او در یک عصر زمستانی مهمان روزنامه جامجم شد و در گفتوگویی صمیمانه و گرم شرکت کرد و به پرسشهای دبیر گروه رسانه پاسخ داد . با اسکن کدها، سه برش تصویری از این گفتوگو را نیز مشاهده کنید.
گفتوگو را با توضیحات شما درباره شبکه قرآن و شبکه تلاوت شروع کنیم. ممکن است برخی مخاطبان ما با تعدادی از برنامههای شما همراه باشند و ندانند ترکیب برنامههای شبانهروز شما برای شنوندگان چیست.
در ۲۴ ساعت، ۷۲ ساعت آنتن داریم که در قالب رادیو قرآن و کانالهای تخصصی زیرمجموعهاش، برنامهها را تقدیم مخاطبان میکنیم. رادیو قرآن شبکه مادر است و وظیفه دارد برنامههایی را تدارک ببیند و تلاوتهایی ناب پخش کند و تمام اقشار جامعه را در بر بگیرد. اما شبکههای تخصصی ما مثل ترتیل و تلاوت با گسترشی که دارد، امید داریم به عنوان شبکه اختصاصی به کارشان ادامه دهند. الان مهم این است که رسالت رادیو قرآن چه بوده و در آینده چه خواهد شد؟ رادیو قرآن ۲۲ بهمن ۶۲ با تاکید حضرت آیتا... خامنهای در مقام ریاست جمهوری راهاندازی شد. خواست ایشان این بود که در جمهوری اسلامی رادیویی باشد که صدای قرآن از آن شنیده شود. اولین رادیوی تأسیسی بعد از پیروزی انقلاب هم همین رادیو و با هدف پخش قرائت قرآن بود.ابتدا که رادیو قرآن راه افتاد، سه ساعت برنامه تولیدی داشت و ۶ ساعت هم پخش قرآن انجام میشد. البته این میزان، تکرار هم میشد. ولی از دی ماه ۱۳۷۶، رادیو قرآن ۲۴ساعته شد و به مرور تصمیم بر این شد که نکتههای معارفی هم به برنامههای این شبکه اضافه شود.
قاعدتا این پیوند بین قرآن و عترت بود که از هم جدایی ندارند...
در رسانهملی شبکهها به صورت تخصصی ماموریتهای خودشان را دارند. رادیو معارف در آن مقطع هنوز تاسیس نشده بود. به مرور زمان با زیاد شدن تعداد برنامههای معارفی در شبکه، سهم قرائت قرآن کاهش پیدا کرد و زنگ خطر از اینجا شروع شد که ماموریت اصلی رادیو قرآن به تدریج به حاشیه رفت. معارف از نگاه ما مبتنی بر قرآن است. از طرفی رادیو قرآن با هدف شنیدن صدای قرآن و پخش قرائت قرآن تاسیس شده بود که در این مقطع تصمیم به ایجاد کانال تلاوت گرفته شد.رادیو تلاوت در ماه رمضان (تیر ماه) ۹۱ شروع به کار کرد؛ یعنی ۲۹ سال پس از افتتاح رادیو قرآن در سال ۶۲ با هدف اصلی پخش قرائت به طوری که هر بار این رادیو را روشن کنید صدای تلاوت میشنوید و این هدف اصلی رادیو قرآن بود.
