یکی از ویژگیهای بارز شهید رئیسی، تلاش بیوقفه در خدمت به مردم در همه مدت مسئولیتها بود. رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از پیام تسلیتشان به مناسبت شهادت رئیسجمهور تصریح کردند:«همه مدت مسئولیت این انسان بزرگوار و فداکار چه در دوران کوتاه ریاستجمهوری و چه پیش از آن، یکسره به تلاش بیوقفه در خدمت به مردم و به کشور و به اسلام سپری شد.» کار کردن زیاد برای مردم و نداشتن آسودگی، حسن بزرگ شهید رئیسی بود. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدارشان با خانواده شهید رئیسی به این ویژگی مهم اشاره و درباره آن به ذکر خاطرهای اشاره کردند. ایشان فرمودند: «از سفر روسیه آمده بود، ساعت ۳صبح، گفته بود دیگر نمیشود من اینجا بخوابم، بنا بود فردایش برود کرج، گفت همان شبانه رفتم کرج، دو ساعت آنجا استراحت کردم تا صبح سر کار باشم.»
مظهر شعارهای انقلاب
شهید رئیسی در تمام عرصههای داخلی و خارجی سعی میکرد نماد و نمود ارزشهاوشعارهای انقلابی باشد.حضرت آیتا... خامنهای نیمه اول خرداد امسال دردیدارخانوادههای شهدای خدمت گفتند: «آقای رئیسی ازهمان ابتدا که وارد تبلیغات انتخابات شد، بر شعارهای انقلاب و سخنان امام تکیه کرد و همه دنیا ایشان را بهعنوان رئیسجمهور انقلاب میشناختند.»
پرهیز از دوپهلوگویی در برابر دشمن
شهید رئیسی بااینکه در داخل، چهرهای اهل مدارا بود اما در عرصه خارجی با وجود تعامل با کشورهایی که خواستار روابط عزتمند با ایران بودند، اما در برابر زورگویان و مستکبران جهان صراحت داشت و اهل مواضع دوپهلو نبود. رهبر معظم انقلاب اسلامی ۱۴ خرداد امسال در حرم مطهر امامخمینی(ره) مرزبندی صریح با دشمنان و مخالفان انقلاب و پرهیز از دوپهلوگویی و اعتماد نکردن به لبخند دشمن را خصوصیات درسآموز دیگر شهید رئیسی خواندند و تصریح کردند: «هریک از این خصوصیات برای سیاستمداران ما و رؤسایجمهور آینده و منتخبان ملت در همه بخشها سرمشق است.» ایشان در همین سخنرانی، درباره عملکرد شهید رئیسی در سیاست خارجی گفتند: «در مسائل خارجی، از فرصتها به بهترین وجهی استفاده کرد. اینهمه تحرک خارجی و سفر خارجی آثار ارزشمند و بابرکتی برای کشور داشت، هم برای امروز کشور، هم برای فردای کشور. ایران را در چشم رجال سیاسی دنیا بزرگتر و برجستهتر کرد. انقلاب اسلامی را، ملت ایران را، در بیانات خود و در اظهارات خارجی خود، درست تعریف کرد و شناساند.»
کارآزموده در مسئولیتهای کلان
شهید رئیسی در مدیریتهای کلان شخصیتی کارآزموده بود و در تمام مسئولیتهای خود، از دادستانی کرج و جانشینی دادستان تهران گرفته تا ریاست بر سازمان بازرسی کل کشور، معاونت اول قوهقضاییه، تولیت آستان قدس رضوی، ریاست بر قوه قضاییه و سرآخر ریاستجمهوری، کارنامه موفق و قابل دفاع از خود بهجای گذاشت. رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۹۴ در بخشی از حکم خود برای شهید رئیسی برای جانشینی مرحوم واعظطبسی در تولیت آستان قدس رضوی تاکید فرمودند: «جنابعالی را که خود نشأتیافته آن دیار پربرکت، و برخوردار از صلاح و امانت، و کارآزموده در مدیریتهای کلان میباشید، به تولیت آن آستان نورانی و مقدس منصوب میکنم.»ایشان در حکم تنفیذشان برای ریاستجمهوری شهید رئیسی درسال۱۴۰۰ هم با اشاره به سوابق درخشان مدیریتی آن شهید تصریح کردند: «خداوند علیم و قدیر را سپاس میگویم که با فضل وعنایت خود، ایران راباردیگردرآزمون سیاسی واجتماعی انتخابات سرافراز فرمود و...حاکمیت رأی مردم براداره امورکشور را نمایان ساخت و با انتخاب شخصیتی مردمی و عالیقدر...و دارای سوابق درخشان مدیریت، عزم راسخ خودرا بر پیمودن مسیر نورانی انقلاب که مسیرعدالت، پیشرفت، آزادی و عزت است نشان داد.»
