ابتدا از حضور دو رشته هنرهای رزمی ترکیبی و پنچاک سیلات در بازیهای آسیایی جوانان زیر ۱۸ سال در بحرین بگویید.
رضا مرتاضی: ابتدا باید بگویم فدراسیون انجمنهای ورزشهای رزمی ۱۲۸ رشته زیر مجموعه دارد که از این تعداد دو رشته در بازیهای آسیایی حضور داشتند؛ یکی رشته هنرهای ترکیبی (MMA) و دیگری رشته پنچاک سیلات. به عنوان سرمربی تیم ملی MMA با ۸ ورزشکار در خدمت تیم ملی بودم. در مجموع ۱۲ ورزشکار شامل ۸ آقا و ۴ بانوی ورزشکار وارد بازیهای آسیایی شدند. در رشته پنچاک سیلات با دو ورزشکار، یک آقا و یک خانم شرکت داشتیم. ورزشکار آقا، علیرضا مرتاضی (پسرش) و یک خانم از استان گلستان وارد بازیهای آسیایی شدند. من خودم ملیپوش رشتههای کونگ فو و کیک بوکس بودم و حدود ۱۰ تا ۱۲ سال به عنوان مربی پایه، نفرات زیادی به تیمهای ملی معرفی کردهام.
گویا قبل از همین رقابتها یک بار دیگر هم به بحرین رفته بودید، ماجرای آن رقابتها چه بود؟
رضا مرتاضی: قبل از اعزام به بازیهای آسیایی جوانان، تیم ملی در مسابقات قهرمانی آسیا در بحرین حضور داشت. در واقع ما دو مرتبه به بحرین رفتیم؛ یک مرتبه برای مسابقات قهرمانی آسیا و کسب سهمیه و ۴۰ روز بعد برای بازیهای آسیایی. در مرحله اول تیم ایران مقام سوم تیمی را کسب کرد و با یک طلا، سه نقره و چهار برنز بازگشت. در بازیهای آسیایی جوانان که ۴۰ روز بعد برگزار شد تیم ایران با چهار طلا، یک نقره و دو برنز در بین ۲۴ فدراسیون حاضر بیشترین تعداد مدال طلای بازیها را کسب کرد. البته ما در ابتدا پنج مدال طلا کسب کردیم اما در فینال پس از اعتراض کشور تاجیکستان، یکی از مدالهای طلای ما به نقره تبدیل شد. به هر حال تیم MMA ایران در بازیهای آسیایی جوانان تاریخسازی کرد و موفق شد در کاروان ایران بهترین عملکرد را از نظر تعداد مدال طلا داشته باشد.
از هنرهای رزمی ترکیبی یا همان MMA بیشتر بگویید. ساز و کار آن چگونه است.
رضا مرتاضی: رشته MMA در ایران رشتهای جوان است و سازمانهای مختلفی آن را دنبال میکنند. سازمان MMA به عنوان مرجع رسمی، در همه رویدادهای شورای المپیک آسیا حضور و قوانین و آییننامه خاص خود را دارد. ما با بررسی و مطالعه این قوانین و بهرهگیری از ظرفیتهای موجود در رشتههای مختلف رزمی در کشور تیم ملی قدرتمندی برای مسابقات آسیایی جوانان زیر ۱۸ سال تشکیل دادیم.
MMA دقیقا شامل چه ورزشهای رزمی است؟
رضا مرتاضی: MMA ترکیبی از هنرهای رزمی مانند کاراته، تکواندو، ووشو، کیکبوکس و موی تای است و در ایران طی یکی دو سال گذشته تحت حمایت وزارت ورزش توسعه یافته و میکس همه رشتهها را شامل میشود.
تا آنجا که میدانیم مسابقات این رشته در قفس برگزار میشود.
رضا مرتاضی: MMA در دو بخش سکو و قفس برگزار میشود که در ایران به صورت میکس هنرهای رزمی است. این رشته در رویدادهای مورد تأیید شورای المپیک آسیا در سکو برگزار میشود. بسیاری از کشورها دارای رشتههای تخصصی هستند؛ برای مثال تکواندو برای کره است.
اما پسرتان علیرضا هم در مسابقات حضور داشت و مدال گرفت. چند سال دارید؟
علیرضا مرتاضی: من ۱۶ سال دارم.