چرا این کار در رادیو قرآن انجام نشد؟ با توجه به این که رادیو معارف هم داشتیم؟
به نظرم نوع نگاه برخی عزیزان در مدیریت این بود که این مسیر این گونه ادامه پیدا کند. از سال ۹۹ و حضور من در این مجموعه، از اهداف راهبردی، تعریف ماموریت اصلی شبکه و دو کانال زیرمجموعه آن بوده است و نیز این که چه کنیم به جایگاه اصلی برگردیم؟! از این رو تصمیم گرفتیم سهم قرائت قرآن را در رادیو قرآن بیشتر کنیم تا به جایگاه اصلی برگردیم.در همین راستا محتواهای معارفی را به سمت رادیو معارف سوق دادیم و مقدمات فراهم شد و تغییرات کلید خورد. البته میدانید که حذف و تغییر اساسی در برنامههایی که چند سال روی آنتن بوده و مخاطب خود را جذب و جلب کرده است، بهصورت قطعی و یکباره امکانپذیر نیست، پس باید رنگ و بوی این برنامهها را با شیب ملایم و آهستهآهسته تغییر میدادیم و به سمت آوایی شدن بیشتر، پیش میرفتیم تا بعد شاکله اصلی برنامه را تغییر میدادیم یا کلا حذفش میکردیم و رادیو قرآن را به سمت قرائت و آواییشدن پیش ببریم. کار شروع شد و سهم مشخصی را برای همه برنامهها تعیین کردیم و مشخص گردید اگر برنامهای معارفی است، باید سهم خوبی از قرائت قرآن داشته باشد و مستندات و شواهد آیاتی که میآوریم، حتما باید در برنامه خود را نشان دهد که حتی اگر به اندازه یک تک آیه هم باشد، لابهلای برنامه میآید و فضا را قرآنی میکند. معیار مهم و رسانهای این است که اگر این کار را نکنیم و شنونده رادیو را روشن کند، چگونه باید تشخیص دهد رادیو معارف را میشنود یا شنونده رادیو قرآن است؟ شاخص ما حاکم شدن فضای قرآنی است و باید اینجا نشان دهیم که رادیو، رادیو قرآن است. ما وقتی بهترین ابزار یعنی صوت و لحن قرآن را در اختیار داریم چرا نباید بصورت محسوس و معمولی شنیده شود؟ این تکلیف پس از تصویب در شورای طرح و برنامه، ابتدا با ۲۰ درصد شروع کردیم و بعد به ۳۰ درصد رسیدیم. اینکه در این هدف چقدر موفق بودهایم، بحث دیگری است. ولی ما امروز در این سبک و سیاق حرکت میکنیم و در حال حاضر رادیو قرآن به سمت و سوی اهداف اصلیاش درحال حرکت است.
با اینکه کانال تلاوت داریم اما همچنان تلاوتهای شاخص از رادیو قرآن پخش میشود و شنوندههایی پای کار دارد.
برای افزایش رنگ قرائت قرآن در رادیو قرآن، اقداماتی همچون چند باکس قرائتهای اصلی و شاخص، پخش فراز تلاوت راس ساعتها (غیر از مواردی که با اذان و اخبار تلاقی دارد) که با تیکتاک ساعت کانال معرفی میشود، «اینجا تهران است، رادیو قرآن، صدای اهل ایمان» و سپس فراز زیبا و نابی از تلاوت یک استاد به اندازه ۴۰ ثانیه پخش میشود. اخیرا قطعات روحنوازی لابهلای برنامهها پخش میشود. یکی از ابزارهای برنامهسازی در تمام شبکهها، موسیقی است که برای تنوعبخشی یا در فواصل برنامهها مورد استفاده قرار میگیرد. ما در شبکه قرآن به آن معنا از موسیقی استفاده نمیکنیم اما مهمترین آواها وغنیترین موسیقیها را در اختیار داریم و آن موسیقی آوایی و مقدس قرائت قرآن کریم است. موسیقی جزو فطرت انسان است. اگر کسی از موسیقی به معنای نت، توازن، هارمونی و هماهنگی لذت نبرد، احساسش خلا دارد. کودکی که به دنیا میآید با ریتم ضربان قلب مادرش آشناست و وقتی هم به دنیا میآید با آن ریتم و ضرباهنگ آرام میشود. وقتی در محیطی طبیعی قرار میگیریم هارمونی صدای باد میان برگ درختان، صدای پرندگان، صدای جریان آب و... ترکیبی آرامشبخش ایجاد میکند. موسیقی برانگیخته از فطرت است و یک زبان رسمی بینالمللی است.
آیا انتخاب این قطعههای روحنواز به شکل حرفهای انجام میشود؟
این طرح بهصورت تخصصی در گروه تلاوت بررسی و پیگیری شد و از ظرفیت افراد متخصص استفاده گردید و پس از برگزاری جلسه توجیهی و بیان استانداردهای لازم بهترین نغمات از اساتید که عمدتا اساتید مصری است مورد تایید قرار گرفت و انشاا... با توسعه این طرح از قاریان تراز اول کشور که شکر خدا کم هم نیستند، بهره خواهیم برد.
