یکه‌تازی مقاومت

۹ سال پس از عدم برگزاری انتخابات شهرداری‌ها در لبنان این‌بار و بعد از انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر توسط پارلمان، این موضوع میسر شد و در چهار هفته متوالی انتخابات بلدیه در سراسر کشور موسوم به «عروس خاورمیانه» برگزار شد. حزب‌الله لبنان در جنگ اخیر با اسرائیل بعد از عملیات «طوفان‌الاقصی» دچار هزینه‌های زیادی شد. از ترور فرماندهان مقاومت در رأس آنها شهید سیدحسن نصرالله، دبیرکل فقید این جنبش گرفته تا ترورهای پیجری و توافق براساس قطعنامه ۱۷۰۱. از سوی دیگر آمریکا درصدد بود با تغییر تحولات امنیتی در لبنان بتواند در پس این دگرگونی به‌دنبال عوض‌کردن معادلات سیاسی هم باشد. در چند ماه اخیر، واشنگتن با انتصاب اورتگاس به‌عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور لبنان، که مواضع تند و ضد مقاومت دارد و به‌شدت طرفدار اسرائیل است، تلاش کرده تا فضای سیاسی لبنان را یک‌بار دیگر تغییر دهد. در همین راستا چندین کارویژه توسط آمریکایی‌ها تعریف شده است. ابتدا انتخاب رئیس‌جمهوری که هماهنگ با آمریکایی‌ها باشد؛ برگزیدن نخست‌وزیری که مخالف مقاومت باشد و در آخر اجرای طرح خلع‌سلاح حزب‌الله لبنان و پایان همیشگی گزینه مقاومت در بیروت. دومین مأموریت مهم آمریکایی‌ها تقویت جریان‌های داخلی و کشورهای همسو با خود در لبنان بود، نیروهایی که ضدیت کامل با حزب‌الله و مقاومت داشته باشند. از این سو سمیر جعجع، رهبر القوات اللبنانیه (مخالف حزب‌‌الله) نشستی با عنوان «معرب» در مقر  این گروه برگزار کرد و از همه گروه‌های سیاسی مخالف حزب‌الله برای حضور در آن دعوت کرد. قصد اصلی این گروه اجرایی‌شدن سه قطعنامه علیه حزب‌الله بود که به ترتیب عبارتند از: قطعنامه  ۱۵۵۹، ۱۶۸۰ و در انتها قطعنامه ۱۷۰۱. 

اما حزب‌الله لبنان برخلاف میدان نبرد، در این مورد  با خونسردی برخورد کرد. بعد از تشییع پیکر سیدحسن نصرالله و سید هاشم صفی‌الدین بود که این گروه شروع به بازسازی روند سیاسی و امنیتی خود کرد. رهبر جدید حزب‌الله انتخاب شد و حتی در سطوح سیاسی و قائم‌مقام دبیرکل و امنیتی هم افرادی انتخاب شدند که تداوم روند درونی این حزب را تضمین کنند. مهم‌ترین ویژگی این دوره برای حزب‌الله هم «بازسازی و نوسازی» بود. 
بنابراین نخستین قدم برای این موضوع ایجاد مشروعیت یا به رخ کشیدن وجود اعتماد مردم به گزینه مقاومت بود. حزب‌الله در اولین حرکت از تجمعات مردمی در جنوب برای بیرون راندن صهیونیست‌ها استفاده کرد و در چند راهپیمایی انسانی که مردم جنوب انجام دادند باعث شد اسرائیلی‌ها از ۳۴ منطقه جنوب عقب‌نشینی کنند. 
دومین قدم ایجاد بازسازی در روند داخلی بود. قدم بعدی تنسیق (هماهنگی) کامل با جنبش امل و رهبر آن نبیه‌ بری بود. رئیس مجلس لبنان بعد از شهادت سیدحسن نصرالله به‌گونه‌ای از سوی شیخ نعیم قاسم به‌عنوان کفیل سیاسی حزب‌الله عمل کرد. او در روند انتخاب‌های سیاسی ‌فرد بسیار باهوش و زیرکی است. این سیاست، موفقیت خود را در ائتلاف التنمیه و الوفا (توسعه و وفا) نشان داد. 

