از این رو میتوان این مدعا را به اثبات رساند که صادرات بخش کشاورزی، یکی از پایههای صادرات غیرنفتی ایران است که باوجود خشکسالیهای طولانی و کمبود آب، همچنان سهم خود را در تجارت خارجی کشور حفظ کرده است. در همین خصوص غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به رویکردهای اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی عنوان کرد: اقتصاد مقاومتی قطعا اقتصاد بسته نبوده بلکه نگاه به بیرون دارد؛ البته با الزامات و شرایط خاص خود. بنابراین برای اینکه کشاورزی را تحریمناپذیر و سودآور کنیم در شش ماه گذشته رویکرد جدید با چند محور را تدوین و پیگیری کردیم. وی ادامه داد: اولین موضوع نگاه به آفریقا بود. در دولت چهاردهم اولین کمیسیون مشترک با کشورهای آفریقا تشکیل شد. هماهنگیها انجام گرفته و مسیر باز شده تا تجارت گسترده بین ایران و آفریقا به ویژه با کشورهای شرق آفریقا انجام شود. وزیر جهاد کشاورزی گفت: دومین رویکرد جدید ما، استفاده از منابع دریای خزر با همسایگان کشور اقدامات لازم انجام شده که با اتمام برنامهها و رسیدن به مرحله اجرا، رسانهای میشود. نوری تصریح کرد: تنوع بخشی در بازار موضوع دیگر است. بازار صادراتی خوبی در شمال کشور داریم و به دنبال تنوع مبدا در کالاهای اساسی هستیم. وی با اشاره به تراز تجاری کشور ادامه داد: رویکرد جدید دیگر ما در بخش کشاورزی در دولت چهاردهم در حوزه تجارت است. تراز تجاری امسال نسبت به سال گذشته بهبود یافته و یک سوم تراز تجاری منفی معادل ۳.۵میلیارد دلار اصلاح شده و به سمت مثبت حرکت کرده که نشان میدهد حدود ۳۵ درصد صادرات افزایش یافته است. به نظر میرسد شاه بیت سخنان وزیر جهاد کشاورزی توسعه صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی به بیش از ۴۰کشور آفریقایی است، به طوری که در این زمینه باید گفت قاره آفریقا با ۱.۴میلیارد نفر جمعیت و وجود ۵۴کشور با تنوع غذایی بالا میتواند فرصت بینظیری برای صادرات کالاهای کشاورزی کشورمان باشد. امری که به نظر میرسد در سال جاری به منصه ظهور رسیده و عمده صادرات یک میلیون و ۴۸۸ هزار تن کالاها به ارزش ۶۶۴ میلیون دلار را محصولات کشاورزی و مواد غذایی تشکیل میدهد. طی سالهای اخیر در کالاهای صادر شده بخش کشاورزی خمیرهای خوراکی، انواع رب گوجه فرنگی، انواع کشمش، انواع بیسکوئیت و ویفر، مخمرها، کنسرو ماهی، پسته، نانهای صنعتی، پیاز تازه و سیب تازه همواره جزو ۱۰ قلم اول کالاهای صادراتی در گروه کالایی مواد غذایی و کشاورزی به قاره آفریقا بوده است. از سوی دیگر آب میوه، انواع شکلات، انواع شیرینی، لبنیات، خرما، زعفران، کیوی، ماهی، شیره و عصاره گیاهان، عسل، آب معدنی، فرآوردههای غذایی از گوشت، پرندههای زینتی، مکمل غذایی، زردآلو، بکینگ پودر، کچاپ گوجه، سیبزمینی آماده، چاشنی غذایی، کرفس، میوه خشک، ژل کیک، خاویار، لوبیا و سوسیس و کالباس دیگر محصولات صادر شده به قاره آفریقاست. از سوی دیگر آمارها گویای آن است که بیشترین صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی به قاره آفریقا به کشورهای سومالی، لیبی، ساحل عاج، کنیا و الجزایر اختصاص داشته است.
