هنوزم همونی یه کم بی وفاتر

اولین و مهم ترین تغییر پیش رو، نقشی است که برای امتحان نهایی سال دوازدهم در رتبه کنکور دانش آموزان قائل خواهند شد. روندی که از ۴۰ درصد شروع و به تاثیر قطعی نزدیک میشود. این مسالہ کہ کنکور بہ عنوان یک ماراتن تست زنی نمیتواند الگوی مناسبی برای ورود افراد به عرصه علم آموزی در رده دانشگاهی و عالی باشد، کتمان شدنی نیست اما مدلی که برای کنکور ۱۴۰۲ و بعد از آن تدبیر شده هم ایراداتی دارد. مثلا گروهی معتقدند با توجه به بالا بودن تعداد معدل ۲۰، معیار سابقہ تحصیلی مبتنی بر آزمون نهایی در یک سال، معیار خوبی برای رشته های پرطرفدار محسوب نمی شود. معیار سابقہ تحصیلی در صورتی که بر اساس سه دوره آزمون نهایی باشد، معیار معتبرتری خواهد بود. به عبارت دقیق تر، مخالفین این موضوع را مطرح میکنند که در نهایت این نتایج کنکور است که می تواند میان دانش آموزان تراز اول کشور تفکیک ایجاد کند و دخالت دادن معدل در نتایج آزمون سراسری فقط مخل تأثیرگذاری شفاف و عادلانہ نتیجه کنکور در رتبه بندی داوطلبان است. اگر قرار باشد امتحانات نهایی اهمیت پیدا کند، احتمالا باید روند طراحی سوالات آن هم به شکلی پیش برود کہ دانش آموز درسخوان و توانمند را از باقی جدا کند. از استرس های همین حالا برای امتحانات پایان سال دوازدهم که بگذریم، حسابش را بکنید چه بلایی قرار است از سال بعد سر دانش آموزان بیاید. چرا که نوع پرسش ها در این امتحانات نمیتواند به گونه ای باشد که چند هزار نفر اول شرکت کننده در کل جامعه دانش آموزی کشور را از هم تفکیک کند؛ زیرا در این صورت سطح دشواری سوالات به سمتی خواهد رفت که با مردودی های گسترده رو به رو خواهیم شد و ارتقای پایه تحصیلی در دوره دبیرستان مختل می شود. در صورت اجرای چنین طرحی، سوالات امتحانات نهایی با هدف افزایش سرعت و دقت تصحیح اوراق، به سوی پرسشهایی غیرتحلیلی با جواب کوتاه متمایل می شود که برخلاف اهداف اصلی آموزش و سنجش در دوره متوسطه است. یکی از درهای همیشگی که اساسا خودش سد بزرگی در برابر حل معضل کنکور در کشور ما بوده است، افرادی هستند موسوم به مافیای کنکور شاید ابتدا به نظر برسد با این تغییرات داریم دست آنها را از جیب مردم کوتاه می کنیم اما باید بپذیریم افزایش اهمیت امتحانات نهایی در نتایج کنکور باعث گسترده تر شدن بازار سودجویان عرصہ کنکور و ورود گسترده شان به پایه های پایین تر به بهانہ امتحانات نهایی خواهد شد و این بازار نہ تنہا برچیده نمیشود، بلکه چند برابر میشود و به دنبال آن اضطراب و استرس کنکور نیز گسترده تر خواهد شد. با قطعی شدن تأثیر معدل بر نتیجه کنکور مافیای جدیدی برای ترمیم معدل و کلاس های خصوصی شکل میگیرد و به غیر از کتب تست میلیون ها جلد کتاب آموزشی دیگر برای امتحانات نهایی وارد بازار می شود. در صورت قطعی شدن تأثیر معدل، می توان با پول، نمره خرید و هر دانش آموزی که به مدارس غیرانتفاعی برود، در کنکور هم رتبه بهتری را کسب میکند. به عبارت دیگر، با تاثیر قطعی معدل در کنکور باید فاتحه عدالت آموزشی را خواند. تازه این افراد پشت پرده را هم در نظر نگیریم یک جای دیگر کار هم می لنگد. از دیگر انتقادات به طرح جدید این است که این مصوبه موجب تشدید رقابت و اضطراب دوچندان در سال پایانی و افزایش شهریه مدارس غیر دولتی و مؤسسات آموزشی خواهد شد. ضمن اینکه این مصوبه واپسگرایانه است و باعث بی توجهی دانش آموزان به دروس فرهنگ محور و نظری خواهد شد. یکی از اصلی ترین تفاوتهای آزمون سراسری سال آینده این است که دروس عمومی می تواند در بخش تشریحی و سوابق تحصیلی اثرگذار باشد و در این بخش اعمال خواهد شد؛ بنابراین در کنکور سال آینده دروس عمومی نداریم. به عبارت دقیق تر داوطلبان کنکور سال آینده صرفا از دروس تخصصی آزمون خواهند داد. خب ممکن است برخی دانش آموزان کیف شان کوک شود مثلا همانهایی که با ادبیات و عربی و امثال آن مشکل ریشه ای دارند که قاعدتا اغلب شان از رشته های ریاضی و تجربی هستند. اما اگر از این موضوع که لااقل برای رشته انسانی، اتفاقا همین دروس هم اهمیت بالاتری دارند و هم در این رقابت سخت کارسازتر هستند، بگذریم؛ به یک نکته باید اشاره کنیم و آن هم بی سوادی مفرطی است که همین حالا هم در میان فارغ التحصیلان نسل جدید دیده میشود. کاری به ادبیات بی سروته فضای مجازی هم نداشته باشیم، بازهم به وضوح می بینیم که چقدر نوجوانان و جوانان امروز سواد اولیه خواندن و نوشتنشان لنگ میزند و چقدر با شعر و ادبیات و هنر بیگانه اند. حالا چه کاری است که همین چند درس مفید فایده را هم از اهمیت بیندازیم؟