چطور بین سهم قاریان ممتاز کشور و قاریان مصری توازن ایجاد میکنید؟ آیا ضریبدادن به قاریان ممتاز داخلی میتواند در رشد این جریان موثر باشد و به یکی از اهداف رادیو قرآن تبدیل شود؟
توجه، اولویت و معیار شبکه، قرائت زیبا و تاثیرگذار است. هر چه موثرتر باشد، بهتر است. از نظر اینجانب تعصب بر ملکیت در موضوع تخصصی و هنری قرائت قرآنکریم، توجیه قابل قبولی ندارد. پس اولویت از منظر تاثیرگزاری و رسانهای مورد توجه است. قرائت زیبا توسط یک ایرانی و هموطن باعث افتخار و مباهات وقابل تقدیر است ودرعین حال قرائت عالی و موثر یک قاری مصری که روح را جلا میدهد، قابل توجه و تقدیر است. مستحضرید که مجموعه قاریان درجه یک و موثر در کشورهای دیگر هم وجود دارند.همچون مرحوم یحیی حسین ازتانزانیا وامامعبدالباسط تومارو ازفیلیپین که ازتلاوتهای فاخر آنها درشبکه رادیویی قرآن استفاده میشود. نکته مهم این که درخصوص قرائتهای تاثیرگذار،ازبیانات اخیررهبرمعظم انقلاب بهره میگیرم.ایشان درفرمایشات اخیرشان در دیدار قاریان بامعظم له فرمودند(نقل به مضمون):وقتی قاری قرآن قرائت میکند،خودش دراین میان مطرح نباشد وهوش و حواس مخاطب به قرآن معطوف شود. یعنی زیباییها از جمله صدای خوب در خدمت قرآن باشد و شنونده مجذوب قرآن شود نه قاری.
تجربه قرائت قرآن، چقدر به شما در مقام مدیریت رادیو قرآن کمک کرد؟
به قول حافظ، هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم. خدا توفیق داده وگرنه من از خودم چیزی ندارم. حدود ۲۶ سال است که افتخار دارم در سازمان صداوسیما مشغول هستم و از کودکی در فضای قرآنی بودهام. اما از سالهای ۶۲ و ۶۳ بحثهای فنی و تخصصی قرائت قرآن را پیگیری کردم. با فوقلیسانس علوم قرآنی وارد سازمان شده بودم، اما در سازمان به طور مستقیم کار قرآنی انجام ندادم و در بخشهای مختلف سازمان مشغول بودهام. اعتقاد اینجانب بوده و هست که اندک آشناییام با قرآن را با بتوانم در حوزههای فردی، اجتماعی و ...بهکارگیرم. ازسال۱۳۹۹ که توفیق خدمتگزاری بیشتر به ساحت مقدس قرآن کریم نصیبم شده است، سبقه قرائت قرآن کریم بیش از پیش در پیشبرد اهداف شبکه تخصصی قرآن، تلاوت و ترتیل مددکارم بوده است.
ارتباط و همکاری رادیو قرآن با دستگاهها و نهادهایی که در حوزه قرآن کار میکنند چگونه و به چه شکل است و سهم این مجموعهها از جمله تشکلهای خصوصی قرآنی چگونه در رادیو قرآن حفظ میشود؟
شکر خدا با نهادها و سازمانهای قرآنی بیشترین تعامل برقرار است. سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات، آموزش وپرورش، دانشگاهها، مراکز نظامی، حوزههای علمیه، شورای عالی قرآن، مراکز تعلیم حفظ و قرائت قرآن، شهرداری و ... از جمله مراکز و نهادهایی هستند که ارتباطات مطلوب و مقبولی با ما دارند.تعامل ما با شورای عالی قرآن در خصوص نظارت بر عملکرد امور قرآنی و معارفی رسانه، بالاتر رفته و در ارتباط هستیم. نشستهایی داریم و از نظر برنامهسازی و تولیدات، پوشش خبری، اطلاعرسانی و... رابطهای خوب داریم.
واکنش رادیوقرآن نسبت به اتفاقاتی که در جامعه وحتی درسطح بینالملل رخ میدهدچگونه است.آیا این ساختارها در دوره مدیریتی شما شکسته شد؟ واکنش مخاطبان نسبت به این تغییر چیست؟
پاسخ به نیاز مخاطب از ارکان مهم یک رسانه فراگیر و موفق است، بنابر این گاهی اوقات برنامههایی اجرا میشود که شاید در ظاهر با ماموریت شبکه انطباقی ندارد ولی با باطن آن منطبق است. شبکه رادیویی قرآن به عنوان یک شبکه سراسری و جزو رسانههای رسمی کشور نمیتواند نسبت به اتفاقات جامعه و جریانات بینالمللی بیتفاوت باشد و به اقتضای موضوع با بهرهگیری از مبانی قرآن کریم به مسائل مختلف داخلی و بینالمللی میپردازد و با استفاده از آیات مرتبط و کارشناسان و برنامهسازان قرآنی، بر غنای موضوعات این برنامهها میافزاید.
