دراین سفرعباسعراقچی وزیرخارجه،محسن پاکنژادوزیر نفت، عبدالناصرهمتی وزیراموراقتصادی ودارایی،غلامرضا نوری وزیر جهاد کشاورزی، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژیاتمی،عباس علیآبادی وزیر نیرو، محمدرضا فرزین رئیسکل بانک مرکزی و فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی نیز رئیسجمهور را همراهی کردند تا مشخص شود اهداف اقتصادی جزو سرفصلهای مهم سفر وی به مسکو است.با امضای معاهده مذکور که شامل یک مقدمه و ۴۷ ماده در همه حوزههای مناسبات دوجانبه است، سطح تعاملات ایران و روسیه ارتقا یافته و زمینه پیشبرد همکاریها تسهیل خواهد شد.خبرها حاکی از آن است باتوجه به اینکه ایران و روسیه دارای منابع انرژی هستند، همکاری دو کشور در حوزههای تجارت بینالمللی و انرژی در اولویت گفتوگو و توافقات طرفین جای دارد. به طوری که هم ایران و هم روسیه با تحریمهای وضعشده توسط کشورهای غربی و عدم دسترسی آزاد به بازارهای اروپایی به دنبال راههای جایگزین برای تقویت بخش انرژی خود هستند. از سوی دیگر روسها با ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی خود، میتوانند توسعه صنعت انرژی ایران را تقویت کنند و گفته میشود که اکتشاف، حفاری و گسترش زیرساختهای ایران را در دستور کار خود قرار خواهند داد.دراینخصوص خبرگزاریهای روسی عنوان کردهاند که به عنوان بخشی از توافق جدید، انتظار میرود چند شرکت روسی در بخش انرژی ایران سرمایهگذاری داشته باشند که به مدرنسازی بخش انرژی ایران کمک میکند.
راهاندازی سوئیفت بانکی مشترک ایران و روسیه
ایران و روسیه هرکدام به نوعی تحت شدیدترین تحریمهای پولی و بانکی توسط آمریکا و اتحادیه اروپا هستند از این رو به نظر میرسد همکاریهای دو کشور در قالب پیمان شانگهای، بریکس و اوراسیا میتواند روزنهای برای حذف کامل دلار از مبادلات تجاری دو کشور بوده و پشت پا به این تحریمها باشد.پیش از این محسن کریمی، معاون امور بینالملل بانک مرکزی درباره گشایش السی میان ایران و روسیه گفته بود: شبکه پیامرسان دو کشور را بههم متصل کردهایم، این یعنی بانکهای دو کشور برای ارتباط با هم از کشور سوئیس بینیاز شدهاند و بانکهای تجاری دو کشور میتوانند با هم روابط کارگزاری را رقم بزنند.برای صادرکننده این امکان وجود دارد که فاکتور ریالی به طرف روس بدهد و از بانکهای روسی در ایران پول آن را دریافت کند.همچنین الکساندرویچ اسلینیف، وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: حجم قابلتوجهی از تجارت ما با ارزهای ملی در حال انجام و عملکرد بانکهای مرکزی ما در حال بهبود است.
توسعه کریدور شمال به جنوب
از سوی دیگر کریدور شمال به جنوب یکی دیگر از مهمترین محورهای گفتوگو است که میتواند نقش کلیدی در توسعه روابط اقتصادی ایفا کند.این کریدور که از روسیه آغاز و به جنوب ایران و سپس به آبهای خلیجفارس منتهی میشود، امکان جابهجایی سریعتر و ارزانتر کالا را فراهم میآورد. باتوجه به عضویت ایران و روسیه در پیمانهای شانگهای، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و گروه بریکس، هر دو کشور به دنبال تحقق تجارت ۱۰میلیارد دلاری هستند.هر چند که از سال ۱۳۹۹ تاکنون میزان تجارت ایران و روسیه در بهترین حالت ممکن به حدود ۲.۷میلیارد دلار رسیده، این در حالی است که دو کشور اشتراکات و همکاریهای زیادی را در حوزه سیاسی و امنیتی با هم دارند.
تجارت ۱.۹میلیارد دلاری ایران و روسیه در سال جاری
در ۹ ماهه سال جاری یک میلیون و ۹۵۵ هزار و۸۵۱ تن کالای ایرانی به ارزش ۸۰۲ میلیون و ۵۷۸ هزار دلار به روسیه صادر شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته یک میلیون و ۷۱۱هزارتن کالای ایرانی به ارزش ۷۰۴ میلیون دلار روانه مسکو شده بود.به این ترتیب میتوان گفت در یک سال اخیر صادرات کالاهای ایرانی به روسیه هم به لحاظ وزنی و هم به لحاظ ارزشی، رشد حدود ۱۵ درصدی داشته است.
از سوی دیگر در ۹ ماهه سال جاری یک میلیون و۴۹۱هزارو۱۸۱ تن کالای روسی به ارزش یک میلیارد و۹۵میلیون و۴۰۷ هزار دلار نیز وارد کشورمان شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته دو میلیون و ۸۱۴ هزار تن کالای روسی به ارزش یک میلیارد و ۳۵۴ میلیون دلار وارد کشورمان شده بود.به این ترتیب میتوان گفت در یک سال اخیر واردات کالا از روسیه به لحاظ وزنی با کاهشی ۴۷درصدی و به لحاظ ارزشی کاهشی حدودا ۲۰درصدی روبهرو شده است.همچنین مجموع تجارت تهران و مسکو در ۹ ماهه سال جاری به سه میلیون و ۴۴۷ هزار تن کالا به ارزش حدود یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار میرسد.
ظرفیتهای صادراتی ایران به روسیه
سیدروحا...لطیفی، سخنگوی کمیسیون روابط بینالملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتوگو با خبرنگار جامجم با اشاره به اینکه روسیه یکی از کشورهای قدرتمند در حوزه اقتصادی است، گفت: امضای این اسناد و یادداشتتفاهمها بین ایران و روسیه در ابعاد مختلفی ازجمله سیاسی، امنیتی، اقتصادی و تجاری صورت میگیرد که هریک از آنها منافع دو کشور را تضمین میکند و ثمرات این توافقات به نفع هر دو طرف خواهد بود.وی بااشاره به اینکه تجارت خارجی روسیه بیش از ۷۰۰میلیارد دلار است، ادامه داد: واردات این کشور حدود ۴۰۰میلیارد دلار است و اگر فقط سهم یکدرصدی از واردات روسیه را کسب کنیم، صادرات ما به روسیه به چهارمیلیارد دلار افزایش پیدا خواهد کرد. اگر صنایع تبدیلی بخش کشاورزی در کشور ما شکل بگیرد و صادرات محصولات از ایران انجام شود، کشور میتواند به هاب محصولات مرتبط با حبوبات و غلات در منطقه تبدیل شود و آن زمان با یک برنامهریزی خوب میتوانیم شش تا ۱۰میلیارد دلار هم از روسیه واردات داشته باشیم.