بازنشستگی از هنر، بازماندگی از معیشت
در دهه‌های اخیر و پس از تسهیلات کارآمدتری که برای تامین امنیت معیشت هنرمندان در دوران فعالیت و پس از بازنشستگی طراحی و عرضه شد، از جمله طراحی بیمه هنرمندان به همت صندوق اعتباری هنر، تلاش شده تا وضعیت اقتصادی اهالی فرهنگ و هنر به‌خصوص پیشکسوتانی که نسبت به گذشته کمتر توانایی فعالیت دارند، بهبود پیدا کند.
با این همه همچنان شاهد گلایه برخی هنرمندان از ناکافی بودن حقوق بازنشستگی هستیم. البته در پدیدآیی این معضل عوامل متعددی دخیل هستند؛ از غفلت هنرمندان نسبت به پرداخت منظم بیمه دردوران جوانی وفعالیت وبی‌توجهی مسئولان به اهمیت انتخاب حداکثر مزدمبنا و ارتباط آن با میزان حقوق بازنشستگی تا در دسترس نبودن آمار هنرمندانی که تاکنون از بیمه مشاغل آزاد تامین اجتماعی و صندوق اعتباری هنرمندان بازنشسته شده‌اند. در این بین نمی‌توان از اهمیت اجرای قانون متناسب‌سازی و همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و رفع تبعیض‌های موجود در کاهش مشکلات همه بازنشستگان کشور اعم از هنرمند وغیرهنرمند غافل بود. در این گزارش و در گفت‌وگو باسیدمجید پوراحمدی،مدیرعامل صندوق اعتباری هنروسیدعباس عظیمی رئیس موسسه هنرمندان پیشکسوت، گستردگی دامنه مشکلات معیشتی هنرمندان بازنشسته، وضعیت بیمه هنرمندان ونواقص یا خلأهای موجود دربیمه‌پردازی و بازنشستگی آنها رابررسی کردیم. ضمن آن‌که گفته‌های مدیرعامل صندوق هنر را درگفت و گو با تامین اجتماعی دنبال می کنیم.
سابقه طولانی گله‌مندی هنرمندان بازنشسته
ویدئویی که «اکبر » بازیگر سرشناس ایرانی از خود منتشر کرد و نسبت به بازنشستگی ناچیز اهالی فرهنگ و هنر گله‌مند بود، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. عبدی که دارای مدرک درجه یک هنری است در این ویدئو گفت: «با حقوق نزدیک شش میلیون و خرده‌ای بازنشسته شدم. مردن از این بهتر است. آدم بازنشسته خرجش بیشتر است. دخترم می‌رود از بیمه هزینه درمانم را دریافت کند می‌گویند آقای عبدی که نیاز ندارد!» این شکواییه مصور از پیشکسوتی مانند عبدی فقط مورد اعتراض چنین هنرمندانی در سنین بالا نیست؛ چهره‌های هنری بسیاری تاکنون نسبت به وضعیت معیشت خود یا سایر همکاران‌شان نکاتی را متذکر شده‌اند. پیشتر نیز افراد شناخته شده‌ای مانند زنده‌یاد جلال مقامی، پیشکسوت اجرا و دوبله، عنایت بخشی، زهره صفوی، بیژن بنفشه‌خواه و... از بازیگران قدیمی سینما و تلویزیون، زنده یاد ابراهیم آبادی، مرحومه صدیقه کیانفر و بسیاری دیگر با تاکید به این‌که مخارج انسان در دوران سالمندی بیشتر می‌شود و به دلیل ناتوانی برای ادامه فعالیت، باید متکی به حقوق بازنشستگی باشد، نسبت به عدم کفایت مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی ابراز ناراحتی کرده بودند. شاید تعدادی از این هنرمندان ناراضی امروز دیگر در میان ما نباشند، اما همچنان جمع قابل توجهی از اهالی فرهنگ و هنر در سنین بالا در جامعه زندگی می‌کنند، گرچه فعالیت هنری ندارند، ولی طبیعتا معیشت و زندگی آنها تعطیل نشده و جامعه ایران، بخصوص جامعه هنری انتظار دارد به وضعیت این افراد رسیدگی شود. ناگفته نماند که در سالیان اخیر با شکل‌گیری صندوق اعتباری هنرمندان تا حدودی وضعیت بیمه اهالی فرهنگ و هنر سروسامانی یافته، اما اظهارات چهره شناخته شده‌ای مانند اکبر عبدی باعث شد بار دیگر روند حل مشکلات معیشتی و بیمه هنرمندان پیشکسوت در انواع شاخه‌های هنری و چگونگی افزایش کیفیت خدمات درمانی و حقوقی آنها مورد تاکید قرار گیرد.
