«العین الإسرائیلیة» العالم چگونه بحران‌های امنیتی اسرائیل را روایت می‌کند؟

برنامه «العین الإسرائیلیة» شبکه العالم پاسخی است به همین ضرورت؛ تلاشی برای دیدن اسرائیل نه از زاویه نگاه ما، بلکه از درون خودش، از آنچه رسانه‌هایش بازتاب می‌دهند، سانسور می‌کنند، برجسته می‌سازند یا از آن واهمه دارند.

به زبان ساده، این برنامه از مسیر «رصد نگاه دشمن»، به ساختن روایت خودی کمک می‌کند؛ روایتی که بر پایه درک ضعف‌ها، شناسایی ترس‌های صهیونیسم و تقویت روحیه مقاومت در مخاطب شکل گرفته است. در نگاه «العین الإسرائیلیة»، رسانه‌های عبری به آینه‌ای تبدیل می‌شوند که تصویر اسرائیل را نه به‌عنوان یک قدرت، بلکه به‌ شکل موجودی نگران، درگیر بحران مشروعیت و اسیر کابوس‌های امنیتی بازتاب می‌دهند. درواقع، تمرکز اصلی برنامه، بر خود رویدادها نیست، بلکه بر «بازتاب رویداد» در آینه رسانه‌ای صهیونیسم است؛ تحلیلی که در عین توجه به دشمن، درک ما از خودمان را هم عمیق‌تر می‌کند: اینکه اسرائیل ما را در کجا تهدید می‌بیند، چه زمانی دست به ترور می‌زند و از چه شکاف‌هایی در منطقه وحشت دارد.

رویکرد برنامه؛ از رصد تا رمزگشایی

«العین الإسرائیلیة» بر پایه یک فرایند مشخص عمل می‌کند: برداشت داده‌های خام از رسانه‌های عبری مانند «هاآرتص»، «یدیعوت آحارونوت»، «معاریو»، «کان ۱۱» و دیگر پلتفرم‌های اسرائیلی، و سپس تحلیل این داده‌ها از زاویه نگاه مقاومت. اما آنچه برنامه را متمایز می‌کند صرفاً ترجمه منابع نیست، بلکه بازخوانی انتقادی و هدفمند آن‌هاست.

درواقع، با نوعی «بازگردانی ایدئولوژیک» مواجهیم؛ جایی که مطالب رسانه‌های صهیونیستی، پس از عبور از فیلتر تحلیلی برنامه، نه‌فقط خبر، بلکه سند افشاگری به شمار می‌آیند. ادبیاتی که در ظاهر بر تهدیدسازی، خودقربانی‌پنداری یا پنهان‌کاری متمرکز است، در این‌جا به‌عنوان شاهدی بر بحران‌های واقعی اسرائیل معنا پیدا می‌کند؛ از تزلزل امنیتی گرفته تا افت مشروعیت داخلی و منطقه‌ای.

امنیت، پارانویا و فروپاشی گفتمانی

یکی از خطوط ثابت این برنامه، بررسی رشد روزافزون اضطراب امنیتی در تل‌آویو نسبت به تحرکات محور مقاومت در مرزهای فلسطین اشغالی است. به‌ویژه پس از جنگ‌های غزه، عملیات‌های تلافی‌جویانه در کرانه باختری، و افزایش نقش منطقه‌ای ایران، لحن رسانه‌های عبری بیش از پیش رنگی از نگرانی، تردید و آشفتگی به خود گرفته است.

«العین الإسرائیلیة» با دقت در همین تغییرات زبانی و محتوایی، نشان می‌دهد که بخش بزرگی از روایت‌سازی رسانه‌ای اسرائیل، بیش از آنکه برای آگاه‌سازی عمومی‌باشد، کارکردی درون‌ساختی دارد: بازسازی روحیه، کنترل افکار عمومی، و مهار ترس‌های درونی. عباراتی مانند «تهدید وجودی»، «شلیک غافلگیرانه»، «خطر تونل‌ها»، یا «سایه ایران در منطقه»، در این چارچوب، نه هشدارهای واقعی، بلکه نشانه‌هایی از فرسایش بازدارندگی و از بین رفتن اطمینان روانی هستند.

