اقیانوس‌هایی که گرم می‌شوند اما بخار نه!

چرخه آب از چهار مرحله تبخیر، انتقال (ابرها)، چگالش و بارش تشکیل شده است. همه این مراحل برای حفظ چرخه آب مهم هستند. در فرآیند تبخیر، اشعه خورشید آب را در اقیانوس‌ها، تالاب‌ها و دریاها حرارت می‌دهد و پس از آن آب بالا می‌رود تا در اتمسفر به شکل بخار درآید. افزایش دما باعث می‌شود که آب بیش‌تری از اقیانوس‌ها تبخیر شود. بر طبق آمارها از سال ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۴ میزان بخار آب در جو زمین حدود ۲/۲ درصد افزایش یافته است.درک دقیق تغییرات در چرخه هیدرولوژیکی پیامدهای عمیقی نه‌تنها برای جامعه علمی بلکه برای تمام حیات روی کره زمین دارد. این امر به‌ویژه برای تبخیر اقیانوس (Eo)، بزرگترین جزء چرخه هیدرولوژیکی جهانی صادق است. تبخیر اقیانوس‌ها نقش اصلی را در چرخه هیدرولوژیکی زمین ایفا می‌کند و بیش از ۸۵ درصد از بخار آب اتمسفر را تشکیل می‌دهد. فیزیک پایه به ما می‌آموزد که نرخ تبخیر با گرم‌شدن آب افزایش می‌یابد، بنابراین منطقی به‌نظر می‌رسد که فرض کنیم Eo جهانی نیز در یک جهان در‌حال گرم‌شدن، افزایش پیدا کند. با‌این‌حال مطالعات اخیر حاکی از کاهش سرعت رشد بخار آب جهانی است. به همین دلیل دانشمندان خواستار نگاهی دقیق‌تر به روند اخیر تبخیر اقیانوس‌ها شدند. مشاهدات آنان از اوایل دهه ۲۰۰۰ نشان‌دهنده کندی گیج‌کننده‌ای در رشد بخار آب جهانی است که دانشمندان را بر آن داشت تا چگونگی واکنش تبخیر اقیانوس‌ها به افزایش دما را دوباره بررسی کنند. 
نتایج این پژوهش‌های گسترده که در تاریخ ۱۹فوریه ۲۰۲۵ (یکم اسفند۱۴۰۳) در Geophysical Research Letters منتشر شده است، درک متعارف رابطه بین گرمایش جهانی و تبخیر اقیانوس‌ها را به چالش کشیده است. یک تیم پژوهشی از «مؤسسه تحقیقات علوم جغرافیایی و منابع طبیعی آکادمی علوم چین» پدیده‌ای را کشف کردند که با وجود افزایش دمای سطح آب‌ها، تبخیر اقیانوس‌های جهانی طی یک دهه گذشته کاهش یافته است.برای بررسی این پدیده، محققان داده‌های شار گرمای اقیانوسی مبتنی بر ماهواره‌ای پیشرفته را به‌منظور ارزیابی روند بلندمدت تبخیر جهانی اقیانوس‌ها تجزیه و تحلیل کردند. یافته‌های آنها تغییر قابل توجهی را در روند تبخیر در دهه‌های اخیر نشان داد.این مطالعه نشان داد که اگر‌چه به‌طور کلی میانگین نرخ تبخیر اقیانوس‌های جهانی از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۷ روند صعودی را نشان می‌دهد اما این روند در اواخر دهه ۲۰۰۰ معکوس شده و به روند کاهشی متمایل شده است. 
دکتر ما ‌نینگ، نویسنده اصلی این مطالعه گفت: «از آن زمان، دو سوم اقیانوس‌های جهان کاهش تبخیر را تجربه کرده‌اند که منجر‌به کاهش جزئی نرخ تبخیر جهانی بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ شده است.»
محققان یک عامل کلیدی را در پس این روند غیرمنتظره شناسایی کردند: کاهش سرعت باد. پدیده‌ای که به‌عنوان «سکون باد» شناخته می‌شود. یافته‌های آنها نشان می‌دهد که سکون باد احتمالا با تغییر الگوهای گردش جو، به ویژه شاخص نوسان شمالی، که اخیرا از فاز مثبت به فاز منفی تغییر کرده است، مرتبط است. این نشان می‌دهد که حتی با سطح اشباع، آب و هوای گرم‌تر همیشه منجر‌به افزایش تبخیر نمی‌شود. 
دکتر ما نینگ توضیح داد: «تغییر در سرعت باد ممکن است با تغییرات ده ساله در سیستم آب و هوای زمین مرتبط باشد. کاهش اخیر در تبخیر اقیانوس‌ها لزوما نباید به‌عنوان شواهدی از یک چرخه هیدرولوژیکی ضعیف تفسیر شود، زیرا ممکن است در عوض منعکس‌کننده نوسانات طبیعی آب و هوا باشد. این نتایج درک عمیق‌تری از روش‌های پیچیده تغییر آب و هوا در تغییر شکل چرخه آب سیاره ارائه می‌دهد.»
در حالی که روند کاهشی در تبخیر اقیانوس‌ها ممکن است در زمینه گرمایش جهانی غیرمعمول به نظر برسد اما پیچیدگی سیستم آب و هوای زمین و مکانیسم‌های بازخورد پیچیده‌ای را که فرآیندهای هیدرولوژیکی سیاره را اداره می‌کنند، برجسته می‌کند. این یافته‌ها بینش‌های مهمی را در مورد واکنش‌های متنوع چرخه هیدرولوژیکی جهانی به تغییرات آب و هوایی ارائه می‌دهد.