طرح حمایتی برای پوشش مشکلات بازنشستگی
بیش از یک دهه از تصویب فعالیت موسسه هنرمندان پیشکسوت در سال۱۳۹۱به همت شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان زیر مجموعه‌ای از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گذرد؛ اعضای این موسسه هنرمندان رشته‌های گوناگون در حوزه‌های ادبیات، هنرهای زیبا وهنرهای سنتی بالای ۶۰سال ودارای گواهینامه درجه یک هنری ازشورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور هستند. با این‌که موضوعاتی مانند بیمه و حقوق بازنشستگی هنرمندان در حیطه وظایف و مسئولیت‌های اصلی این موسسه نیست، اما در این سال‌ها تلاش شده به کمک موسسه،رصد دقیق‌تری بر وضعیت معیشتی هنرمندان و شناسایی افرادی که نیاز به حمایت جدی‌تری دارند، صورت گیرد.به همین منظورازسیدعباس عظیمی، رئیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت پرسیدیم که دامنه مشکلات معیشتی اهالی فرهنگ وهنر به‌خصوص هنرمندانی که در سنین بالاتری قرار دارند، تا چه اندازه فراگیر است؟ عظیمی در پاسخ به این پرسش جام جم توضیح داد: متأسفانه وضعیت حقوق بازنشستگی هنرمندان به‌صورت عمومی مطلوب نیست. هنرمندانی که در دوران جوانی برای تحت پوشش بیمه قرارگرفتن راهنمایی نشده‌اند،حق بیمه ماهانه خودرا پرداخت نکرده‌اند و اشتغال مستمر نداشته‌اند و حالا در سنین بالای ۶۰ سال مشکلاتی از نظر معیشتی برای آنها ایجاد شده است.
حل معضلات بازنشستگی هنرمندان در سطوح بالا
وی با تاکید بر این‌که چهره‌های هنری حتی اگر بخواهند هم در سن بالا توان انجام کار هنری از‌جمله نقاشی، بازیگری، خوشنویسی و... را ندارند، افزود: هنرمندان چهره به‌دلیل شأن اجتماعی که در میان مردم دارند، نمی‌توانند مثل سایر مردم در هر شغلی مشغول به‌کار شوند، بنابراین شرایط هنرمندان خاص است. آنهایی که در سن بالا هنوز مسکن استیجاری دارند و به‌واسطه سن بالا به بیماری‌های بیشتری هم مبتلا می‌شوند، وضعیت آزاد دهنده ای دارند. در مواردی مستاصل می‌شویم و نمی‌دانیم باید برای برطرف کردن این معضلات چکار کرد؟!
رئیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت تصریح کرد: زمانی که استادان بزرگی مانند مرحوم جمشید مشایخی، عزت‌ا...انتظامی، داوود رشیدی، محمدعلی کشاورز و... زنده بودند، هربار که با این دوستان صحبت می‌کردیم یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی که درخصوص همکاران خود مطرح می‌کردند، وضعیت معیشتی سخت و نگرانی از دوران بازنشستگی بود. آبروی افراد در این موضوع مطرح است و در خیلی موارد نمی‌توان اسم افرادی را که زندگی سختی دارند در رسانه‌ها مطرح کرد و برطرف کردن مشکل اقتصادی و بازنشستگی هنرمندان باید در سطح بالای حاکمیت حل شود و فراتر از یک وزارتخانه و دولت‌هاست.
کمک‌های مؤسسه هنرمندان صرفا مُسکن است
عظیمی در مورد راهکارهایی که تاکنون برای حل مشکلات معیشتی هنرمندان در سنین بالا و بازنشستگی درنظر گرفته شده، اظهار کرد: از دهه ۷۰ موضوع بیمه هنرمندان راه‌اندازی شد، اما به این دلیل که بیمه هنرمندان حداقل حقوق را درنظر می‌گیرد، در نهایت هنرمندی که از سوی بیمه هنرمندان بازنشسته می‌شود، به این دلیل که بیمه وی حداقلی پرداخت شده، دریافتی او نیز کف حقوق است و به همین دلیل حتی حقوق بازنشستگی با ۳۰ سال کامل هم برای هنرمندان کافی و متناسب نیست. وی با تاکید به این‌که دولت هر سال بابت بیمه هنرمندان مبلغ زیادی را پرداخت می‌کند، افزود: کسانی که از سن قانونی بالاتر هستند و دیگر نمی‌توانند بیمه شوند، تسهیلاتی که برای آنها درنظر گرفته می‌شود بیشتر کارکرد مُسکن دارد.
