در این میان والدینی که در جستوجوی محیطی امن و آموزشی برای فرزندشان هستند نیز ناچارند در ازای چند ساعت مراقبت وآموزش اولیه،رقمهایی پرداخت کنندکه گاهی ازشهریه برخی مدارس هم فراترمیرود.با آغازثبتنام مهدهایکودک برای سال جدید، بار دیگر موضوع شهریههای نجومی به صدر دغدغههای والدین بازگشته است. شهریههایی که نه براساس قانون، بلکه بر مبنای محل مهدکودک، سطح درآمدی محله و البته«تشخیص مدیر مهد» تعیین میشوند. این درحالی است که برخی مهدها منتظر آمدن خرداد هم نشدهاند و افزایش شهریه خود را در اردیبهشت ماه کلید زدهاند. براساس آییننامه وزارت آموزشوپرورش، شهریه مهدهایکودک باید سالانه براساس شاخصهای معین ازجمله حداقل دستمزد، خدمات ارائهشده و نرخ تورم تعیین شود. با این حال، واقعیت چیز دیگری است. مسئول یکی از مهدهایکودک شمال تهران در اینباره به جامجم میگوید: «ما مجوز رسمی داریم و شهریه پایه راطبق تعرفه تعیینشده میگیریم اما خدمات فوقبرنامه مثل زبان، رباتیک، موسیقی و اردوی آموزشی جداگانه حساب میشود. همینها گاهی تا ۶۰درصد کل شهریه را تشکیل میدهند.» اما این فوقبرنامهها گاهی اجباری میشوند. یکی از والدین در گفتوگو با ما تاکید میکند: «مدیر مهدکودک به ما گفت اگر کلاس زبان و موسیقی را نگیرید، ثبتنام کامل نمیشود، چون برنامهشان به صورت پکیج طراحی شده؛ یعنی عملا چارهای نیست جز پرداخت کل مبلغ.»
شهریه مهدکودک تعطیلی ندارد!
سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، مرجع صدور مجوز و نظارت بر مهدهایکودک، معتقد است شهریهها براساس بخشنامه مشخصی تعیین میشود و مهدها موظف هستند نرخ مصوب را رعایت کنند. حمیدرضا شیخالاسلام، رئیس این سازمان روزگذشته توضیحاتی در این خصوص ارائه کرد. او به ایسنا گفت: به استناد اساسنامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک و با در نظر گرفتن مواد قانونی آییننامه تعیین شهریه خدمات تربیتی، آموزشی و مراقبتی کودکستانها، شهریه به تفکیک بر مبنای ردهسنی قبل از ۲۴ ماهگی برای دو نوبت، ۲ تا ۳ سالگی برای دونوبت، ۳ تا ۴ سالگی یک نوبت، ۴ تا ۵ سالگی یک نوبت و ۵ تا ۶سال نیز یک نوبت به صورت ساعتی، ماهانه، فصلی و سال تربیتی تعیین میشود.
وی با بیان اینکه شهریه سالانه سال تربیتی بر پایه ۹ ماه (از ابتدای مهر ماه هر سال تا پایان خرداد ماه سال بعد) محاسبه میشود، افزود: «اگر مرکزی در مجموع سال تربیتی تنها هشت ماه فعال باشد، باید شهریه هشت ماه را از خانوادهها دریافت کند.» بااین صحبت شیخالاسلام بهنظر میرسد که مهدهایکودک مجاز به دریافت شهریه بابت روزهای غیرکاری نیستند اما این اتفاق نمیافتد، چراکه به گفته برخی از والدین، بسیاری از مهدهایکودک در تعطیلیهای پیشبینی نشده مثل آلودگی یا سرمای هوا یا پیشبینی شده مثل ۱۵ روز تعطیلی عید نوروز هم کل شهریه کودکستان را دریافت میکنند! دیروز خبرنگار ما بارها تلاش کرد با مسئولان سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک برای تکمیل این توضیحات صحبت کند اما تلاش ما راه به جایی نبرد، چون مدیران مربوطه طبق معمول در جلسه بودند!
