویربرداری شد و غالب بازیگران لهجه مشهدی داشتند. او بیان میکند: مشهد را خیلی دوست دارم و به همین علت دوست دارم به آنجا ادای دین کنم. این نویسنده درباره استفاده از لهجه در سریال بدل هم میگوید: آقای داریوش سلیمی، چون پدرش متعلق به اطراف زنجان است با این لهجه در سریال صحبت میکند. محمد حاجیزاده قزوینی است و قزوینی صحبت میکند و خودم هم با لهجه مشهدی در سریال حرف میزنم. به گفته مسعودی، حدود یک ماه است که در حال تصویربرداری هستند و این روند احتمالا تا چهار ماه دیگر ادامه دارد. همانطور که اشاره شد در این سریال بازیگران متعددی حضور دارند که بسیاری از آنها مقابل دوربین رفتند. شهرام قائدی، هادی عامل هاشمی، داریوش سلیمی، اصغر حیدری، ساعد هدایتی، پریسا مقتدی، اشکان اشتیاق، مجید حاجی زاده، رضا نیلی، محمد فرزانه، شهره اشتری، فرزانه سهیلی، مانیا عصری، مرتضی زارع، ماهان عبدی، سینا رازقی، محمد اسلامی و... ازاین جمله هستند.