معضلی که اطلاع رسانی نشد
در ادامه از سیدمجید پوراحمدی، مدیرعامل صندوق اعتباری هنر درخصوص مشکلات معیشتی هنرمندان و حقوق بازنشستگی ناچیز آنها که در صحبت‌های اخیر اکبر عبدی، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون نیز مطرح شد، پرسیدیم. وی در این رابطه به جام‌جم گفت: مشکلات وی به دقت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هم‌اکنون این هنرمند سرشناس و دارای مدرک درجه۱ هنری، عضو صندوق اعتباری هنر است و تحت‌پوشش چند طرح حمایتی از جمله طرح‌آرا، مخصوص پیشکسوتان درجه۱ هنر هم هست. به واسطه این طرح خود هنرمند و خانواده وی به صورت رایگان تحت پوشش بیمه تکمیلی صندوق هستند و هزینه‌های درمان را دریافت می‌کنند. همچنین آقای عبدی تحت‌پوشش طرح تکریم صندوق نیز هست که براساس این طرح، ماهانه مبلغی را به حساب هنرمندان دارای مدرک درجه۱ هنری واریز می‌کنیم. همچنین بیمه بازنشستگی صندوق را هم داشته‌اند و مدتی است که از طریق این بیمه بازنشسته شده‌اند. ما تلاش می‌کنیم مسائل تمام هنرمندان را تا جایی که توان داریم پیگیری کنیم و طرح‌های چندگانه حمایتی صندوق به‌همین منظور طراحی شده‌اند.
اهمیت نوع قرارداد با بیمه‌گذار در بازنشستگی
پوراحمدی با بیان این‌که میزبان حقوق بازنشستگی هر فردی متناسب با نوع تنظیم تفاهم قرارداد بیمه‌شده با سازمان تامین‌اجتماعی است، اظهار کرد: بیمه تامین‌اجتماعی صندوق‌اعتباری هنرذیل حرف و مشاغل آزاد است. این بیمه سه‌نوع ۱۲درصدی، ۱۴درصدی و ۱۸درصدی دارد. بالاترین نوع بیمه ۱۸درصد است که بخش عظیمی از هنرمندان تحت‌پوشش بیمه تامین‌اجتماعی صندوق هنرمندان از همین نوع استفاده می‌کنند.
درجه بندی هنری معضل بزرگ هنرمند
بر اساس توضیحات مدیرعامل صندوق‌اعتباری هنرمندان؛ فرد زمانی که بازنشسته می‌شود بر اساس حداقل یا حداکثر مزدمبنایی که با بیمه‌گذار قرار بسته، حقوق بازنشستگی می‌گیرد یعنی می‌تواند از حداقل مزدمبنا تا حداکثر مزدمبنا با تامین‌اجتماعی برای بیمه مشاغل آزاد قرارداد بست. پرسش اینجاست که این قرارداد درخصوص هنرمندان چگونه منعقد می‌شود؟ آیا مشکلات معیشتی بازنشستگان عرصه هنر به اشتباهاتی در نوع انعقاد قرارداد با بیمه‌گذار ارتباط دارد؟ پوراحمدی در همین رابطه عنوان کرد: امتیازی که دولت برای هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر درنظر گرفته این است که ازمسیر صندوق اعتباری هنرمندان ۱۰درصد از هزینه بیمه‌های تامین‌اجتماعی افراد تحت‌پوشش بیمه صندوق اعتباری هنرمندان پرداخت شود. براین اساس فرد هر نوع از بیمه را اعم‌از ۱۲، ۱۴ یا ۱۸ درصد که انتخاب کند، صندوق ۱۰درصد آن رامی‌پردازد که معادل ۶۰ درصد هزینه پرداختی به بیمه تامین اجتماعی هنرمندان است.
