نشسته ای روی مبل و از این کانال به آن کانال میروی. البته تلویزیون جلویت نیست؛ تو غرق در شبکه های اجتماعی شده‌ای. همین طور که وقت عزیزت را داده‌ای، کلی محتواهم خواسته و ناخواستہ پیش رویت قرار میگیرد. اگر به صورت خودکار محتواها باز شوند، ماجرا بدتر هم میشود و جدای از این که رم گوشی ات را پر می کند؛ يك فرصت حسابی می دهد دست سود جودها. فضای مجازی و حتی پیامکی این روزها پر است از پیامک ها و پست هایی که موضوع آنها در بین عموم مردم و به خصوص نوجوانها از اهمیت بالایی برخوردار است. حالا کافی است تو برای مطلع شدن از چند و چون ماجرا و صحت و سقم ادعایی که در متن پیام مورد نظر خوانده ای، يك كليك ساده کنی روی این لینک های جعلی و وارد شدن همانا و درگیر شدن با یک کلاهبرداری سازمان یافته هم همانا. یعنی احتمالا کسی یا بهتر بگویم چیزی که بیشتر از همه "خدا پدر بیامرزی" برای خودش جمع میکند همین فضای مجازی است که همه کار بشر دو پا را راحت کرده است. تا همین چند وقت پیش ایستادن در صف نان و حتی رستوران‌های با کیفیت، اتفاقی طبیعی بود حالا همین طور که روی مبل نشسته ای دستت را می بری تا نهایتا يك متر آن طرف تر و موبایل عزیز را بر میداری و از طریق اپلیکیشن مربوطه، غذا سفارش می دهی از آن طرف شہر. البته خرید در فضای مجازی فقط به همین خورد و خوراک ختم نمی شود و هزار ماشاا... روز به روز هم بر تعداد سایتهایی که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را مجازی می فروشند، اضافه می شود.
امان از وقتی که به هر فروشگاه مجازی اطمینان کنی و حواست به چند نکته كوچك موقع خرید نباشد. آن وقت است که اول يك پيامک برایت می آید که دقیقا عدد کسر شده از حساب مبارک به اندازه همان خریدت است. اما بعد تا فيها خالدون حساب بانکی خالی میشود و دستت هم به جایی بند نیست. اهل فن میگویند برای کشف صحت این درگاههای اینترنتی خرید، ابتدا يك بار اطلاعاتت را غلط وارد کن اگر سایت به سامانه بانکی متصل نباشد، اشتباهت را تشخیص نمی دهد و می فهمی با درگاه جعلی طرفی.
یقه چه کسی را بگیرم؟
يك عده هستند که با گول هایشان وارد فضای مجازی میشوند. بعد هم بقیه خیلی راحت می آیند و گول آنها را می خورند. حالا با خودتان فکر نکنید اینها الزاما چهره ناشناس دارند. بله اغلب آنها با شماره مجازی به اصطلاح فيك و اطلاعات دروغین دست به این کارها میزنند اما موارد زیادی هم بوده که پای يك سلبریتی یا شاخ مجازی وسط بوده است. از موارد خاص که بگذریم اساسا چون سلبریتیها و اینفلوئنسرها به واسطه تعداد فالوئر زیاد و ضریب نفوذی که بین مردم دارند میتوانند کسب درآمد کنند. حالا تعدادی از این گروه در این مسیر از احساس مسؤولیت و وجدان نسبت به مردم برخوردارند. اما بعضی ها و جدانشان را دم در پارک میکنند و همین طور خالی خالی وارد دنیای مجازی میشوند. فکرش را بکنید روی حساب توصیف ها و تبلیغات يك سلیریتی محبوبت رفته ای به یک رستوران، حالت از غذا به هم میخورد، پول زیادی هم داده‌ای، به زمین و زمان هم دشنام بدهی باز نمی توانی بروی یقه آن محبوب مورد نظررا بگیری. تہ تہش چند تا کامنت میگذاری پای پستش. او هم یا کامنت‌هایت را پاک میکند یا پست موقت است یا عاقبت بلاکت میکند و... .
نوجوان حق دارد
نوجوان حق دارد جلوی آینه ساعت‌ها بایستد و حواسش باشد به این که با قیافه و تیپ مورد قبول در اماکن عمومی ظاهر شود. میگویید چرا؟ چون هر لحظه ممکن است یکی از دوستان محترم هوس كند يك عكس خویش‌انداز دونفره با او بیندازد و خدا نکند اگر قیافه بدون فیلتر و آمادگی های مورد نظر نوجوان بیفتد در دنیای مجازی. حتما خودتان از عواقبش با خبرید. این حس دارد یقه کودکان را هم میگیرد و مال کشور ما هم نیست. یاد فیلم کودک سیاهپوستی میفتم که گریه میکرد و به مادرش میگفت: «یعنی من زشتم؟!» يك طرف ماجرای این دست اتفاقات يك جرم است با اسم دهان پرکن قلدری اینترنتی. بله باور کنید این هم يك جرم اینترنتی است. این که زخم زبان بزنی به یک نوجوان یا کودک و سرخورده اش کنی بابت عیبی که دارد یا حتی ندارد.