صبور و اهل مدارا
یکی از ویژگیهای مهم شهید رئیسی که حتی منتقدان سیاسی او هم به آن اذعان داشتند، بردباری در قبال کسانی بود که از در ستیز با او و دولتش وارد میشدند. حضرت آیتا...خامنهای تیرماه امسال در دیدار اعضای هیات دولت سیزدهم، با اشاره به مدارا و بردباری شهید رئیسی با کسانی که بااواختلافنظر داشتند فرمودند:«آدم صبوری بود، آدم بردباری بود، اهل مدارا بود با کسانی که اختلافنظر داشتند؛ چه اختلاف نظری، چه اختلافات نظریای که منتهی میشد به اختلاف عملی در عرصه... ایشان میآمد به بنده هم میگفت... اوقاتش هم تلخ میشد اما درعینحال ایشان با آن طرفهای مورد نظر با مدارا رفتار میکرد. ایشان در یک موردی یک اختلافی با یک جایی داشتند، من گفتم شما اصلا عکسالعمل نشان ندهید؛ خیلی سخت بود برایش اما اصلا عکسالعمل نشان نداد، یعنی واقعا مدارا کرد... درحالیکه اگر ایشان مثلا این صبر و این تحمل را نداشت، بنا بود یک دعوای بزرگی در کشور راه بیفتد.» مدارای شهید رئیسی، عمدتا جبهه مخالفین را در تدارک حملات مغرضانه و تحریف خدمات دولت سیزدهم جسور میکرد. مخالفین وقتی صبر و سکوت شهید رئیسی برای منافع ملی را میدیدند، به دروغ تبلیغ میکردند که دست دولت سیزدهم به قدری خالی است که حتی نمیتواند از خودش دفاع کند. این موضوع به نحوی مورد اشاره رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم سالگرد ارتحال امامخمینی(ره) قرارگرفت. ایشان با اشاره به تعریف و تمجید از شخصیت و خدمات و تلاشهای شبانهروزی شهید رئیسی بعد از فقدان او در همه مطبوعات و فضای مجازی و از زبان اشخاص و جریانهای گوناگون، گفتند: «من دلم برای رئیسی سوخت که برخی در زمان حیات او حتی حاضر نبودند یک کلمه از این حرفها بگویند و با وجود مشاهده این برجستگیها، آنها را کتمان و یا حتی وارونه منعکس میکردند و او را میآزردند که البته او غالبا جوابی به آنها نمیداد، اما گاهی هم نزد من میآمد و مقداری شکایت میکرد.»
اعتماد به جوانان
متوسط سنی وزرا و معاونان در دولت سیزدهم پایین بود و دولت شهید رئیسی از این حیث، جزو جوانترین کابینهها پس از انقلاب اسلامی بهشمار میآمد. همین موضوع نشاندهنده اعتماد بالای شهید رئیسی به جوانگرایی و سپردن کارها به دست جوانها بود. به عبارت دیگر، یکی ازمزیتهای مهم دولت سیزدهم،اعتمادبه جوانان درمدیریت بود.شهید رئیسی با میداندادن به جوانان، طیف جدیدی از مدیران را وارد ساختار قدرت کرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم سالگرد ارتحال بنیانگذار انقلاب اسلامی با اشاره به ارزش بالای جوانان نزد شهید رئیسی تاکید کردند: «با همکارانش، با وزرا، با مدیران دولتی با صفا و صمیمیت رفتار میکرد. برای مردم، کرامت قائل بود، عزت قائل بود؛ به مردم، به جوانها برای اظهار نظر میدان میداد؛ حرمت مردم را نگهمیداشت.»