تبعیض شهری؛ تفاوت طبقاتی در آموزش پیش از دبستان
نگاهی به نرخ شهریه در مناطق مختلف تهران نشان میدهد که فاصله قابلتوجهی بین شرق و غرب، جنوب و شمال شهر وجود دارد. مثلا در حالیکه یکی از مهدهایکودک منطقه۱۱ شهریهای حدود ۱۰میلیون تومان دریافت میکند، مهدهای مناطق یک و سه شهریهای حدود ۱۲ تا ۲۱ میلیون تومان را مطالبه میکنند. این درحالی است که نوع خدمات بعضا تفاوت چندانی ندارد. برای روشنشدن موضوع خبرنگار ما در قالب یک مادر با چند مهدکودک تماس گرفت. تلفن اول گفتوگویی با مهدکودکی در یکی از محلههای شمال تهران است. بعد از صحبتهای مقدماتی شرایط ثبتنام را پرسیدیم. فرد پاسخگو گفت: «فعالیت مهد از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۷ است. مهدکودک دوزبانه و همه برنامهها بازی محور است.» اینفرد نام یک روانشناس معروف را هم برد و گفت نحوه فعالیت مهد زیرنظر ایشان است! از او در باره شهریه پرسیدیم. او در ابتدا از گفتن میزان شهریه پشت تلفن ممانعت میکرد اما در نهایت گفت: «شهریه در حالت عادی ۱۲میلیون تومان است اما اگر کلاسهای فوقبرنامه به آن اضافه شود، حدود سه میلیون تومان به هزینه اضافه میشود.» مسئول مهدکودک دیگری در غرب تهران نیز به ما گفت: «ساعت فعالیت مهد ازساعت۷ تا۱۶ است. البته ما تا ساعت۱۸هم خدمات میدهیم اما خارج از زمان اداری محسوب شده و هزینه نگهداری کودک در این ساعات بهصورت جدا حساب میشود.»
از او درباره سایر شرایط مهدکودک مثل کلاسهای فوقبرنامه و وضعیت تغذیه پرسیدیم:«کلاسهای ما براساس گروهبندیهای آموزشوپرورش است. کلاسهای فوقبرنامه هم شامل سفالگری، زبان انگلیسی، ژیمناستیک، موسیقی، رباتیک و... هست.» اگر از او بپرسید چه تعدادی از این کلاسها اجباری است؟ خواهید شنید که غیر از چهارکلاس بقیه کلاسها اجباری و جزو پکیج مهد است.چنانچه از میزان شهریه این مهد نیزسوال کنید. اینطور برایتان توضیح میدهند: «پارسال شهریهها چیزی حدود ۱۲تا ۱۴ میلیون تومان بود اما هزینههایی مثل خرید کتاب، برگزاری جشنها، گردشهای علمی، عکاسی از بچهها و... همگی برعهده والدین است!»
مجلس بهدنبال کاهش هزینه خانوادهها
افزایش هزینههای مهدهایکودک در سالهای اخیر، نگرانی بسیاری از خانوادهها را برانگیخته است. محمدرضا احمدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفتوگو با جامجم یکی از علل تفاوت تعرفه در مهدهایکودک را گسستگی نظارت میداند و میگوید: «تا همین چندی پیش، کودکستانها چندمتولی داشتند که همین مسأله نظارت بر آنها را دچار اختلال کرده بود اما در مجلس یازدهم که مهدهایکودک ذیل وزارت آموزشوپرورش آمدند، نظارت بر مهدها به یک انسجام و پیوستگی رسید و نظارت بر آنها نسبت به گذشته، تسهیل شد.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر هفت میلیون کودک زیرششسال درکشور وجود دارد که نیازمند آموزش هستند، میافزاید: «اخیرا در کمیسیون آموزش جلسهای به منظور کاهش هزینهها خانوادهها در بحث آموزش فرزندان برگزار شد. در این جلسه مقرر شد که تا حد امکان هزینههای مهدهایکودک کاهش پیدا کند و وزارت آموزشوپرورش نیز سرانهای با هدف کاهش هزینه خانوادهها به این مراکز پرداخت کند.»
احمدی با بیان اینکه کلاسهای فوقبرنامه مهدهایکودک اجباری نیست ادامه میدهد: «اگر والدین موردی از اجباری بودن مهدهایکودک مشاهده کردند به مجلس یا وزارت آموزشوپرورش گزارش دهند تا برخورد صورت گیرد.»
درهرحال آنچه مسلم است اینکه،این روزهابازارشهریه مهدهایکودک درنبود نظارت مؤثر وشفافسازی واقعی، به مسیری غیرقابل پیشبینی کشیده شده؛مسیری که خانوادهها را سردرگم وعدالت آموزشی را زیرسؤال برده است. کارشناسان معتقدند تعیین شهریه باید براساس کیفیت واقعی خدمات، نه صرفامحل جغرافیایی یا ظاهرمرکز،انجام شود.همچنین ایجاد سامانههای شفافسازی، معرفی مراکز مجاز وبرخوردبامراکزمتخلف میتواند گامی مهم در مسیر ساماندهی این بازار آشفته باشد.