فرصت تولید و سرمایهگذاری
در همین خصوص روحالله لطیفی، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت به جامجم میگوید: یکی از نکات قابلتوجه در مراوده با کشورهای آفریقایی که کشوری مانند چین بهعنوان دومین اقتصاد بزرگ جهانی نیز روی آن متمرکز شده، فرصتهای تولید و سرمایهگذاری در حوزههای غنی نظیر کشاورزی و معادن است. کشورهای آفریقایی، باوجوداینکه عمدتا از خاک حاصلخیز و آب فراوان بهرهمند هستند، باز هم جزو بزرگترین واردکنندگان مواد غذایی محسوب میشوند.وی افزود: بر همین اساس، ضمن اینکه میتوان روی توسعه صادرات غذایی به این قاره حساب ویژه بازکرد، امکان استفاده از ظرفیتهای آنها برای تولید کالاهای غذایی در این کشورها و عرضه آنها در بازارهای بومی و منطقهای نیز وجود دارد.اتفاقی که بهعنوان نمونه، توسط یکی از بزرگترین برندهای غذایی ایران در حوزه لبنیات در بازار عراق تجربه شده و نتایج خوبی به دنبال داشته است.گفتنی است ارزش کل اقتصاد آفریقا درحال حاضر حدود ۲.۶تریلیون دلار برآورد میشود اما سهم ایران از این تبادلات ناچیز بوده است و مشکلاتی مانند مراودات مالی، حمل و نقل دریایی، بازاریابی و ضمانتهای مالی مانع از گسترش این همکاری شده است.
جزییات واردات و صادرات
ایران با ۳۹ کشور قاره آفریقا در ۱۰ ماهه سال جاری مراوده تجاری داشته است به طوری که مجموع تجارت با اتیوپی ۴۷۹۶ تن به ارزش ۶ میلیون و ۸۳ هزار دلار، مجموع تجارت با اریتره ۶۳۸۳ تن کالا به ارزش سه میلیون و ۷۹۰هزاردلار، مجموع تجارت با الجزایر ۱۸۵۰ تن کالا به ارزش سه میلیون و ۹۰۴هزار دلار، مجموع تجارت با اوگاندا ۱۵۰۹ تن کالا به ارزش سه میلیون و ۳۸۰ هزار دلار، مجموع تجارت با آفریقای جنوبی ۲۶۳ هزار تن کالا به ارزش ۹۴ میلیون دلار، مجموع تجارت با آنگولا ۷۶ تن کالا به ارزش ۱۰۷هزار دلار، مجموع تجارت با بنین ۵۱۶ تن کالا به ارزش ۱۷۰ هزار دلار، مجموع تجارت با بورکینافاسو ۳۹ تن کالا به ارزش ۸۶ هزار دلار، مجموع تجارت با تانزانیا ۱۵۵ هزارتن کالا به ارزش ۵۳ میلیون دلار، مجموع تجارت با توگو ۱۱۹ تن کالا به ارزش ۸۵ هزار دلار، مجموع تجارت با تونس ۴۲۹ تن کالا به ارزش ۵۰۰ هزار دلار، مجموع تجارت با آفریقای مرکزی ۱۴ تن کالا به ارزش ۲۰ هزار دلار، مجموع تجارت با جیبوتی ۸۴ هزار و ۶۰۶ تن به ارزش ۳۷ میلیون و ۸۰۵ هزار دلار، مجموع تجارت با رواندا ۹۴ تن کالا به ارزش ۶۲ هزار دلار، مجموع تجارت با زامبیا ۲۱۷ تن کالا به ارزش یک میلیون و ۷۴ هزار دلار، مجموع تجارت با زیمبابوه ۸۶۶ تن کالا به ارزش شش میلیون و ۱۱ هزار دلار، مجموع تجارت با ساحلعاج ۵۴۶۷ تن کالا به ارزش دو میلیون و ۹۲۳ هزار دلار، مجموع تجارت با سنگال۴۰۰ تن کالا به ارزش ۴۷۹ هزار دلار، مجموع تجارت با سوازیلند ۲۰ هزار و ۶۰۰ تن به ارزش پنج میلیون و ۴۰۰ هزار دلار، مجموع تجارت با سودان ۱۶ هزار و ۶۰۰ تن به ارزش ۱۴میلیون و ۶۰۰ هزار دلار، مجموع تجارت با سومالی ۲۳۲ هزار و ۶۷۰ تن کالا