حداقل مزدمبنا و بازنشستگی ناچیز
در اینجا سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر هنرمندی پس از انعقاد قرارداد بیمه احساس کرد با انتخاب حداقل مزدمبنا و پرداخت بر این اساس بازنشستگی ناچیزی خواهد داشت و تصمیم به تغییر قرارداد گرفت، چنین امکانی برای او وجود دارد یا خیر؟ پوراحمدی در این مورد تشریح کرد: هنرمند حتی می‌تواند با شیب مشخصی طی سال‌ها بیمه‌اش را از حداقل پرداختی به حداکثر تغییر دهد تا در زمان بازنشستگی با حداکثر بازنشسته شود. تمام این اقدامات متناسب با قوانین بیمه و تامین اجتماعی کشور است و صندوق سهمی از هزینه‌های بیمه اعضا را پرداخت می‌کند تا هزینه‌های آنها کاهش پیدا کند و همین حالا ماهی ۷۱۷ هزار تومان برای هنرمندان بیمه شده تامین اجتماعی پرداخت می‌کنیم و بقیه هزینه بیمه را فرد می‌پردازد. مدیرعامل صندوق اعتباری هنرمندان معتقد است؛ به دلیل عدم اطلاع‌رسانی درست به هنرمندانی که از این طریق خودشان را بیمه کرده‌اند تعدادی از آنها حداقل مزدمبنا را انتخاب کرده‌اند. وی تصریح کرد: ما سعی کردیم طی سال‌های اخیر بیمه هنرمندان را بر اساس جدول طوری تنظیم کنیم تا هنگام بازنشستگی حداکثر دریافتی را داشته باشند که اکنون نزدیک به ۲۵ میلیون تومان است.
تامین اجتماعی در برابر هنرمند
پوراحمدی در پاسخ به این سؤال که همسان‌سازی حقوق بازنشستگان چقدر می‌تواند در بهبود شرایط بازنشسته‌های عرصه فرهنگ و هنر موثر واقع شود؟ گفت: قطعا این موضوع مهم است؛ امسال سعی کردیم تمایزی برای محاسبه بیمه هنرمندان در نظر بگیریم، اما به دلیل برخی قوانین سازمان تامین اجتماعی هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است.به‌عنوان مثال یکی از قوانین بیمه اجباری این است که افراد بیمه‌شده اگر درپنج سال آخربیمه بالاترین میزان پرداخت را داشته باشند، معادل آن بالاترین حقوق بازنشستگی را می‌گیرند، اما این قانون درخصوص بیمه مشاغل آزاد ۱۰ سال است و ما می‌خواهیم برای هنرمندان نیز تعداد سال کاهش پیدا کند و آنها نیز مانند بیمه اجباری اگر پنج سال آخر حداکثر پرداخت را کرده باشند، بالاترین حقوق بازنشستگی را دریافت کنند.
سوء استفاده از کم اطلاعی هنرمندان
وی در پاسخ به این سؤال که «می‌توان گفت معیشت سخت و حقوق بازنشستگی حداقل معضل فراگیری بین هنرمندان بازنشسته است؟» اظهار کرد: برخی هنرمندان که از قدیم بیمه‌پردازی می‌کردند، به‌دلیل اطلاعات کم درخصوص شیوه پرداخت بیمه و انتخاب نوع حداقلی، در بازنشستگی دریافتی کمی دارند که آنها را با مشکلاتی مواجه می‌کند.
۲۶۵۰ مستمری‌بگیر در طرح «سلوا»
وی در مورد هنرمندانی که به بالای ۶۰ سال رسیده اند، اما ۳۰ سال تمام بیمه‌پردازی نکرده‌اند، بیان کرد: اخیرا همکاری خیلی‌خوبی بین صندوق اعتباری هنرمندان و سازمان تامین اجتماعی شکل گرفته است که کمک کرد آمارهای دقیق‌تری به‌دست بیاوریم و حالا می‌توان برای انواع گروه‌های هنرمندان با شرایط متفاوت ایده‌ها و طرح‌هایی برای یک بازنشستگی امن و با کیفیت داشت. طرح مستمری یا طرح «سلوا» مربوط به هنرمندان بالای ۶۰ سال و از کارافتاده است که اکنون حدود ۲۶۵۰نفر با این شرایط تحت پوشش هستند و ماهانه از صندوق مستمری می‌گیرند.