جهت حضور در این رقابتها برای آمادگی چقدر فرصت داشتید؟
علیرضا مرتاضی: با توجه به اینکه این رشته به طور رسمی کمی قبل از بازیهای آسیایی اضافه شد سریع به اردوهای تیم ملی رفتیم. تمرینات یک هفته تا ۱۰ روز به صورت فشرده انجام شد و سپس به بازیها رفتیم. سطح مسابقات بسیار بالا بود و موفق شدم مدال برنز به دست بیاورم. این اولین مسابقات بینالمللی من بعد از مسابقات سال ۲۰۲۳ در قهرمانی آسیا بود که در آن مدال نقره گرفتم.
پنجاک سیلات برای بسیاری نامی آشنا نیست. این رشته دقیقا چه تکنیکها و قوانینی دارد؟
علیرضا مرتاضی: رشته پنجاک سیلات در کشور اندونزی بنیانگذاشته شده و ترکیبی از ضربات دست و پا به میانه و تنه بدن، همراه با دراپها و تکنیکهای زمینزدن است. در این رشته پس از دراپ، تکنیکهای مختلف اجرا میشود. برخی تکنیکها بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. ضربه به پایین تنه در پنجاک سیلات مجاز نیست. با توجه به زمزمهها در فدراسیون جهانی پنچاک سیلات و کشورهای دیگر، این رشته در المپیک جوانان سال آینده در داکار اندونزی اضافه خواهد شد و همچنین برای بزرگسالان در المپیک آسیایی ناگویا حضور دارد. برنامهریزیها به گونهای است که تیم ملی ایران در صورت حضور در این رقابتها، بهترین نتیجه را کسب کند.
احتمالا قبل از وارد شدن به پنچاک سیلات رشتههای دیگری را هم امتحان کردهاید، اینطور نیست؟
علیرضا مرتاضی: بله همین طور است. ورزشکاران تیم از کودکی با ورزشهای رزمی شروع کردهاند. بسیاری از آنها حدود هفت تا هشت سال است که به صورت تخصصی این رشته را دنبال میکنند. من تمریناتم را ابتدا زیر نظر پدر انجام میدادم که خود هشت سال سرمربی بود و پیش از آن نیز تمرینات ورزشکاران زیر نظر او انجام میشد. در این دوره قسمت نبود که ایشان بالای سر تیم باشد و کادر فنی تیم به سرپرستی ملازاده شرایط تیم را مدیریت کرد. علاقه من به ورزشهای رزمی از خانواده و محیط ورزشی ایجاد شد. پدر و عموی من مربی و عضو تیم ملی بودند و از حمایت زیادی برخوردار بودم.
امیدوارم بتوانم در مسابقات و رویدادهای بعدی این مدالها را به طلا تبدیل کنم تا مردم کشورم خوشحال شوند.
گویا پنچاک سیلات هم هنری رزمی برای شرق آسیاست. درباره آن چه میدانید؟
علیرضا مرتاضی: پنچاک سیلات نیز مختص اندونزی و جنوب شرق آسیاست و فدراسیون جهانی آن در اندونزی مستقر است. این رشته در کشورهای اندونزی، سنگاپور، مالزی و برونئی جزو سه رشته اول آنها محسوب میشود.
چه تفاوتهای اساسی بین پنچاک سیلات و MMA وجود دارد؟
رضا مرتاضی: تفاوت پنچاک سیلات با MMA در مواردی مانند محدوده ضربات و قوانین خاک است. در هر دو رشته، ضربات دست و پا به بدن امتیاز دارد اما در پنچاک سیلات ضربه به پایین تنه در رده جوانان مجاز نیست. در MMA بزرگسالان نیز ضربه دست و پا به صورت ممنوع است. این رشته محدودیتهای متفاوتی دارد و ضربات دست و پا به بدن اجرا میشود. بنابراین بین این دو رشته تفاوت ماهوی وجود دارد، هرچند شباهتهایی نیز دارند. بسیاری از ورزشکاران MMA از ترکیب چند رشته رزمی تشکیل میشوند؛ برای مثال نفراتی از کیکبوکس، ووشو و پنچاک سیلات در تیم حضور دارند.