برنامه‌ای در خدمت «امنیت‌زدایی» از گفتمان صهیونیستی

اسرائیل سال‌ها تلاش کرده تصویری از خود به نمایش بگذارد که در آن، یک قدرت شکست‌ناپذیر نظامی و اطلاعاتی در منطقه جلوه کند. اما مرور محتوای رسانه‌های داخلی این رژیم، تصویری کاملاً متفاوت را نشان می‌دهد: نگرانی از آینده، احساس ناامنی دائمی و بی‌اعتمادی درونی. «العین الإسرائیلیة» در این نقطه دست می‌گذارد؛ تلاش می‌کند این تصویر را نه با تحلیل بیرونی، بلکه با تکیه بر گفته‌ها و نوشتارهای خود صهیونیست‌ها در هم بشکند. وقتی رسانه‌های عبری از اختلافات جناحی، هراس از حملات سایبری یا پهپادی، یا ضعف جبهه داخلی حرف می‌زنند، این‌ها دیگر ادعاهای خصمانه نیستند، بلکه شواهدی هستند از فروپاشی تدریجی یک گفتمان امنیت‌محور.

در برخی از قسمت‌ها، برنامه با استناد به همین منابع نشان می‌دهد که حتی رخدادهایی کوچک، چگونه به بحرانی ملی در رسانه‌های عبری تبدیل می‌شوند. تحلیلگران اسرائیلی از «خلأ راهبردی»، «تردید در توان ارتش»، یا حتی «فروپاشی جبهه داخلی» می‌گویند؛ سخنانی که شاید تا چند سال پیش در ادبیات رسمی اسرائیل غیرقابل تصور بود.

جایگاه در نبرد روایت‌ها

در منظومه رسانه‌ای مقاومت، «العین الإسرائیلیة» نقشی مکمل اما کلیدی دارد. اگر شبکه‌های دیگر بر روایت‌های میدانی و عملیات‌های مقاومت متمرکزند، این برنامه دشمن را از درون خودش روایت می‌کند؛ با زبانی که از خودش و برای خودش نوشته شده، اما اکنون در خدمت فهم ما قرار گرفته است.

اهمیت این بازنمایی‌ها، وقتی دوچندان می‌شود که به یاد بیاوریم رسانه‌های جهانی معمولاً اسرائیل را به‌عنوان بازیگری قدرتمند و مسلط تصویر می‌کنند. اما «العین الإسرائیلیة» این تصویر را می‌شکند و نشان می‌دهد که شکست‌های روانی دشمن، به اندازه پیروزی‌های مقاومت، الهام‌بخش و راهبردی‌اند.

خوانش دشمن برای طراحی مقاومت

شناخت دقیق از گسل‌های روانی و مشروعیتی در ارتش، دولت و جامعه صهیونیستی، این امکان را به تصمیم‌گیران مقاومت می‌دهد که راهبردهای خود را دقیق‌تر طراحی کنند. وقتی رسانه‌های عبری مرتب بر تهدید بودن حزب‌الله، ایران یا گروه‌های مقاومت در عراق و سوریه تأکید می‌کنند، این نشانه آن است که مقاومت تأثیرگذار بوده است.

«العین الإسرائیلیة» با ثبت و تحلیل همین نشانه‌ها، تصویری واقع‌گرایانه از کارآمدی راهبرد مقاومت ارائه می‌دهد. درواقع، اگر بدانیم دشمن از چه چیزهایی بیش از همه می‌ترسد، می‌توانیم بدانیم کجا و چگونه باید او را به عقب راند.