اختصاص فضای ۹۰ درصدی آنتن به قرائت قرآن کریم، چقدر مطلوب است؟ آیا این حجم از پرداختن به تلاوت باعث نخواهد شد از دیگر عرصهها عقب بمانیم؟
قرآن، کتاب هدایت و در این خصوص غنی و کامل است و نمیشود هدایت را از موضوعی جدا کرد و با این فرض مسلم باید با طراحی دقیق، تخصصی و هنری، ماموریت اصلی شبکه را دنبال کرد.رسانهملی تخصصی است و در آن تقسیم وظایف شده است. در رادیو قرآن هم ماموریت و اقتضائات و وظایف مشخص شده است. مثلا رادیو آوا موسیقی پخش میکند ولی در مورد موسیقی صحبت نمیکند ولی ما میخواهیم درباره قرآن صحبت کنیم.رسانهملی با نگاه تخصصی برای هر شبکه رادیویی، ماموریتی تعریف و معین کرده است. مثلا برای عمومی شدن قرائت قرآن چه باید کرد؟ چه کنیم که مردم بیشتر با قرآن مانوس شوند؟ برای حفظ قرآن چه باید کرد؟ برای رونق پیدا کردن جلسات قرائت قرآن چه باید کرد؟ چگونه میتوان به رادیو قرآن مرجعیت بینالمللی داد؟ پس یا باید تعاریف را عوض کنیم یا اگر تعاریف درستی داشتیم در آن مسیر حرکت کنیم و تخصصی بودن رعایت شود. پس به نظر من اگر رسانهای تخصصی تعریف شد باید در چارچوب آن تخصص حرکت کند، در عرصههای مرتبط ورود کند و پیگیری در عرصههای مختلف باید در شبکه تخصصی خودش پرداخته شود.
آیا میتوان ایدههای شما را در راستای فضای تحولی سازمان دید؟
من در زمان آقای مهندس علی اصغری برای خدمت به ساحت مقدس قرآن انتخاب شدم و آغاز این حرکت در آن دوره کلید زده شد. هنوز آقای جبلی به ریاست سازمان نیامده بودند و نگاه تحولی حاکم نبود. اعتقاد من این است که تحول باید از ساختار شروع شود. اگر تحول ساختاری شروع نشود، محتوا روی چه چیزی سوار خواهد شد؟ اگر ساختار درست نباشد محتوا سر جای خود نمینشیند.
در پنج سال اخیر در سه حوزه: رویکرد، ساختار و محتوا تحولاتی اساسی در شبکه رخ داده است که انشاا... ادامه پیدا خواهد کرد. البته مجال توضیح و تفصیل آن اکنون امکانپذیر نیست.
احتمالا رادیوی ماشینتان به عنوان مدیر رادیو قرآن، همواره روی موج رادیو قرآن است. اگر بخواهید چند برنامه شاخص رادیو قرآن را معرفی کنید تا مخاطبان و خوانندگان این گفتوگو با این برنامهها به مشتری ثابت این رادیو تبدیل شوند، از کدام برنامهها نام میبرید؟
برنامه صبحگاهی «طلیعه» که از ۶:۴۵ تا ۷:۵۵ پخش میشود. برنامه «تلاوتهای ناب» در ساعت ۸:۳۰ صبح و ۱۱ شب، همچنین «ترنم آیات» کار تخصصی در حوزه تخصصی قرائت قرآن که قاری مصری قرآن تلاوت میکند و کسی که نسبت به قرآن اطلاعات دینی و معارفی دارد، پیرامون آیات توضیح میدهد و سپس متخصص صوت و لحن، انطباق لحن و الاداء را با مفهوم آیات توضیح میدهد. این برنامه قرائت قرآن هدفمند را معرفی و لذت شنیدن و استماع را افزون میکند.برنامهای هم تحت عنوان «جشنواره قرآنی ۱۰۰» که در راستای همگانی و عمومی کردن قرائت ساده قرآن طراحی شده شنیدنی است. قابل ذکر است در رادیو قرآن از قرائتهای شاخص و بهترینهای صوت و لحن و تجوید و از اساتید، پیشکسوتان و صاحبان رتبههای جهانی و بینالمللی استفاده میشود. باید توجه داشت که قشر عظیمی از جامعه توانایی چنین قرائتی را ندارند و چه بسا ناامید شوند.حضرت آقا فرمودهاند قلههای تلاوت را معرفی کنید و این وظیفه رادیو قرآن است که شکر خدا در حال اجراست. اما آیا باید به دامنه این قلهها بیتوجه بود؟ دامنه قلهها همین افراد اصطلاحا پا منبری و از شنوندگان رادیو هستند. ولی توانایی چنین قرائتی را ندارند و هنوز به قله نرسیدهاند و اساتید و قاریان قرآن از طریق این طیف رشد میکنند و صدایشان شنیده میشود.