بهبود معیشت هنرمندان بازنشسته با همسان‌سازی حقوق
عدم اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، مدت‌هاست به دغدغه اصلی بازنشسته‌های کشور تبدیل شده و در صورت اجرا شدن، هنرمندان نیز در کنار سایر اقشار با اجرای این قانون از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد. همسان‌سازی حقوق بازنشستگان پیشنهاد کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم بود و در حالی‌که در گزارش کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ نیامده بود، اما در مجلس رأی آورد. بر این اساس حدود ۷۰ همت بودجه برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تخصیص داده شد و منبع آن هم افزایش یک‌درصدی مالیات بر ارزش افزوده است. براساس برنامه هفتم توسعه ۴۰ درصد همسان‌سازی باید در سال جاری و ۳۰ درصد در سال ۱۴۰۴ و۳۰ درصد هم در سال ۱۴۰۵ اتفاق بیفتد تا حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق شاغلان برسد. باید دید در صورت اجرایی‌شدن این قانون تا چه‌میزان وضعیت معیشت اهالی فرهنگ و هنر به عدالت نزدیک‌تر خواهد شد؟!
سابقه طولانی گله‌مندی هنرمندان بازنشسته
ویدئویی که «اکبر » بازیگر سرشناس ایرانی از خود منتشر کرد و نسبت به بازنشستگی ناچیز اهالی فرهنگ و هنر گله‌مند بود، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. عبدی که دارای مدرک درجه یک هنری است در این ویدئو گفت: «با حقوق نزدیک شش میلیون و خرده‌ای بازنشسته شدم. مردن از این بهتر است. آدم بازنشسته خرجش بیشتر است. دخترم می‌رود از بیمه هزینه درمانم را دریافت کند می‌گویند آقای عبدی که نیاز ندارد!» این شکواییه مصور از پیشکسوتی مانند عبدی فقط مورد اعتراض چنین هنرمندانی در سنین بالا نیست؛ چهره‌های هنری بسیاری تاکنون نسبت به وضعیت معیشت خود یا سایر همکاران‌شان نکاتی را متذکر شده‌اند. پیشتر نیز افراد شناخته شده‌ای مانند زنده‌یاد جلال مقامی، پیشکسوت اجرا و دوبله، عنایت بخشی، زهره صفوی، بیژن بنفشه‌خواه و... از بازیگران قدیمی سینما و تلویزیون، زنده یاد ابراهیم آبادی، مرحومه صدیقه کیانفر و بسیاری دیگر با تاکید به این‌که مخارج انسان در دوران سالمندی بیشتر می‌شود و به دلیل ناتوانی برای ادامه فعالیت، باید متکی به حقوق بازنشستگی باشد، نسبت به عدم کفایت مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی ابراز ناراحتی کرده بودند. شاید تعدادی از این هنرمندان ناراضی امروز دیگر در میان ما نباشند، اما همچنان جمع قابل توجهی از اهالی فرهنگ و هنر در سنین بالا در جامعه زندگی می‌کنند، گرچه فعالیت هنری ندارند، ولی طبیعتا معیشت و زندگی آنها تعطیل نشده و جامعه ایران، بخصوص جامعه هنری انتظار دارد به وضعیت این افراد رسیدگی شود. ناگفته نماند که در سالیان اخیر با شکل‌گیری صندوق اعتباری هنرمندان تا حدودی وضعیت بیمه اهالی فرهنگ و هنر سروسامانی یافته، اما اظهارات چهره شناخته شده‌ای مانند اکبر عبدی باعث شد بار دیگر روند حل مشکلات معیشتی و بیمه هنرمندان پیشکسوت در انواع شاخه‌های هنری و چگونگی افزایش کیفیت خدمات درمانی و حقوقی آنها مورد تاکید قرار گیرد.
طرح حمایتی برای پوشش مشکلات بازنشستگی
بیش از یک دهه از تصویب فعالیت موسسه هنرمندان پیشکسوت در سال۱۳۹۱به همت شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان زیر مجموعه‌ای از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گذرد؛ اعضای این موسسه هنرمندان رشته‌های گوناگون در حوزه‌های ادبیات، هنرهای زیبا وهنرهای سنتی بالای ۶۰سال ودارای گواهینامه درجه یک هنری ازشورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور هستند. با این‌که موضوعاتی مانند بیمه و حقوق بازنشستگی هنرمندان در حیطه وظایف و مسئولیت‌های اصلی این موسسه نیست، اما در این سال‌ها تلاش شده به کمک موسسه،رصد دقیق‌تری بر وضعیت معیشتی هنرمندان و شناسایی افرادی که نیاز به حمایت جدی‌تری دارند، صورت گیرد.به همین منظورازسیدعباس عظیمی، رئیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت پرسیدیم که دامنه مشکلات معیشتی اهالی فرهنگ وهنر به‌خصوص هنرمندانی که در سنین بالاتری قرار دارند، تا چه اندازه فراگیر است؟ عظیمی در پاسخ به این پرسش جام جم توضیح داد: متأسفانه وضعیت حقوق بازنشستگی هنرمندان به‌صورت عمومی مطلوب نیست. هنرمندانی که در دوران جوانی برای تحت پوشش بیمه قرارگرفتن راهنمایی نشده‌اند،حق بیمه ماهانه خودرا پرداخت نکرده‌اند و اشتغال مستمر نداشته‌اند و حالا در سنین بالای ۶۰ سال مشکلاتی از نظر معیشتی برای آنها ایجاد شده است.