شغل علافی
قدیم ترها سرپیچ کوچه محل، تجمع برخی اهالی محل بود. این بزرگواران که معمولا از اندام قابل توجهی برخوردار بودند و سر و صورت و بازوهایمان نقش و نگار داشت و زنجیری توی دست می چرخاندند، به شغل فخیمه علافی مباد می ورزیدند. یکی از ابزارهای مورد استفاده ایشان چیزی بود به نام «متلك». مجموعه ای کلمات و جملات با معانی بلند و سوزناک که روح فرد مورد خطاب را به آتش میکشید. معمولا هم زورشان به زنان و کودکان می رسید. امروزه تعداد این عزیزان خیلی زیاد شده است. فقط از سرپیچ کوچه آمده اند سرپیج یا همان صفحات شبکه های مجازی. خوشگلی ماجرا هم این است که همه خودشان خیلی خوشگل تر از آنچه هستند نشان می دهند. مثل پیرمردی که چند وقت پیش با اکانت نوه اش رفته بود سراغ يك دختر نوجوان و کار که بالا گرفت بود، دختر نوجوان و خانواده‌اش شاکی شدند. ضمیمه کنید به این جنس مزاحمت ها سایتهای دوست یابی آنلاین که اساسا پر از ضرر است و کلی صدمات مالی و روحی و جنسی به جا می گذارند.
به جز آدم هایی که ناشناس پدرت را در می آورند، دوستان دیگری هم در فضای مجازی زحمت میکشند که کاملا مستقیم حیثیت شما را به باد میدهند. اصلا انگار هتك حرمت يك جورهایی مد شده است. هم خیلی‌ها به انجام این جرم مشغولند و هم به آن عادت کرده ایم و پیگیرش نمی شویم اما بد نیست بدانیم اولا هر کس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. ثانیا هر کس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار فرد دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی کہ منجر به ضرر یا هتک حیثیت او شود به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
یه موقع‌هایی بود...
يك وقت بود دو تا آجر يك طرف کوچه میگذاشتیم، دو تا هم آن طرف. یک توپ پلاستیکی هم می انداختیم وسط و ده دوازده نفری می افتادیم سرش. عاقبت هم با سر و صورت زخمی و سرشار از عطر خوش جوب، برمی گشتیم به خانه. کسی هم اگر می خواست ما را جریمه کند می انداختمان توی اتاق و در را رویمان میبست و سهم مان می شد تنهایی. اما نوجوان امروز را با گوشی تلفن همراه تنها که بگذاری، انگار دنیا را به او داده‌ای. البته عده ای هم شدیدا اهل بازیهای رایانه ای هستند و تعدادشان هم کم نیست. بله مثلا خود شما که داری این متن را می خوانی، احتمالا میدانی «استیم» چیست. يك سکوی توزیع دیجیتال که اصولا برای بازی ویدئویی چند نفره و مدیریت حقوق دیجیتال راه اندازی شده است. خب برای آنها که نمیدانند هم میگویم که برای ورود به بازی های استیم باید ابتدا نرم افزار آن را نصب کنی و بعد اکانت شخصی بسازی و با هزینه کردن وارد دنیایی از بازی ها بشوی. در اکثر بازیهای استیم از جمله بازیهای معروف و فراگیر شده در ایران مثل کانتر استرایك و بازی استراتژيك دوتا، برای جذابیت و خاص بودن امکان خرید و فروش آیتم برای کاربران به وجود آمده است که قیمت برخی از این آیتم ها به میلیونها تومان می رسد.
حالا سر و کله جناب آقای سود جو چطور پیدا می شود؟ خیلی جاها که من دوتایش را می گویم. الف) سوء استفاده از ایمیل تایید استیم: کلاهبردار محترم با استفاده از پیشنهاد تخفیف عالی برای یک آیتم خوب در محیط استیم بـ به شما پیام می دهد، سپس با بہانہ دانستن این که آیا اکانت متعلق به شماست از شما درخواست ایمیل تایید استیم را می کند که با در اختیار قرار دادن این ایمیل در واقع شما اکانت خود را به شخص کلاهبردار تقدیم کرده اید.
ب) شخصيت فيك: ممکن است کلاهبرداران اینترنتی با جعل هویت و در قالب بازیکنان با شما وارد بازی شوند. امروزه در بازی های آنلاین مبالغ زیادی صرف خرید امکانات و تجهیزات مجازی در بازی می شود، کلاهبرداران ممکن است بدافزارها یا ویروسهایی را در طول بازی ها به شما بدهند که صورت دانلود آنها، با خطرات مالی و افشای اطلاعات مواجه می شوید.
بیا فالت بگیرم
"بیا فالت بگیرم " این از آن جمله هایی است که یک عده را یاد زنانی با لباسهای محلی می اندازد که شهر به شہر و محلہ بہ محلہ میرفتند و از کف دستت می فهمیدند قرار است کی و با کی ازدواج کنی و اسم فرزند سومت چیست. اما عده ای هم یاد صفحاتی در فضای مجازی میفتند که علاوه بر تمرکز روی ویژگی های فردی برگرفته از سال و ماه تولد و امثال آن، به انواع مختلف برنامه ریزی میکنند برای هفته و روز و حتی دقیقه به دقیقه زندگی آدم ها. ولی سیما، دختری نوجوان است که با شنیدن کلمه فالگیر، حسابی تن و بدنش می لرزد. چون به پست کسی خورده بود که چند تالم و فوت و فن فالگیری را بلد بوده و با همین ترفندها کم کم اعتماد او را جمع کرده و برای بیان نکات دقیق تر از سیما خواسته عکسهای شخصی اش را در اختیارش قرار دهد. بعد هم شروع کرده به تهدید برای انتشار این عکس ها و اخاذی و باقی ماجرا.
شما که اهلش نیستید ولی ما میگوییم شاید به دست اهلش برسد که حکم مجازات تهدید به انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران، همانند انتشار آن، حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات است. ولی اصلش این است که حواسمان باشد اطلاعات شخصی و عکسهایمان را در اختیار هیچ کس نگذاریم. میگویم هیچ کس چون حتی ممکن است ناخواسته فردی آشنا باعث شود این اطلاعات به دست اغیار بیفتد.