انتخابات پارلمانی شروع وفاق
اقدام جنبش امل و حزب‌الله در روند انتخابات شهرداری‌ها هوشمندانه بود. این انتخابات که بعد از ۹ سال توقف صورت می‌گرفت به‌گونه‌ای یک همه‌پرسی برای شیعیان محسوب می‌شد. از سوی دیگر بلدیه در لبنان نقش حیاتی دارد. شهرداری به‌عنوان یک نهاد تقریبا مستقل در لبنان جایگاه ویژه در بازسازی و خدمت‌رسانی به آحاد مردم دارد. از سویی لبنان یک نظام طایفه‌ای است و حتی خدمت‌رسانی در محلات و شهر و روستاهای لبنان به‌صورت طایفه‌ای و مذهبی صورت می‌گیرد. هر محله یا شهر توسط گروه‌های مذهبی یا قومی احاطه شده و اگر امکانات رفاهی و خدماتی خوب انجام گیرد میزان اعتماد مردم به گروه‌ها افزایش یافته و در روند سیاست‌گذاری طوایف نقش عمد‌ه‌ای خواهد داشت. 

انتخابات در چند مرحله بود؟
جبل لبنان در ۴ می؛ شمال لبنان و عکار در ۱۱ می‌؛ بیروت، بقاع و بعلبک و هرمل در ۱۸ می و جنوب لبنان و تبطیه در ۲۴ می ۲۰۲۵. 
به نوعی انتخابات در بعلبک و هرمل همه‌پرسی برای بقا یا نیستی مقاومت لبنان بود. دوگان شیعی این‌بار کاملا متحد عمل کرد و جنبش امل و حزب‌الله لبنان لیست‌های واحدی ارائه کردند. 
فهرست «توسعه و وفاداری» در انتخابات شهرداری بعلبک به‌طور کامل پیروز شد. این پیروزی در شهری که بار سنگین شدیدترین نبرد سیاسی برای استان بعلبک‌-هرمل را بر دوش می‌کشید، آسان نبود‌؛ نبردی که توسط دو جریان حزب‌‌الله ــ امل علیه ماشین انتخاباتی سعودی و برخی از متحدانش که پشت فهرست «بعلبک، شهر من» متحد شده بودند، به راه افتاد. 
اختلاف بین برندگان نهایی لیست «توسعه و وفاداری» و اولین بازندگان لیست «بعلبک، شهر من» تقریبا ۵۶۰۰ رأی بود. هفته آینده انتخابات به جنوب کشیده می‌شود و به‌نظر می‌رسد تیر آخر انتخاباتی حزب‌الله و امل به مخالفان شیعه در آنجا زده می‌شود و پرونده انتخابات ۲۰۲۵ با مشروعیت کامل شیعیان تمام می‌شود. 
درست است که حزب‌الله و جنبش امل در بسیاری از مناطق به پیروزی رسیدند اما برخی از این پیروزی‌ها در حیطه دوگان و مناطق شیعه بود نه خارج از آن. 
در شهر بیروت دو لیست به رقابت اصلی پرداختند. «بیروت بتجمعنا» و «بیروت بتحبک...»
در ائتلاف اول جمعی از تکنوکرات‌های مسیحی، سنی و... قرار داشتند که نزدیک به آمریکا و دولت فعلی لبنان و جریان‌هایی مانند القوات اللبنانیه هستند و در ائتلاف دوم جمعی از اهل سنت و مسیحیان ارتدوکس بودند که از قضا حزب‌الله لبنان از آنها حمایت کرده بود. 