حل معضلات بازنشستگی هنرمندان در سطوح بالا
وی با تاکید بر این‌که چهره‌های هنری حتی اگر بخواهند هم در سن بالا توان انجام کار هنری از‌جمله نقاشی، بازیگری، خوشنویسی و... را ندارند، افزود: هنرمندان چهره به‌دلیل شأن اجتماعی که در میان مردم دارند، نمی‌توانند مثل سایر مردم در هر شغلی مشغول به‌کار شوند، بنابراین شرایط هنرمندان خاص است. آنهایی که در سن بالا هنوز مسکن استیجاری دارند و به‌واسطه سن بالا به بیماری‌های بیشتری هم مبتلا می‌شوند، وضعیت آزاد دهنده ای دارند. در مواردی مستاصل می‌شویم و نمی‌دانیم باید برای برطرف کردن این معضلات چکار کرد؟!
رئیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت تصریح کرد: زمانی که استادان بزرگی مانند مرحوم جمشید مشایخی، عزت‌ا...انتظامی، داوود رشیدی، محمدعلی کشاورز و... زنده بودند، هربار که با این دوستان صحبت می‌کردیم یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی که درخصوص همکاران خود مطرح می‌کردند، وضعیت معیشتی سخت و نگرانی از دوران بازنشستگی بود. آبروی افراد در این موضوع مطرح است و در خیلی موارد نمی‌توان اسم افرادی را که زندگی سختی دارند در رسانه‌ها مطرح کرد و برطرف کردن مشکل اقتصادی و بازنشستگی هنرمندان باید در سطح بالای حاکمیت حل شود و فراتر از یک وزارتخانه و دولت‌هاست.
کمک‌های مؤسسه هنرمندان صرفا مُسکن است
عظیمی در مورد راهکارهایی که تاکنون برای حل مشکلات معیشتی هنرمندان در سنین بالا و بازنشستگی درنظر گرفته شده، اظهار کرد: از دهه ۷۰ موضوع بیمه هنرمندان راه‌اندازی شد، اما به این دلیل که بیمه هنرمندان حداقل حقوق را درنظر می‌گیرد، در نهایت هنرمندی که از سوی بیمه هنرمندان بازنشسته می‌شود، به این دلیل که بیمه وی حداقلی پرداخت شده، دریافتی او نیز کف حقوق است و به همین دلیل حتی حقوق بازنشستگی با ۳۰ سال کامل هم برای هنرمندان کافی و متناسب نیست. وی با تاکید به این‌که دولت هر سال بابت بیمه هنرمندان مبلغ زیادی را پرداخت می‌کند، افزود: کسانی که از سن قانونی بالاتر هستند و دیگر نمی‌توانند بیمه شوند، تسهیلاتی که برای آنها درنظر گرفته می‌شود بیشتر کارکرد مُسکن دارد.
معضلی که اطلاع رسانی نشد
در ادامه از سیدمجید پوراحمدی، مدیرعامل صندوق اعتباری هنر درخصوص مشکلات معیشتی هنرمندان و حقوق بازنشستگی ناچیز آنها که در صحبت‌های اخیر اکبر عبدی، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون نیز مطرح شد، پرسیدیم. وی در این رابطه به جام‌جم گفت: مشکلات وی به دقت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هم‌اکنون این هنرمند سرشناس و دارای مدرک درجه۱ هنری، عضو صندوق اعتباری هنر است و تحت‌پوشش چند طرح حمایتی از جمله طرح‌آرا، مخصوص پیشکسوتان درجه۱ هنر هم هست. به واسطه این طرح خود هنرمند و خانواده وی به صورت رایگان تحت پوشش بیمه تکمیلی صندوق هستند و هزینه‌های درمان را دریافت می‌کنند. همچنین آقای عبدی تحت‌پوشش طرح تکریم صندوق نیز هست که براساس این طرح، ماهانه مبلغی را به حساب هنرمندان دارای مدرک درجه۱ هنری واریز می‌کنیم. همچنین بیمه بازنشستگی صندوق را هم داشته‌اند و مدتی است که از طریق این بیمه بازنشسته شده‌اند. ما تلاش می‌کنیم مسائل تمام هنرمندان را تا جایی که توان داریم پیگیری کنیم و طرح‌های چندگانه حمایتی صندوق به‌همین منظور طراحی شده‌اند.
