غرش گرانی شیر

طبق آمار وزارت جهادکشاورزی، سال گذشته ۱۱ میلیون و ۷۰۰هزار تن شیرخام در کشور تولید شد که قرار است این میزان تولید در سال ۱۴۰۴ به ۱۲میلیون تن برسد. افزایش حجم تولید نیازمند رشد مصرف داخلی و صادراتی است. بنابراین ایران در رتبه ۲۳ تولید شیرخام جهان قرار دارد. بنابراین به‌دلیل اهمیت تولید و مصرف شیرخام در سال ۱۴۰۴ طبق روال هر سال شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی، قیمت خرید تضمینی شیرخام را ۲۳هزار تومان برای هر کیلوگرم با مشخصات ۳.۲درصد چربی، ۳درصد پروتئین و بار میکروبی زیر ۱۰۰هزار تعیین کرد. این رقم نسبت به سال ۱۴۰۳ که ۱۸هزار تومان بود، ۲۷.۷درصد افزایش رانشان می‌دهد.این درحالی‌است که قیمت شیرخام درسال۱۴۰۲نیز بااین مشخصات درهرکیلوگرم شیرخام ۱۵هزار تومان بود.براساس مصوبه ۱۴۰۴ به ازای هر ۰.۱درصد تغییر درچربی شیر(بالاتر یا پایین تر از ۳.۲درصد)،۴۵۰ تومان به قیمت پایه اضافه یا کسر می‌شود، هرچند این رقم قابل توجه است اما نتوانسته فشارهای مالی بر دامداران را به‌طور کامل کاهش دهد.
   
نایاب‌شدن کالاهای یارانه‌ای
تولیدکنندگان صنعت لبنیات با این‌که افزایش قیمت شیرخام ابلاغ ‌شده آن را غیرمنصفانه اعلام می‌کنند و معتقدند بقای صنعت در خطر است و باید قیمت شیر بیشتر افزایش یابد. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند تثبیت قیمت یک کالا اقدام مناسبی برای حمایت از اقشار کم‌درآمد نیست اما در صنعتی مانند لبنیات می‌توان این موضوع را لحاظ کرد که برخی کالاها مشمول قیمت‌گذاری نیستند و تولیدکننده می‌تواند سود خود را در آن کالاها بالا ببرد و در مقابل کالاهای یارانه‌ای نیز عرضه کند. سال گذشته زمانی که افزایش قیمت شیرخام و لبنیات اتفاق افتاد تولیدکنندگان موظف بودند کالاهای مشخصی را با نرخ یارانه‌ای عرضه کنند اما پس از مدتی شاهد این موضوع بودیم که کالاهای یارانه‌ای بخش لبنیات نایاب شدند.
 
