امنیت دریایی برای توسعه اقتصاد اقیانوسی

واقع شدن در موقعیت بیضی استراتژیک انرژی و وجود منابع سرشار نفت و گاز و سایر مواد معدنی در آب‌های سرزمینی، وجود بیش از۳۰۰۰کیلومتر مرز آبی، برخورداری از ظرفیت‌های بالا درعرصه صنایع دریایی، جاذبه‌های ویژه حوزه گردشگری دریایی، سواحل مناسب جهت توسعه بنادر و انجام بیش از ۹۰درصد مبادلات تجاری از طریق دریا، اهمیت داشتن یک قدرت دریایی برتر کشوری در منطقه و جهان را دو‌چندان می‌کند. تاریخ نشان داده ضعف در دریا نه فقط فرصت‌های بسیار زیادی را از کشور سلب می‌کند بلکه تهدیدات جدی سرزمینی را نیز به وجود می‌آورد بنابراین گزافه نیست اگر بگوییم سهولت دسترسی به دریا توانمندی قابل‌ملاحظه‌ای را نصیب کشورمان کرده است که با بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها می‌توانیم به سیادت دریایی دست پیدا کنیم.
 
موقعیت دریایی؛ نقطه عطف تحول و توسعه کشور
موقعیت کم‌نظیر دریایی که مولفه‌های قدرت‌آفرین آن مورد اشاره قرار گرفت زمانی می‌تواند کارایی داشته باشد که این واقعیت‌ها به عنوان یکی از نقاط عطف تحول و توسعه کشور مورد توجه تصمیم‌سازان قرار گیرد و به عنوان مبنایی برای پیشرفت کشور باشد. دسترسی به آب‌های آزاد به ویژه در جنوب ارزش ژئوپلیتیک کشورمان را صد چندان کرده است اما با وجود این فرصت‌ها و موقعیت‌های کم‌نظیر بهره‌مندی ما از این موقعیت ممتاز بسیار اندک است. لذا رهبر معظم انقلاب ـــ که بیش از سه دهه خواستار توجه به این فرصت خدادادی هستندـــ سال گذشته با درک این ضرورت سیاست‌های کلی توسعه دریا محور را در ۹ بند ابلاغ کردند تا با اجرایی‌سازی آن اهداف کلان پیشرفت در این حوزه عملیاتی شود. ورود به اقتصاد اقیانوسی یکی از مواردی است که در دستور کار قرار گرفته است. بنا بر گزارش‌های منتشر شده از سوی کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)، ارزش اقتصاد اقیانوسی جهان رقمی بالغ بر سه تا شش‌تریلیون دلار دارد و تجارت جهانی، سرمایه‌گذاری و معامله و دادوستد آبی برای استفاده پایدار از اقیانوس گام موثری در جهت تقویت توانمندی اقتصادی است زیرا «معامله آبی» جهانی می‌تواند سرمایه‌گذاری بیشتری را به بخش‌های نوظهور پایدار هدایت کند و اساسا به نفع کشورهای در حال توسعه است. سرمایه‌گذاری در بخش‌های نوظهور اقیانوسی در حوزه تنوع دادن به صادرات اقیانوسی از پیشنهادهای ارائه شده در این حوزه بود.تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمینی، توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی زمینه برپایی همایش ملی «تمدن دریایی ـــ مسیر پیشرفت» شد که دومین دوره آن روز گذشته به میزبانی دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) در نوشهر آغازشد. امیر دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش در این مراسم گفت: امروز اگر ما در سکو و قلعه‌ای ایستاده‌ایم باید یادمان باشد که عامل اصلی مادران و بانوانی هستند که نه تنها سربازانی را برای توسعه کشور پرورش می‌دهند که خود نیز وارد عرصه توسعه دریا شده و بی هیچ ترسی از دریا به نقش‌آفرینی می‌پردازند.

لزوم توجه به اقتصاد اقیانوسی
امیر ایرانی با اشاره به این مطلب که رویکرد اسناد بالا دستی کشور بر توسعه دریا محور تاکید دارد و خواستار نقش‌آفرینی جوانان در این عرصه‌ شده است، افزود: دولت و مجلس در دوره جدید بسیار خوب عمل کرده‌اند زیرا دریا عرصه‌ای است که یک کار گروهی و هماهنگ را می‌طلبد.وی با تاکید بر بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص اهمیت توسعه دریا محور تصریح کرد: امروز ما باید از اقتصاد دریا محور عبور کرده و به اقتصاد اقیانوس‌ها توجه کنیم و نگاهی به محدودیت‌ها نداشته باشیم و آینده را ببینیم. یک روز اندیشمندان آمریکایی می‌گفتند ایران هیچ گاه به سواحل اندونزی نمی‌رسد اما امروز با توکل به خداوند متعال و دانش و تخصص بومی نه تنها اقیانوس آرام بلکه اقیانوس اطلس را هم عبور کردیم و دور دنیا را توانستیم با اقتدار طی کنیم. فرمانده نیروی دریایی ارتش بیان کرد: در زمان ماموریت ناوگروه ۸۶ یک ناو‌شکن در حد و اندازه ناوشکن دنا در حال عبور از اقیانوس آرام غرق شده بود و بسیار در تماس با من می‌گفتند که ناو آمریکایی غرق شده شما این ماموریت را ادامه ندهید اما من می‌گفتم این ناو ساخت ایران است و می‌تواند با موفقیت ماموریت خود را انجام دهد و این کار بزرگ با خواست خداوند متعال انجام شد و حیرت جهانیان را در پی داشت. وی با تاکید بر این‌که باید اقتصاد اقیانوسی را دنبال کنیم و این مهم با نقش‌آفرینی جوانان و به‌ویژه بانوان شدنی است، گفت: برخی کشورها از جمله فرانسه و آمریکا بحث تحریم ناو‌گروه ۸۶ را دنبال کردند اما همه این تحریم‌ها شکست خورد. امیر ایرانی، حضور در قطب جنوب را برنامه بعدی نیروی دریایی ارتش در عرصه دریا‌نوردی اعلام کرد و افزود: در ماموریت ۸۶ تصمیم به حضور در قطب جنوب را داشتیم اما با مسائلی که پیش آمد تابستان را از دست دادیم و با توجه به این‌که دنا برای دریانوردی در زمستان قطب تجهیز نشده بود از این ماموریت منصرف شدیم و به زمان دیگری موکول شد اما قطعا فرزندان این ملت خیلی زود پرچم پر‌افتخار ایران اسلامی را درقطب جنوب برافراشته خواهند کرد. برگزاری نشست‌های تخصصی سازمان‌های دریایی با عنوان «رویکرد، تدابیر و برنامه‌های سازمان بنادر و دریانوردی در اجرای سیاست‌های کلی نظام در رابطه با توسعه دریا محور»، «بررسی نقش فناوری بدیع و نوظهور و تشکیل کنسرسیوم مشترک صنعت دریایی در توسعه اقتصاد دریا پایه و احیای تمدن دریایی»، «توسعه دریامحور و امنیت غذایی و تبیین اهمیت و ابعاد ماموریت اقتدار ۳۶۰ مبتنی بر فناوری ایرانی» و ارائه مقالات برگزیده بر اساس محورهای هفتگانه دومین همایش ملی تمدن دریایی ـــ مسیر پیشرفت از دیگر برنامه‌های این همایش دو روزه بود.