اهمیت نوع قرارداد با بیمه‌گذار در بازنشستگی
پوراحمدی با بیان این‌که میزبان حقوق بازنشستگی هر فردی متناسب با نوع تنظیم تفاهم قرارداد بیمه‌شده با سازمان تامین‌اجتماعی است، اظهار کرد: بیمه تامین‌اجتماعی صندوق‌اعتباری هنرذیل حرف و مشاغل آزاد است. این بیمه سه‌نوع ۱۲درصدی، ۱۴درصدی و ۱۸درصدی دارد. بالاترین نوع بیمه ۱۸درصد است که بخش عظیمی از هنرمندان تحت‌پوشش بیمه تامین‌اجتماعی صندوق هنرمندان از همین نوع استفاده می‌کنند.
درجه بندی هنری معضل بزرگ هنرمند
بر اساس توضیحات مدیرعامل صندوق‌اعتباری هنرمندان؛ فرد زمانی که بازنشسته می‌شود بر اساس حداقل یا حداکثر مزدمبنایی که با بیمه‌گذار قرار بسته، حقوق بازنشستگی می‌گیرد یعنی می‌تواند از حداقل مزدمبنا تا حداکثر مزدمبنا با تامین‌اجتماعی برای بیمه مشاغل آزاد قرارداد بست. پرسش اینجاست که این قرارداد درخصوص هنرمندان چگونه منعقد می‌شود؟ آیا مشکلات معیشتی بازنشستگان عرصه هنر به اشتباهاتی در نوع انعقاد قرارداد با بیمه‌گذار ارتباط دارد؟ پوراحمدی در همین رابطه عنوان کرد: امتیازی که دولت برای هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر درنظر گرفته این است که ازمسیر صندوق اعتباری هنرمندان ۱۰درصد از هزینه بیمه‌های تامین‌اجتماعی افراد تحت‌پوشش بیمه صندوق اعتباری هنرمندان پرداخت شود. براین اساس فرد هر نوع از بیمه را اعم‌از ۱۲، ۱۴ یا ۱۸ درصد که انتخاب کند، صندوق ۱۰درصد آن رامی‌پردازد که معادل ۶۰ درصد هزینه پرداختی به بیمه تامین اجتماعی هنرمندان است.
حداقل مزدمبنا و بازنشستگی ناچیز
در اینجا سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر هنرمندی پس از انعقاد قرارداد بیمه احساس کرد با انتخاب حداقل مزدمبنا و پرداخت بر این اساس بازنشستگی ناچیزی خواهد داشت و تصمیم به تغییر قرارداد گرفت، چنین امکانی برای او وجود دارد یا خیر؟ پوراحمدی در این مورد تشریح کرد: هنرمند حتی می‌تواند با شیب مشخصی طی سال‌ها بیمه‌اش را از حداقل پرداختی به حداکثر تغییر دهد تا در زمان بازنشستگی با حداکثر بازنشسته شود. تمام این اقدامات متناسب با قوانین بیمه و تامین اجتماعی کشور است و صندوق سهمی از هزینه‌های بیمه اعضا را پرداخت می‌کند تا هزینه‌های آنها کاهش پیدا کند و همین حالا ماهی ۷۱۷ هزار تومان برای هنرمندان بیمه شده تامین اجتماعی پرداخت می‌کنیم و بقیه هزینه بیمه را فرد می‌پردازد. مدیرعامل صندوق اعتباری هنرمندان معتقد است؛ به دلیل عدم اطلاع‌رسانی درست به هنرمندانی که از این طریق خودشان را بیمه کرده‌اند تعدادی از آنها حداقل مزدمبنا را انتخاب کرده‌اند. وی تصریح کرد: ما سعی کردیم طی سال‌های اخیر بیمه هنرمندان را بر اساس جدول طوری تنظیم کنیم تا هنگام بازنشستگی حداکثر دریافتی را داشته باشند که اکنون نزدیک به ۲۵ میلیون تومان است.
