تلاش فناورانه برای یک خودکفایی راهبردی؛ طرح برتر جشنواره خوارزمی

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، بر اساس بررسی‌های علی منصور آبادی جوان برتر جشنواره جوان خوارزمی و حسین پاک نیت استاد راهنمای او، در ایران، حدود ۲۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه کمباین وجود دارد که به دلیل عدم کنترل بهینه پارامتر‌های آن‌ها، ۵.۲ درصد از محصول قابل برداشت را به صورت ریزش و پودر شدن حین برداشت، هدر می‌دهند که بهای آن‌ها بر اساس ارزش ریالی گندم در سال زراعی جاری، به حدود ۱۱.۳ هزار میلیون تومان می‌رسد.

این مشکل در شرایط اقلیمی ایران و محدودیت منابع آب و خاک اهمیت دو چندانی پیدا می‌کند. طرح علی منصور آبادی دانشجوی کارشناسی مهندسی برق دانشگاه شیراز که با راهنمایی حسین پاک نیت، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر این دانشگاه و مشاوره سید مهدی نصیری، هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شده و در جشنواره جوان خوارزمی برگزیده شد، تلاش علمی برای چاره کردن این مشکل بزرگ است.

ایران، حدود ۲۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه کمباین دارد که به دلیل عدم کنترل بهینه پارامتر‌های آن‌ها، ۵.۲ درصد از محصول قابل برداشت را به صورت ریزش و پودر شدن حین برداشت، هدر می‌دهند

این جوان نخبه دانشگاه شیراز درباره طرح «پیاده سازی سامانه کاهش هدر رفت در کمباین‌های کشاورزی با بهره گیری از هوش مصنوعی» به خبرنگار ایرنا گفت: دستگاه طراحی شده برای نصب بر روی کمباین‌ها، از الگوریتم هوش مصنوعی و تحلیل لحظه‌ای اطلاعات عملکرد کمباین استفاده می‌کند تا به برداشت بهینه محصولات برسد.

علی منصور آبادی ادامه داد: این سامانه با تحلیل آنی شرایط مزرعه و پارامتر‌های مختلف کمباین، ریزش محصول را پیش بینی می‌کند و تنظیمات بهینه را برای کاهش هدر رفت به راننده پیشنهاد می‌دهد.

او افزود: علاوه بر آن، این دستگاه می‌تواند با تجمیع داده‌های هر مزرعه، سه نقشە حرارتی بر اساس ارتفاع، رطوبت و عملکرد بخش‌های مختلف مزرعه ایجاد کند؛ این نقشه‌ها برای اصلاح کشت و توزیع منابع در سال‌های بعدی و افزایش بهره‌وری مزرعه بسیار موثر است.

به گفته جوان برگزیده جشنواره خوارزمی، نتایج بدست آمده از آزمایش دستگاه طراحی شده، نشان می‌دهند که هدررفت محصول در کمباین‌های مجهز به این سامانه تا ۷۰ درصد کاهش یافته است و زمان مورد نیاز برای برداشت یک مساحت معین، ازطریق کاهش اضافه بار (Load Over) و تعمیرات ناشی از آن نیز کاهش یافته است.

منصور آبادی اضافه کرد: همچنین پژوهش‌های معتبر نشان داده‌اند استفاده از نقشه‌های حرارتی عملکرد مزرعه و اصلاح مدل کاشت، آبیاری و توزیع کود بر اساس آن‌ها، بیش از ۳۰ درصد برداشت محصولات زراعی را افزایش می‌دهد.

اهمیت راهبردی هوشمندسازی کمباین‌های برداشت غلات

با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی ایران و کمبود آب برای کشت محصولات کشاورزی راهبردی همچون گندم، جو و برنج، افزایش بهره‌وری مزارع از اهمیتی اساسی برخوردار است.

نتایج بدست آمده از آزمایش دستگاه طراحی شده، نشان می‌دهد که هدررفت محصول در کمباین‌های مجهز به این سامانه تا ۷۰ درصد کاهش یافته است

به همین دلیل نیز معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری طرح‌هایی که به این عرصه کمک کند را مورد حمایت قرار می‌دهد تا به توسعه تکنولوژی خود دست یابند.

توضیحات طراح سامانه کاهش هدر رفت در کمباین‌های کشاورزی با بهره گیری از هوش مصنوعی، اهمیت برداشت بهینه محصولات کشاورزی راهبردی در کشور ایران را روشن می‌سازد. به گفته منصورآبادی، بر اساس میانگین ۱۰ ساله، هر سال ۱۰ میلیون تن گندم از مزارع ایران برداشت شده در حالی که مصرف سالانه کشور ۱۴ میلیون تن است.

او گفت: ارزش ۳۰ درصد افزایش راندمانی که نصب این دستگاه بر روی کمباین‌ها می‌تواند برای کشاورزان کشور به ارمغان آورد، یک میلیارد دلار در سال است.

به گفته جوان برگزیده جشنواره خوارزمی طی ۱۰ سال گذشته تنها در یک سال برداشت گندم از مزارع کشور برابر با نیاز بوده و در ۹ سال دیگر بخشی از نیاز‌ها با واردات تامین شده است؛ ما سالانه ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون دلار گندم وارد می‌کنیم.

او اضافه کرد: نزدیک به میلیارد دلار واردات، بخصوص از نظر استراتژیک و در شرایط جنگی و تحریم‌های اقتصادی بسیار ارزشمند و استراتژیک است.

نکته مهم اینکه بررسی‌های طراح سامانه کاهش هدر رفت در کمباین‌های کشاورزی با بهره گیری از هوش مصنوعی نشان میدهد در صورت نصب این سامانه و هوشمندسازی کمباین‌ها و ارتقای برداشت محصولات، می‌توانستیم هر ۱۰ سال صادر کننده گندم باشیم.

از ایده تا عمل

«سامانه کاهش هدر رفت در کمباین‌های کشاورزی با بهره گیری از هوش مصنوعی» از میان مجموع ۲۳۳ طرح ارائه شده از کل دانشگاه‌های کشور و با داوری‌های متعدد علمی برگزیده جشنواره جوان خوارزمی شده است و نتایج آن از اعتبار علمی برخوردار است.

این طرح در همه آزمایش‌های خود موفق نشان داده و به گفته طراح، نسخه‌های مختلف آن، تا کنون چهاربار به ارزش ۳۴ هزار دلار به فروش رسیده است؛ اما اجرای آن در کشور ایران با، اما و اگر‌هایی مواجه است که رفع آن‌ها با سیاستگذاری وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جهاد کشاورزی استان امکانپذیر است.