یعنی قرائت قرآن را تعمیم بدهیم به همه کسانی که قرآن را باز میکنند و میخوانند حالا با هر کیفیتی از صوت و لحن...
کسی که ساده قرآن میخواند ولی با کتاب خدا مانوس است، آیا نمیتواند مصداق قاری قرآن باشد؟ بطور مثال شهدای گرانقدر که عزیزترین سرمایه وجودی خود را در راه قرآن هدیه کردند، آیا اصطلاحا قاری قرآن بودند؟ این محافظان قرآن بدون رعایت مباحث تخصصی، قرآن را ساده و از تکلیف قرائت میکردند که نباید از این طیف غافل شویم.در یکی از برنامهها صوت قرآن شهید خرازی رحمتا... علیه را پخش کردیم که نشان دهیم این عزیزان برای قرآن زندگی کردند و در راه قرآن جان خود را هدیه کردند و از مصادیق حقیقی قاریان قرآن عامل هستند.تاکید میکنم قصد کوچک شمردن فن و فنون قرائت قرآن مطرح نیست. قرائت زیبا، هنری و موثر برای هر کسی که تواناییاش را داشته باشد، مزیت است، ولی اصل نیست. اصل مانوس بودن با قرآن است و ما بر این اساس برنامه جشنواره ۱۰۰را طراحی و اجرا کردیم.
و یکی از موضوعات مهم، فراگیر شدن قرائت قرآن است...
یک فرد مسلمان در جمهوری اسلامی باید با کتاب الهی ارتباط مستمر داشته باشد که حداقل آن روخوانی ساده است. برخی عقیده دارند آنقدر سطح قرائت قرآن بالاست که نمیتوانند خود را به این سطح برسانند.علیایحال نباید به قرآن نگاه سمبلیک داشت، بلکه باید با نگاه اعتقادی با قرآن مواجه شد. این امر نیاز به فرهنگسازی دارد. تمام افراد باید خود را به درگیر شدن با قرآن در هر نسبتی مکلف بدانند. هر کسی باید خواندن قرآن را به خود بقبولاند و تحمیل کند ولو اینکه ساده بخواند.مردم به راحتی میپذیرند که با زبان ساده به اباعبدا... سلام بدهند یا دعای فرج را به سادگی بخوانند و حتی وقتی در جمعی قرار میگیرند، هر کسی با حس و حال خودش و با زبان ساده دعا میخواند، ولی در مورد قرآن به این فرهنگ نرسیدهایم که باید در این زمینه کار فرهنگی و اساسی انجام داد. تنها آرزوی من این است که خدا به من توفیق بدهد تا آخرین لحظه عمر کنار قرآن باشم و از قرآن تاثیر بگیرم و بتوانم به اندازه خودم در خدمت قرآن باشم. از امکاناتی که نظام مقدس جمهوری اسلامی در اختیار گذاشته است، به قرآن خدمت کنیم و از امکانات بیتالمال برای اعتلای نام قرآن، کلمه ا... و اهل بیت علیهمالسلام حداکثر بهره را ببریم.