به ارزش ۴۴ میلیون و ۸۳۳ هزار دلار، مجموع تجارت با سیشل ۳۴۴۵ تن کالا به ارزش ۱۰ میلیون و ۶۸۰ هزار دلار، مجموع تجارت با غنا ۵۲۴ هزار تن کالا به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار، مجموع تجارت با کامرون ۳۴۶ تن کالا به ارزش دو میلیون و ۵۳ هزار دلار، مجموع تجارت با کنگو ۲۹۰۸ تن کالا به ارزش دو میلیون و ۱۱۰ هزار دلار، مجموع تجارت با کنیا ۷۸ هزار تن کالا به ارزش ۱۳۱ میلیون دلار، مجموع تجارت با کومور ۲۸ تن کالا به ارزش ۲۲ هزار دلار، مجموع تجارت با گابن ۲۴۶ تن کالا به ارزش ۲۴۷ هزار دلار، مجموع تجارت با گامبیا ۲۰ تن کالا به ارزش ۹۰۰۰ دلار، مجموع تجارت با گینه ۵۲ تن کالا به ارزش ۲۹ هزار دلار، مجموع تجارت با لیبی ۱۰ هزار و ۹۲۴ تن به ارزش ۱۳ میلیون و ۳۷۶ هزار دلار، مجموع تجارت با ماداگاسکار ۴۹۱۰ تن کالا به ارزش یک میلیون و ۸۵۶ هزار دلار، مجموع تجارت با مالاوی ۳۳۸ تن کالا به ارزش دو میلیون و ۶۷۱ هزار دلار، مجموع تجارت با مالی ۸۸ تن کالا به ارزش ۶۳ هزار دلار، مجموع تجارت با مراکش ۷۵ تن کالا به ارزش ۱۹۲هزار دلار، مجموع تجارت با مصر ۳۹ هزار و ۷۵۳ تن کالای ایرانی به ارزش ۱۸ میلیون و ۳۹ هزار دلار، مجموع تجارت با موریتانی ۲۲۶ تن کالا به ارزش یک میلیون و ۹۷ هزار دلار، مجموع تجارت با موریس ۱۹۱۹ تن کالا به ارزش یک میلیون و ۶۰۱ هزار دلار، مجموع تجارت با موزامبیک ۱۰۹ هزار و ۴۵۷ تن کالا به ارزش ۳۳ میلیون و ۶۹هزار دلار و در نهایت مجموع تجارت با نیجریه ۸۸۳ تن کالای ایرانی به ارزش یک میلیون و ۱۰۰ هزار دلار بوده است.
واردات از آفریقا
ایران در بهار امسال از ۲۰ کشور قاره آفریقا کالا خریداری کرده بهطوریکه ۳۶۷۲ تن کالا به ارزش پنجمیلیون و ۶۶۸هزار دلار از اتیوپی، ۴۷۷ کیلوگرم کالا به ارزش ۱۵۰۰ دلار از الجزایر، ۷۳۳ تن کالا به ارزش دومیلیون و ۸۱۳ هزار دلار از اوگاندا، ۳۱هزار و ۱۵۶ تن کالا به ارزش ۱۷میلیون و ۹۲۴ هزار دلار از آفریقای جنوبی، ۲۶۸۵ تن کالا به ارزش ۶۱۸هزار دلار از تانزانیا، ۵۸ تن به ارزش ۱۴۴ هزار دلار از روآندا، ۱۲۴ تن کالا به ارزش ۹۷۵ هزار دلار از زامبیا، ۷۰۸ تن به ارزش پنجمیلیون و ۹۵۶ هزار دلار از زیمبابوه، ۲۰هزار و ۶۴۱ تن کالا به ارزش پنجمیلیون و ۳۷۹ هزار دلار از سوازیلند، ۱۰تن به ارزش ۱۵ هزار دلار از سودان، ۳۳۸۲ تن کالا به ارزش ۱۰میلیون و ۶۱۱هزار دلار از سیشل، ۵۹۰۰ تن کالا به ارزش ۱۳میلیون و ۹۰۰هزار دلار از غنا، ۴۸۷ تن کالا به ارزش یکمیلیون و ۲۶۵هزار دلار از کنگو، ۲۳۵۵ تن کالا به ارزش ۹میلیون و ۶۵۸هزار دلار از کنیا، ۲۵ تن کالا به ارزش ۳۲هزار دلار از ماداگاسکار، ۳۳۸ تن کالا به ارزش دومیلیون و ۶۷۱هزار دلار از مالاوی، ۱۸ تن کالا به ارزش ۳۲هزار دلار از مراکش، ۱۱هزار و ۶۱۶ تن کالا به ارزش چهارمیلیون و ۱۶۸هزار دلار از مصر و ۱۱۱۸ تن کالا به ارزش یکمیلیون و ۹۸هزار دلار از موریس و ۵۴ تن کالا به ارزش ۳۶۹هزار دلار از موزامبیک وارد کشورمان شده است.