اهل سنت لبنان به‌دلیل نبود رهبری واحد در چند سال اخیر از سیاست کناره گرفته‌اند. مردم سنی بیروت در این انتخابات شهرداری‌ها نشان دادند تا زمانی که سعد حریری، نخست‌وزیر اسبق لبنان به عرصه سیاست بازنگردد علاقه‌ای به حضور دوباره در انتخابات و سیاست ندارند و حتی آمدن نواف سلام هم آنها را امیدوار نکرده است. 
به همین دلیل مشارکت در بیروت پایین بود. به‌ویژه این میزان در اهل سنت کاهش بیشتری هم داشت و این‌گونه بود که ائتلاف «بیروت شما را دوست دارد» رأی لازم را نیاورد و بازی انتخابات در شهر بیروت اکنون در اختیار فؤاد مخزومی، یکی از مخالفان تند و تیز سنی حزب‌الله و جریان تکنوکرات دیگری نزدیک به سمیر جعجع است که باید دید دوگان شیعه با آن چگونه برخورد می‌کند. نتایج این انتخابات نشان داد مردم لیست «بیروت شما را دوست دارد» را نپذیرفتند و فقط سرلیست آن توانست از منطقه «المزرعه» وارد شورای شهر بیروت شود. البته حزب‌الله در انتخابات بیروت لیستی ارائه نکرد و علاقه این گروه آن بود که لیست دوم رأی بیاورد.
 

ضربه نهایی دوگان شیعه در جنوب
اما مهم‌ترین روند انتخابات شهرداری‌ها در جنوب و در مناطق نبطیه، مرجعیون، صور و صیدا و مناطق دیگر رخ داد. صور به پایتخت شیعیان لبنان معروف است. این شهر زادگاه و محل شروع فعالیت بسیاری از رهبران شیعه از جمله شهید نصرالله، صفی‌الدین، امام موسی صدر، شهید چمران و حتی نبیه بری است. در این منطقه دو لیست وجود داشت. میزان مشارکت در استان‌های جنوبی متغیر بود اما در نبطه بالغ بر ۵۰‌درصد شرکت کردند و میانگین کلی در استان‌های جنوبی ۴۴‌درصد بود که با توجه به میزان قبلی مشارکت معمول در لبنان عدد مطلوبی است. 
این منطقه شامل ۱۴۴ شهرداری است و میزان مشارکت رأی‌دهندگان در آن بیش از ۵۶۶هزار نفر بود. طبق آمار دستگاه انتخاباتی ائتلاف توسعه و وفاداری، از ۱۴۴ شهرداری، ۱۰۹ شهرداری در فهرست‌های امل و حزب‌الله نامزد شده‌اند که ۷۱ مورد از آنها بدون رقیب پیروز شده‌اند. با توجه به آمار اعلام شده این حزب ۹۴‌درصد جنوب را فتح کرده و در ۶‌درصد حوزه‌های انتخابیه شرکت نکرد یا از افراد مستقل حمایت کرد. نکته مهم این انتخابات شهر صور بود که تمام ۲۶ عضو شورای شهر این منطقه به سبد حزب‌الله لبنان و جنبش امل رفت. 

برندگان انتخابات شهرداری‌های لبنان
۱-ائتلاف توسعه و وفا: این کمیپن انتخاباتی که توسط جنبش امل و حزب‌الله لبنان تشکیل شد توانست چند هدف مهم را دنبال کند. ابتدا وفاق بین جریان شیعی را مستحکم کرد. بعد از جنگ و خسارت‌های زیادی که وارد شد بسیاری اعتقاد داشتند راه امل و حزب‌الله جدا خواهد شد و نبیه بری بعد از ترور شهید نصرالله به‌دنبال رهبری شیعیان می‌رود. این تحلیل به خطا منجر شد. بری نه دنبال رهبری کامل و تام شیعیان رفت و نه حزب‌الله را تنها گذاشت، بلکه با درایت‌های خاص سیاسی خود که بری را معروف به «مرد میدان سیاست» کرده است به‌گونه‌ای با همکاری حزب‌الله پازل را چینش کرد که هیچ اختلافی بروز نکند و وحدت شیعیان مثله‌مثله نشود. این موضوع می‌تواند نتایج خوبی در انتخابات آینده داشته باشد. 