عملکرد دولت سیزدهم
همه آنچه ذکر شد عمدتا معطوف به ویژگیهای شخصیتی شهید رئیسی بود اما لازم است چند خطی نیز درباره عملکرد دولت سیزدهم بگوییم که بالطبع منبعث از ابعاد وجودی رئیسجمهور شهید بود. دولت سیزدهم توانست تصویر غلط بهجایمانده از نهاد دولت در چشم مردم را تا حد زیادی تغییر دهد و قوه اجرایی کشور را در ذهن عامه مردم، نه به مثابه مجموعهای از تکنوکراتهای پشت میزنشین، بلکه بهعنوان مجموعه مدیران مردمی که قصد خدمتگزاری دارند، جانمایی کند.شهید رئیسی با سفرهای مستمر به شهرها و روستاهای سراسر کشور، سعی کرد از نزدیک در جریان مشکلات و مسائل مردم قرار بگیرد و بهاینصورت تصویر واقعیتری از شرایط بهدستآورد.
یکی از ثمرات سفرهای مستمر شهید رئیسی به سراسر کشور، این بود که رئیسجمهور شهید و همکاران او را متوجه مشکل واحدهای تولیدی تعطیل و نیمهتعطیل ساخت. بازگشایی این واحدها و اتصال آنها به چرخه تولید یکی از بزرگترین برکات دولت شهید رئیسی بود که نقشی بیبدیل در کاهش بیکاری داشت.
توزیع کارتهای الکترونیکی میان طبقات ضعیف و کمتربرخوردار، از دیگر اقداماتی بود که در دولت شهید رئیسی انجام شد. این اقدام بزرگ که متاسفانه ابعاد آن کمتر توسط رسانهها مورد بررسی قرار گرفت، موجب شد که مایحتاج غذایی برخی اقشار که توان مالی کمی داشتند، نظیر گوشت، مرغ، روغن و... بهصورت مستمر تامین شود و از این حیث کمبودی نداشته باشند.
مدیریت نرخ ارز با وجود بحرانهای منطقهای و جلوگیری از رشد نقدینگی، از دیگر اقدامات مهم تیم اقتصادی دولت شهید رئیسی بود که به اذعان حتی منتقدین دولت هم رسید.
دولت سیزدهم در راستای مهار تورم سیاستهای مختلفی اعمال کرد. کاهش کسری بودجه و واقعیسازی بودجه، سیاستهای کنترل ترازنامه بانکی، سیاستهای تنظیم بازار و سیاستهای اطمینانبخشی و پیشبینیپذیرسازی بازار و کنترل فضای انتظارات تورمی از جمله سیاستهای دولت سیزدهم برای مهار تورم بوده است.در نتیجه اعمال این سیاستها، نرخ تورم سالانه از ابتدای دولت یعنی مرداد ۱۴۰۰ از ۴۵ و هفت دهم درصد به ۳۶ و یک دهم درصد در خردادماه ۱۴۰۳ کاهش یافت.
عملکرد دولت سیزدهم در حوزه خارجی، کم از حوزه داخلی نداشت. همسایهگرایی و توسعه روابط با کشورهای همسایه ایران، یکی از نقاط کانونی سیاست خارجی دولت سیزدهم بود. برخلاف دولتهای یازدهم و دوازدهم که عمده توجه خود را مصروف خوشامد اروپاییها و آمریکاییها کردند و از این حیث باعث شدند تا احساس رقابت کشورهای همسایه خاصه در بخش حاشیه خلیجفارس علیه ایران تحریک شود، دولت سیزدهم در کنار تعامل عقلانی و واقعبینانه با غرب، توسعه روابط با همسایهها را اولویت کار خود قرار داد و موجب شد تا در دوره دولت شهید رئیسی، ایران یکی از بهترین روابط را با کشورهای همسایه تجربه کند.
دیپلماسی اقتصادی ایران در دوره کوتاه کمتر از سه ساله ریاست جمهوری شهید رئیسی به معنای واقعی متحول شد. رئیسجمهور شهید در مدت کوتاه ۳۴ ماه، ۲۸ سفر به ۲۳ کشور مختلف انجام داد. نتیجه این سفرها جذب ۱۱ میلیارد دلار سرمایه خارجی معتبر ظرف ۲۴ ماه نخست دولت، رکوردشکنی در تجارت خارجی کشور و افزایش چشمگیر صادرات بود. شهید رئیسی از همان روز نخست اعلام کرد که در کنار پیگیری ارتباط با غرب برای رفع تحریم، محور سیاست خارجی خود را بر حضور در پیمانهای منطقهای و فرامنطقهای مستقل با تأکید بر همسایگان قرار میدهد. بر این اساس، حجم صادرات نفتی در پایان سال ۱۴۰۲، حدود ۳۵ و ۹ دهم میلیارد دلار، صادرات غیر نفتی حدود ۴۹ میلیارد دلار حجم واردات حدود ۶۶ میلیارد دلار بوده است.