تامین اجتماعی در برابر هنرمند
پوراحمدی در پاسخ به این سؤال که همسان‌سازی حقوق بازنشستگان چقدر می‌تواند در بهبود شرایط بازنشسته‌های عرصه فرهنگ و هنر موثر واقع شود؟ گفت: قطعا این موضوع مهم است؛ امسال سعی کردیم تمایزی برای محاسبه بیمه هنرمندان در نظر بگیریم، اما به دلیل برخی قوانین سازمان تامین اجتماعی هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است.به‌عنوان مثال یکی از قوانین بیمه اجباری این است که افراد بیمه‌شده اگر درپنج سال آخربیمه بالاترین میزان پرداخت را داشته باشند، معادل آن بالاترین حقوق بازنشستگی را می‌گیرند، اما این قانون درخصوص بیمه مشاغل آزاد ۱۰ سال است و ما می‌خواهیم برای هنرمندان نیز تعداد سال کاهش پیدا کند و آنها نیز مانند بیمه اجباری اگر پنج سال آخر حداکثر پرداخت را کرده باشند، بالاترین حقوق بازنشستگی را دریافت کنند.
سوء استفاده از کم اطلاعی هنرمندان
وی در پاسخ به این سؤال که «می‌توان گفت معیشت سخت و حقوق بازنشستگی حداقل معضل فراگیری بین هنرمندان بازنشسته است؟» اظهار کرد: برخی هنرمندان که از قدیم بیمه‌پردازی می‌کردند، به‌دلیل اطلاعات کم درخصوص شیوه پرداخت بیمه و انتخاب نوع حداقلی، در بازنشستگی دریافتی کمی دارند که آنها را با مشکلاتی مواجه می‌کند.
۲۶۵۰ مستمری‌بگیر در طرح «سلوا»
وی در مورد هنرمندانی که به بالای ۶۰ سال رسیده اند، اما ۳۰ سال تمام بیمه‌پردازی نکرده‌اند، بیان کرد: اخیرا همکاری خیلی‌خوبی بین صندوق اعتباری هنرمندان و سازمان تامین اجتماعی شکل گرفته است که کمک کرد آمارهای دقیق‌تری به‌دست بیاوریم و حالا می‌توان برای انواع گروه‌های هنرمندان با شرایط متفاوت ایده‌ها و طرح‌هایی برای یک بازنشستگی امن و با کیفیت داشت. طرح مستمری یا طرح «سلوا» مربوط به هنرمندان بالای ۶۰ سال و از کارافتاده است که اکنون حدود ۲۶۵۰نفر با این شرایط تحت پوشش هستند و ماهانه از صندوق مستمری می‌گیرند.
بهبود معیشت هنرمندان بازنشسته با همسان‌سازی حقوق
عدم اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، مدت‌هاست به دغدغه اصلی بازنشسته‌های کشور تبدیل شده و در صورت اجرا شدن، هنرمندان نیز در کنار سایر اقشار با اجرای این قانون از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد. همسان‌سازی حقوق بازنشستگان پیشنهاد کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم بود و در حالی‌که در گزارش کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ نیامده بود، اما در مجلس رأی آورد. بر این اساس حدود ۷۰ همت بودجه برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تخصیص داده شد و منبع آن هم افزایش یک‌درصدی مالیات بر ارزش افزوده است. براساس برنامه هفتم توسعه ۴۰ درصد همسان‌سازی باید در سال جاری و ۳۰ درصد در سال ۱۴۰۴ و۳۰ درصد هم در سال ۱۴۰۵ اتفاق بیفتد تا حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق شاغلان برسد. باید دید در صورت اجرایی‌شدن این قانون تا چه‌میزان وضعیت معیشت اهالی فرهنگ و هنر به عدالت نزدیک‌تر خواهد شد؟!
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
سیاست فشار علیه ایران نتایج عکس دارد | اروپا در مسیر افزایش تنش
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تنظیم سازوکار غرب برای یک درگیری جبهه‌ای
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
پیامی اثر بخش برای مردم مقاوم لبنان
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
ماسک N95 واقعی در بازار نیست! | تولید ماسک بدون تدوین استاندارد آزمایش
گفت و گو