پنچاکسیلات رشتهای با بیش از هزار سال سابقه است و فدراسیون جهانی آن در اندونزی مستقر است. این رشته در بازیهای آسیایی جاکارتای اندونزی حضور داشت و ایران نیز در آن شرکت کرده است. هماکنون حدود ۷۰ کشور در جهان پنچاک سیلات را دنبال میکنند و رقبای سرسختی خارج از ایران حضور دارند. کسب مدال برنز در ایران در این رشته ارزشمند معادل مدال طلا در کشورهای دیگر است. رئیس فدراسیون جهانی پنچاک سیلات اخیرا رئیسجمهور اندونزی شده و اهمیت ویژهای به این رشته میدهد و از آن حمایت میکند. پنچاک سیلات رشتهای جوان است و فدراسیون انجمنهای ورزشهای رزمی با مدیریت و رهبری دکتر چگینی که خود از قهرمانان و سالها سرمربی تیم ملی بوده، به صورت تخصصی بر تیمهای ملی اشراف دارد.
اصلا در کشور نگاهی جدی چه به هنرهای رزمی ترکیبی و چه پنچاک سیلات وجود دارد؟
رضا مرتاضی: در بحث MMA، با توجه به حضور این رشته در المپیک آسیای بزرگسالان، نگاه ویژهای به آن وجود دارد و برنامهریزی مدونی انجام میشود تا بتوانیم از ظرفیت و نخبگان سراسر کشور بهره ببریم و اردوها را بلافاصله آغاز کنیم. هدف این است که در رده بزرگسالان نیز در المپیک آسیایی ناگویا مدالهای قابل توجهی کسب شود. این رشته از سال ۲۰۱۰ وارد ایران شده است و توسط استاد خرم همایون خرم که رئیس انجمن پنچاک سیلات در ایران است، معرفی شده است. ایشان ارتباط خوبی در حوزه بینالملل دارد و با وجود حمایتهای محدود توانسته تیم ملی پنچاک سیلات را به مسابقات اعزام کند. به صورت کارشناسی و حرفهای اگر قرار باشد تیمی در آینده صاحب مدال و عنوان شود، سرمایهگذاری روی رده جوانان ۱۵ تا ۱۶ سال ضروری است. استعدادهای برتر باید از همین الان شناسایی و تقویت شوند. مسیر یک ورزشکار برای رسیدن به سطح قهرمانی یک روزه یا یک ماهه نیست و نیاز به مربیان متخصص، برنامهریزی حرفهای و حضور مداوم در اردوها و تورنمنتها دارد.
الان بزرگ ترین دغدغه برای ورزشکاران این رشته چیست؟
رضا مرتاضی: تمرکز ورزشکاران باید روی آمادهسازی بلندمدت باشد و دغدغههای دیگری نداشته باشند. حمایت مسئولان، حضور مربیان متخصص و اعزام به مسابقات بینالمللی از الزامات این روند است. در حال حاضر ایران دارای ظرفیتهای خوبی از مربیان و ورزشکاران است که میتوانند این برنامهریزیها را به صورت حرفهای پیش ببرند.
گویا فدراسیون ورزشهای رزمی هم نگاهی ویژه و جدی به این دو رشته و سرمایهگذاری قابلتوجه برای آنها دارد.
رضا مرتاضی: بله، فدراسیون رزمی از رشتههایی تشکیل شده است که تحت عنوان انجمن، کمیته و گروه فعالیت میکنند و همه دارای تیم ملی هستند. MMA یکی از رشتههای اصلی و دارای تیم ملی است و حضور آن در رویدادهای معتبر، از جمله رویدادهای مورد تأیید کمیته ملی المپیک، تثبیت شده است. با برنامهریزی بلندمدت و ریشهای که توسط رئیس فدراسیون پایهگذاری شده، میتوان انتظار داشت در آینده قهرمانان بینالمللی از این رشتهها داشته باشیم. از این بچهها حمایت شود. اینها آیندگان کشور ما هستند و اگر اکنون در این رده سنی توانستهاند افتخارآفرینی کنند، نباید رها شوند. با حمایت مسئولان و انگیزهای که میتوان برای آنها ایجاد کرد در آینده در رده بزرگسالان بیشتر از این نفرات خواهیم شنید.