نارضایتی تولیدکنندگان از قیمت جدید
کارشناسان می‌گویند افزایش قیمت شیرخام با توجه به رشد نرخ تورم و افزایش هزینه‌های تولید همچون خوراک دام، انرژی و حمل‌ونقل، دستمزد کارگری و بسته‌بندی هرساله امری اجتناب‌ناپذیر است به‌طوری‌که سیداحمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران ایران به خبرنگار جام‌جم گفت: این افزایش مناسب است اما همچنان این قیمت با نرخ تمام‌شده محصول فاصله دارد. زیرا در این قیمت‌گذاری حاشیه سودی برای دامداران در نظر گرفته نشده است.وی تصریح کرد: اکنون قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم شیرخام با یک حاشیه‌سود منصفانه بین ۲۴ تا ۲۵هزار تومان است که شورای قیمت‌گذاری سودی برای تولیدکنندگان در نظر نگرفته است.
مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران نرخ جدید شیر خام را غیرمنطقی و به ضرر صنعت دامداری کشور دانست و افزود: قیمت تضمینی ۲۳هزار تومان برای هر کیلوگرم شیر خام نه‌تنها غیرمنصفانه، بلکه تهدیدی جدی برای بقای صنعت دامداری‌های کشور است.وی تصریح کرد: قیمت تمام‌شده تولید شیرخام برای دامداران حداقل ۲۵هزار تومان است و قیمت ۲۳هزار تومان تنها به زیان‌‌های بیشتر برای تولیدکنندگان منجر خواهد شد. این درحالی‌است که اتحادیه دامداران پیش از این با توجه به هزینه‌های بالای تولید، پیشنهاد قیمت ۲۶هزار و ۵۰۰ تومان برای هر کیلوگرم شیرخام را با حاشیه سود ۷ درصد ارائه کرده بود. مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران در این خصوص اعلام کرد که این قیمت نه‌تنها جبران هزینه‌ها را پوشش نمی‌دهد بلکه به‌شدت به اقتصاد دامداری آسیب وارد خواهد کرد. به گفته این مسئول، قیمت نهاده‌ها پس از عید ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش یافته است.وی افزود: دامداران درحال‌‌حاضر در شرایط بسیار دشوار اقتصادی به‌سر می‌برند و ضرر در تولید شیرخام، تاثیرات منفی بر کل صنعت دامداری و تامین مواد پروتئینی کشور خواهد گذاشت. برای تحقق توسعه پایدار در این بخش، باید قیمت‌ها با واقعیت‌های بازار و هزینه‌های تولید همخوانی داشته باشند.مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ضمن ابراز نگرانی از ادامه روند فعلی امیدوار است دولت و نهادهای ذی‌ربط قیمت شیرخام را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که نه‌تنها تولیدکنندگان دچار ضرر نشوند، بلکه شرایط برای رشد و توسعه پایدار صنعت دامداری کشور به‌وجود آید.
   
کاهش تقاضا در بازار
رصد هفتگی بازار کالاهای اساسی نشان می‌دهد در دو ماه اخیر یعنی از ابتدای سال تاکنون، برخی اقلام لبنی در بازار تقاضای کمتری داشته‌اند.براساس اعلام رشد نرخ جدید شیرخام، صنعت لبنیات کشور اعلام کرد: با قیمت‌گذاری جدید شیرخام، قیمت چهار قلم کالای اساسی ازجمله شیرخام در این شورا تعیین‌تکلیف شده و انتظار می‌رود در بازار فرآورده‌های لبنی شاهد افزایش قیمت محصولات باشیم. مصوبه افزایش قیمت شیرخام و محصولات لبنی و زمان اجرای آن متعاقب هماهنگی با سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام خواهد شد.
   
الزام در پرداخت یارانه
برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند اگر روند فعلی ادامه یابد رشد هرساله قیمت این محصول بدون حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی نگران‌کننده است، زیرا برخی بر این باورند که رشد قیمت‌ها می‌تواند در کاهش سرانه مصرف شیر کشور مؤثر باشد که این موضوع نشان‌دهنده چالش‌های ساختاری در صنعت دامداری ایران است و به سیاست‌های پایدار برای ایجاد تعادل بین هزینه‌های تولید و قیمت‌گذاری‌های دولتی نیاز دارد. برای حمایت از تولید پایدار لازم است دولت از تولیدکننده داخلی و مصرف‌کنندگان حمایت کند. زیرا درغیراین‌صورت تولید با مشکل جدی روبه‌رو می‌شود.صنعت لبنیات در طول سال‌های گذشته توانسته یکی از بخش‌های ارزآور ایران باشد و آمارها نشان می‌دهد رتبه اول آسیا را در اختیار دارد. برخی کارشناسان معتقدند در کنار کاهش تقاضا افزایش صادرات اتفاق افتاده است. درواقع ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان باید مصوباتی را تصویب و اجرا کنند که هم تولیدکننده بتواند به حیات خود ادامه دهد و هم همه اقشار جامعه به کالاهای مورد نیاز دسترسی داشته باشند.