از دیگر مصوبات برای کنکور در سال جدید برگزاری دو دور کنکور است. البته حتما این ایده فوایدی دارد اما چون ریشہ ماجرا مشکل دارد این تغییر هم با مسائلی روبه روست. شاید تنها اتفاق این باشد که شما دو بار فرصت دارید به جنگ غول بروید و اگر یک بار شکست خوردید نا امید نشوید ولی اصولا این مورد برای خیلی ها وجود داشت. فقط به جای این که یک سال صبر کنند تا برای دومین یا چندمین بار به مصاف کنکور بروند؛ زمان این رقابت نزدیک تر شده است. از طرفی باید به یک اصل مهم تر توجه کرد و آن جایی است که قرار است پس از این رقابت به آن وارد شوند. یکی از دلایلی که قانون حذف کنکور، هیچ وقت امکان اجرا پیدا نکرد این بود که با وجود این که کشور در مسیرتوسعه قرار گرفته است اما تغییرات و انتظارات از رشد فعلی دانشگاهها آن گونه که پیش بینی می شد اتفاق نیفتاد. کنکور مانند پلی میان مدرسه و دانشگاه در این سال ها هر دو سیستم را به شدت تضعیف کرده است. انگار هم مدارس هدفشان را گذاشته اند قبولی صرف در کنکور و هم دانشگاه ها فکر میکنند هر که از این پل گذشت دیگر برای خودش کسی است. غافل از این که کنکور فقط یک راه بود برای موفقیت، نه یک هدف. واژه تقلب را که می شنویم به جای توجه به بدی آن از زیرگی کسانی حرف میزنیم که مرتکب آن شده اند. اصلا یادمان می رود گاهی یک متقلب، چه بلایی دارد سر دیگران می آورد چرا که اگر در امتحانات معمولی مدرسه این تقلب صورت می گرفت، صرفا خود دانش آموز اثرش را می دید و مثلا نمره قبولی می گرفت. اما در کنکور، تقلب علاوه بر جلو انداختن فرد، موجب عقب افتاد سایرین هم می شود. باید قبول کنیم که شیوه های بسیار نوینی برای تقلب به وجود آمده که مسئولان از آن غافلند. گستره زمانی و مکانی برگزاری امتحانات نهایی چند ده برابر آزمون سراسری بوده و جلوگیری از بروز تقلبات و تخلفات در سه مرحله پیش از آزمون حین آزمون و پس از آزمون غیر ممکن است با توجه به این که تعداد حوزه ها بالاست و آزمون ها به طور متمرکز در یک حوزه برگزارنمیشود و برگزاری امتحانات در طول یک ماه صورت می گیرد، تأمین امنیت برگزاری امتحانات در مقایسه با کنکور که در چهار ساعت برگزار میشود، سخت تر است و خب این بار تقلب در امتحانات مدرسه هم آسیبش به خیلی های دیگر می رسد. چهره بزک کرده غول کنکور نباید گولمان بزند نه این که برای ورود به برخی رشته های دانشگاهی نیاز به آزمون نباشد، ما هم معتقدیم بالاخره باید برای ورود به دانشگاه آزمون گرفته شود اما درد جای دیگری است. درد این است که جوری از کنکور و دانشگاه و آن هم رشته های خاص حرف نزنیم که نوجوان سیستان و بلوچستانی و بوشهری و تبریزی و مشهدی و ... همه و همه فکر و ذکرشان بشود قبولی در رشته هایی محدود، آن هم در دانشگاهی خاص که اصولا در پایتخت هستند و موفقیت را اساس در همین مسیر ببینند، وگرنه این که داوطلبان بتوانند رشته باستان شناسی یا شناخت گیاهان اقیانوس آرام را بدون کنکور انتخاب کنند؛ کار بزرگی نیست چرا که اساسا دانش آموز و نوجوان آینده اش را در گرو مشاغلی خاص که از اعتبار مادی و معنوی بالا در جامعه برخوردارند می داند. او حتی به معلمــی هــم دل نمی سپارد. با این که جمع کثیری از معلمان دارند او را برای موفقیت درکنکور راهنمایی می کنند. کاش به جای تغییر چهره غول کنکوره فکری به حال این همه بزرگ شدن و اهمیت پیدا کردنش می کردیم. کاش دانش آموزان مان به جای شرکت در یک آزمون تست زنی و سپس انتخاب آینده شان بر اساس یک عدد یعنی رتبه شان؛ از سال های ابتدایی مقطع متوسطه راهشان را پیدا می کردند و هر کسی فرصت داشت به سمت چیزی برود که علاقه و استعدادش در آن نهفته است.