اولین رادیو پس از پیروزی انقلاب
رادیو قرآن، به عنوان اولین رادیو تاسیس شده پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با حضور آیتا... سیدعلی خامنهای ۲۲ بهمن ۱۳۶۲ افتتاح گردید. موسس و اولین مدیر رادیو قرآن قاری برجسته کشور استاد مصطفی صدرزاده بود. این شبکه ابتدا با سه ساعت تولید و شش ساعت پخش روزانه، کار خود را آغاز ونهایتا در دی ماه۷۶ و همزمان بااول ماه مبارک رمضان ودر حضور ریاست جمهوری وقت، رادیو قرآن ۲۴ساعته شد.رادیو تخصصی تلاوت در دهه سوم فعالیت، (رمضان۱۳۹۱) به عنوان کانال دوم شبکه و رادیو تخصصی ترتیل هم بهعنوان کانال سوم شبکه در دهه چهارم فعالیت رادیو قرآن در۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ افتتاح شدند. از اهداف شبکه قرآن میشود به: ایجاد و تثبیت رسانه مرجع و تخصصی در حوزه قرآن کریم، تقویت و تعمیق انس با قرآن کریم در سطح جامعه، ترویج مفاهیم و علوم قرآنی و فراگیری ترجمه و تفسیر قرآن کریم، ارائه آموزشهای تخصصی و عمومی برای بهرهمندی اقشار مختلف،پخش تلاوتهای تأثیرگذار ازبرترین قاریان ممتازجهان اسلام وانعکاس فعالیتهای مهم وتأثیرگذارنهادهای قرآنی کشور اشاره کرد.شبکه رادیویی قرآن، شبکهای سراسری با مخاطب عام و گرایش تخصصی به موضوعات قرآنی است و مأموریت دارد نسبت به تولید، تأمین و پخش برنامه در ساختارها و قالبهای متنوع برنامهسازی و تأکید بر پخش تلاوت قرآن کریم با رویکرد ارشادی، تربیتی، آموزشی، اطلاعرسانی و با هدف تعمیق انس آحاد جامعه با قرآن کریم اقدام کند. چشمانداز این شبکه نیز مرجعیت بخشی داخلی و بینالمللی رادیو قرآن در حوزههای تلاوت، نغمات و برنامههای قرآنی در فضای حقیقی و مجازی و کسب رتبه ممتاز در میان شبکههای رادیویی است.
استاد قصریزاده روی کرسی تلاوت
منصور قصریزاده سال ۴۶ در خانوادهای متدین و مذهبی متولد شد. پدر و مادرش با فراهم کردن فضای مناسبی در خانه و همراهی صمیمانه و نیز تشویقهای سازنده، موجبات موفقیتش را فراهم کردند. از جمله مشوقان اصلی او برای تلاوت قرآن، داییاش اکبر شریعتمداری، قاری قرآن بود. استاد، موفقیتش را مدیون خانواده و دایی خود میداند.۱۵ ساله بود که انقلاب جمهوری اسلامی ایران پیروز شد و پس از آن رادیو جمهوری اسلامی با اعلان عمومی از همه قراء دعوت کرد در این آزمایش و گزینش شرکت کنند. او هم در گزینش حاضر و قرائت زیبایش برگزیده شد. پس از او خواستند در کلاسهای فراگیری نغمهها و دستگاههای استاد سیدمحسن موسوی بلده شرکت کند. وی پس از اتمام دوره در رادیو پذیرفته شد. در سال ۶۵ قرائت ایشان را از مسجد شیخ فضلا... نوری ضبط و در تلویزیون پخش کردند.پس از آن، به صورت کلاسیک کار تجوید و قرائت را ادامه داد و از محضر اساتیدی چون مرحوم اربابی بهرهها برد.
مقامهای به دست آورده در تلاوت قرآن:
نفر اول مسابقات قرآن کریم دانشجویان سراسر کشور (سال ۶۶)/ منتخب مسابقات سراسری قرآن کریم انتخابی حج تمتع (سال ۶۶)/ نفر اول مسابقات قرآن کریم استان تهران (سال ۶۸)/ نفر پنجم مسابقات سراسری قرآن کریم سازمان اوقاف و امورخیریه (سال ۶۸)/ نفر دوم مسابقات سراسری قرآن کریم سازمان اوقاف و امورخیریه (سال۶۹)/ نفر اول مسابقات سراسری قرآنکریم سازمان اوقاف و امور خیریه (فینال در فینال سال ۷۰) و نفر اول مسابقات بینالمللی قرآن کریم مالزی (سال ۷۰).