کدام کشورهای آفریقایی میزبان کالاهای ایرانی بوده اند؟
ایران در ۱۰ ماه سالجاری به ۳۸ کشورآفریقایی کالا صادر کرده،بهطوریکه ۱۱۲۴تن کالا به ارزش۴۱۵هزار دلار به اتیوپی، ۶۳۸۳ تن کالا به ارزش سه میلیون و ۷۹۰ هزار دلار به اریتره، ۱۸۴۹ تن کالا به ارزش سهمیلیون و ۹۰۲ هزار دلار به الجزایر، ۷۷۶ تن کالا به ارزش ۵۶۷ هزار دلار به اوگاندا، ۲۳۲هزار و ۱۹۸تن کالا به ارزش ۷۶ میلیون و ۴۶۸ هزار دلار به آفریقایجنوبی، ۷۶ تن کالا به ارزش ۱۰۷ هزار دلار به آنگولا، ۵۱۶ تن کالا به ارزش ۱۷۰ هزار دلار به بنین، ۳۹تن کالا به ارزش ۸۶هزار دلار به بورکینافاسو، ۱۵۲هزار تن کالا به ارزش ۵۲میلیون دلار به تانزانیا، ۱۱۹تن کالا به ارزش ۸۵ هزار دلار به توگو، ۴۲۹تن کالا به ارزش ۵۰۰هزار دلار به تونس، ۱۴تن کالا به ارزش ۲۰هزار دلار به جمهوری آفریقایمرکزی، ۸۴هزار و ۶۰۶تن به ارزش ۳۷میلیون و ۸۰۵هزار دلار به جیبوتی، ۹۴تن کالا به ارزش ۶۲هزار دلار به روآندا، ۹۳ تن کالا به ارزش ۹۹هزار دلار به زامبیا، ۱۵۸ تن کالا به ارزش ۵۵هزار دلار به زیمباوه، ۵۴۶۷تن کالا به ارزش دومیلیون و ۹۲۳هزاردلار به ساحلعاج،۴۰۰تن کالا به ارزش۴۷۹هزاردلار به سنگال، ۱۶هزارو۶۰۰ تن به ارزش۱۴میلیون و ۶۰۰هزار دلار به سودان، ۲۳۲هزار و ۶۷۰ تن کالا به ارزش ۴۴میلیون و ۸۳۳هزار دلار به سومالی، ۶۳ تن کالا به ارزش ۶۹هزار دلار به سیشل، ۵۱۸هزار تن کالا به ارزش ۲۳۶میلیون دلار به غنا، ۳۴۶تن کالا به ارزش دومیلیون و ۵۳ هزار دلار به کامرون، ۲۴۲۱ تن کالا به ارزش ۸۴۵هزار دلار به کنگو، ۷۶هزار تن کالا به ارزش ۱۲۱میلیون دلار به کنیا، ۲۸ تن کالا به ارزش ۲۲هزار دلار به کومور، ۲۴۶ تن کالا به ارزش ۲۴۷ هزار دلار به گابن، ۲۰ تن کالا به ارزش ۹۰۰۰ دلار به گامبیا، ۵۲ تن کالا به ارزش ۲۹هزار دلار به گینه، ۱۰هزارو۹۲۴ تن به ارزش ۱۳میلیون و ۳۷۶هزار دلار به لیبی، ۴۸۸۵تن کالا به ارزش یکمیلیون و ۸۲۴ هزار دلار به ماداگاسکار، ۸۸ تن کالا به ارزش ۶۳هزاردلار به مالی،۵۷ تن کالا به ارزش ۱۶۰هزار دلار به مراکش، ۲۸هزار و ۱۳۷تن کالا به ارزش ۱۳میلیون و ۸۷۱هزار دلار به مصر، ۲۲۶ تن کالا به ارزش یکمیلیون و ۹۷هزار دلار به موریتانی، ۸۰۱ تن کالا به ارزش ۵۰۳هزار دلار به موریس، ۱۰۹هزار و ۴۰۳ تن کالا به ارزش ۳۲میلیون و ۷۰۰هزار دلار به موزامبیک و درنهایت ۸۸۳ تن کالا به ارزش یکمیلیون و صدهزار دلار به نیجریه صادر شده است.