مخاطب برنامه؛ نخبگان رسانه‌ای یا افکار عمومی؟

با وجود لحن تحلیلی و موضوعات راهبردی، «العین الإسرائیلیة» به‌گونه‌ای طراحی شده که تنها برای نخبگان سیاسی یا رسانه‌ای نباشد. حضور کارشناسانی مسلط به زبان و بستر، باعث شده تا مخاطبان عام عرب‌زبان نیز بتوانند با برنامه ارتباط برقرار کنند.

این توانایی در ایجاد توازن میان زبان ساده و تحلیل عمیق، یکی از ویژگی‌های برجسته این برنامه است؛ چرا که جنگ روایت‌ها، فقط در سطح تحلیلگران و سیاست‌گذاران رخ نمی‌دهد، بلکه در سطح ذهن و زبان عموم مردم نیز در جریان است.

گسترش دامنه روایت

اهمیت دشمن‌شناسی و ضرورت تمرکز بر سیاست‌ها و گزاره‌های کمتر دیده‌شده یا سانسورشده در رسانه‌های اسرائیلی، دفتر بیروت صداوسیما را به این جمع‌بندی رسانده است که دامنه این رصد و پژواک آن را به زبان‌ها و جغرافیاهای متنوع‌تری گسترش دهد. در همین راستا، برنامه Israel Watch برای مخاطبان انگلیسی‌زبان، L'œil sur Israëlویژه بینندگان فرانسوی‌زبان، «اسرائیل از درون» برای فارسی‌زبانان خارج از کشور، و «منهای ۴۸» برای مخاطبان داخلی ایران، همگی در دفتر بیروت تولید و از طریق شبکه‌هایی چون پرس تی‌وی، گروه فرانسه پرس، کانال‌های مختلف شبکه سحر و شبکه خبر پخش می‌شوند.

همچنین برنامه «العین الإسرائیلیة» پس از ترجمه، از آنتن شبکه هیسپان تی‌وی نیز برای مخاطبان اسپانیایی‌زبان پخش می‌شود. این برنامه چندزبانه، با بهره‌گیری از کارشناسان خبره و تکیه بر تحلیل دقیق محتوای رسانه‌های عبری، در تلاش است تا روایتی چندلایه، متکثر و فراملی از بحران‌های امنیتی، روانی و گفتمانی اسرائیل ارائه دهد.

در نهایت، «العین الإسرائیلیة» را باید بخشی از پدافند شناختی محور مقاومت دانست؛ برنامه‌ای که نه با گلوله، بلکه با تحلیل، ترجمه و روایت، در دل جنگ روانی نقش‌آفرینی می‌کند. این برنامه نشان می‌دهد که حتی در جهان روایت‌سازی دشمن، می‌توان از کلمات خودش، رد پای ترس‌هایش را بیرون کشید و همین، شاید بزرگ‌ترین دستاورد رسانه‌ای یک برنامه باشد: نشان دادن اینکه دشمن، دقیقاً از چه چیزی بیشتر از همه می‌ترسد.

دفتر بیروت صدا و سیما با هدف تعمیق شناخت از سیاست‌ها و رویکردهای کمتر دیده‌شده، سانسورشده یا مغفول رژیم اسرائیل، تولید مجموعه برنامه‌هایی را در زبان‌ها و قالب‌های متنوع در دستور کار قرار داده است. بر این اساس، برنامه «اسرائیل واچ» برای مخاطب انگلیسی‌زبان، «لویی سور اسرائیل» ویژه فرانسوی‌زبانان، «اسرائیل از درون» و «منهای ۴۸» برای فارسی‌زبانان داخل و خارج کشور است که این برنامه‌ها در شبکه‌های پرس تی‌وی، گروه فرانسه پرس تی‌وی، کانال‌های شبکه سحر و شبکه خبر پخش می‌شوند. همچنین نسخه اسپانیایی برنامه «العین الإسرائیلیة» از طریق شبکه هیسپان تی‌وی پخش می‌شود.