۲-تیار الحر الوطنی: جریان آزاد مسیحی بزرگ‌ترین حزب سیاسی مسیحیان مارونی لبنان است. میشل عون و جبران باسیل به‌عنوان رهبران این جریان همواره تاکید داشتند که با جریان ۸ مارس (مقاومت) همکاری دارند اما در جریان جنگ اخیر لبنان و اسرائیل به‌شدت از حزب‌الله انتقاد کردند که چرا وارد جنگ غزه شده‌است. جریان آزاد در انتخابات پارلمان قبلی لبنان شکست حداقلی متحمل شد و از بزرگ‌ترین جریان مسیحی به رده دوم سقوط کرد و جایگاه خود را به رقیب سرسختش یعنی القوات اللبنانیه داد. این جریان اکنون در انتخابات شهرداری دوباره با قدرت وارد گود سیاست شد و در شهرهایی مانند «جزین» با حزب‌الله همکاری کرده و به پیروزی بزرگی دست پیدا کرد. این انتخابات برای جریان آزاد یک «بازگشت بزرگ» (ComeBack) محسوب می‌شد. 
۳-قوات البنانیه: این گروه هم توانست در بسیاری از شهرهای مسیحی درخشش خوبی داشته باشد و در مناطقی هم که شکست خورد با فاصله کمی دوم شود. سمیر جعجع، رهبر قوات و همسرش، ستریدا  که مسئولیت حزب را برعهده دارند، هم در انتخابات پارلمانی و هم شهرداری‌ها خوب ظاهر شدند و در دولت هم چندین وزارت مهم ازجمله خارجه را تصاحب کردند و مهم‌ترین رقیب بعدی مقاومت در عرصه سیاسی هستند. 
۴-جریان سنی: سردرگم‌ترین جریان فعلی در لبنان اهل سنت هستند. بعد از خروج سعد حریری از سپهر سیاسی لبنان، این جریان به‌شدت تضعیف شده است. بها حریری، برادر سعد هم نتوانست جایگاه او را داشته باشد. جریان المستقبل که دهه‌ها به‌عنوان رهبر اصلی جریان ۱۴ مارس شناخته می‌شد و همه‌کاره بود اکنون به گروهی غیراصلی و متشتت تبدیل شده است. بها حریری، اشرف ریفی و فؤاد مخزومی همگی به‌دنبال وفاق در جریان اهل سنت هستند ولی هیچ‌کدام کاریزما و قدرت انسجام ندارند. انتخابات شهرداری‌ها در شهر صیدا به‌عنوان شهر دوم اهل سنت بعد از طرابلس نشان داد که چقدر اختلاف بین اهل سنت زیاد است. در این منطقه چهار لیست به رقابت پرداختند و هرکدام سهمی از کیک قدرت این شهر برداشتند و نتوانستند اکثریت مطلق را کسب کنند که همه این موارد نشان می‌دهد تا زمان بازگشت سعد حریری به عرصه قدرت اهل سنت به یک اجماع کلی نمی‌رسند. مجموعا انتخابات شهرداری‌ها در لبنان چندین پیام مهم داشت. ابتدا این‌که در شیعیان باز امل و حزب‌الله حرف اول و آخر را می‌زنند و عربستان سعودی و آمریکا نتوانستند رقیب‌بزرگی برای این دو گروه بتراشند. دوم این‌که این یک آزمون بزرگ برای انتخابات پارلمانی ۲۰۲۶ بود که مهم‌ترین انتخابات لبنان محسوب می‌شود و از دل آن رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر انتخاب می‌شوند. از سوی دیگر حزب‌الله اکنون می‌تواند با  تکیه بر این مشروعیت مردمی که به رخ کشیده، موضوع خلع‌سلاح را متوقف کرده یا شروط اساسی خود را برای راهبرد تجمیع سلاح دنبال کند که موضوع بسیار مهمی خواهد بود.