برخلاف قدرتهای غربی اعم از آمریکا، انگلستان، فرانسه و آلمان که با اعلامیههای جهتدار، حمایت ضمنی خود را با حملات اسرائیل ابراز کردند کشورهای منطقه که دغدغه صلح و ثبات غرب آسیا را دارند، به مخالفت با ماشین جنگی اسرائیل اهتمام ورزیدند. قاهره که بهتازگی تقویت روابط دیپلماتیک را با جمهوری اسلامی ایران در دستور کار قرار داده، پیشقراول کشورهای عربی خاورمیانه جهت حمایت از تهران و محکومیت صهیونیستهاست. مصر به شکل سنتی از دوره جمال عبدالناصر نفوذ گستردهای در پایتختهای عربی به‌ویژه حول محور مسأله فلسطین دارد.
حمایت امروز کشورهای عربی از مواضع ایران، ناشی از دیپلماسی فعال چندسال گذشته تهران با نگاه به تقویت مراودات با کشورهای منطقه بود که اکنون بهثمر رسیده. البته ناگفته پیداست که کشورهای منطقه نگران سوءاستفاده آمریکا از خاک آنها در اقدام علیه ایران هستند و در تلاشند خود را از آسیب‌های احتمالی و گسترش جنگ مصون بدارند.
ضرورت احترام به حاکمیت دولت‌ها
وزرای خارجه ۲۱کشور عربی و اسلامی حملات رژیم صهیونیستی علیه ایران و تمامی اقداماتی را که نقض قوانین بین‌المللی و اصول منشور سازمان ملل متحد است محکوم کردند. این کشورها در بیانیه‌ای خواستار ضرورت احترام به حاکمیت دولت‌ها، تمامیت ارضی، اصول حسن همجواری و حل و فصل اختلافات از طریق راه‌های صلح‌آمیز شدند. وزیران خارجه این کشورها در بیانیه مشترکی بر ضرورت توقف خصومت‌های اسرائیل علیه ایران و همچنین بر اهمیت تلاش برای کاهش تنش‌ها و دستیابی به آتش‌بس و آرامش همه‌جانبه تأکید کردند.
در این بیانیه با اشاره ضمنی به عدم عضویت رژیم صهیونیستی در ان‌پی‌تی و دارا بودن سلاح‌های هسته‌ای، بر اهمیت پاکسازی منطقه از سلاح‌های هسته‌ای و سایر تسلیحات کشتار جمعی، مطابق با قطعنامه‌های بین‌المللی، تأکید شده است. این بیانیه همچنین بر لزوم هدف قرار ندادن تأسیسات هسته‌ای مشمول پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مطابق با قطعنامه‌های مربوطه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت تأکید کرد. زیرا این اقدام نقض آشکار حقوق بین‌الملل تحت کنوانسیون ۱۹۴۹ ژنو است. وزرای خارجه اردن، امارات، پاکستان، بحرین، برونئی، ترکیه، چاد، الجزایر، کومور، جیبوتی، عربستان، سودان، سومالی، عراق، عمان، قطر، کویت، لیبی، مصر و موریتانی این بیانیه را صادر کردند.
نقش موازنه‌گر قاهره در معادلات منطقه
مصر به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی جهان عرب با هرگونه تعرض نظامی رژیم صهیونیستی به ایران مخالف است. زیرا چنین اقدامی تبعات سنگینی برای ثبات منطقه‌ای و امنیت ملی قاهره به‌همراه دارد. اولا قاهره نگران آن است که حمله نظامی به ایران باعث گسترش جنگ در کل منطقه غرب آسیا شود و این بی‌ثباتی می‌تواند به اختلال در تنگه هرمز، افزایش قیمت انرژی و کاهش درآمد کشورهای عربی منجر شود. این امر مستقیم یا غیرمستقیم بر اقتصاد مصر اثر می‌گذارد.
ثانیا مصر از گسترش دوقطبی شدید در منطقه میان محور مقاومت (ایران) و محور سازش (اسرائیل) واهمه دارد چراکه این وضعیت، تلاش‌های قاهره برای حفظ نقش موازنه‌گر و میانجی را بی‌اثر می‌کند. همچنین حمله احتمالی به ایران می‌تواند به واکنش‌های تلافی‌جویانه‌ای منجر شود که دامن متحدان منطقه‌ای آمریکا و رژیم صهیونیستی را نیز بگیرد و کل جغرافیای امنیتی منطقه را بی‌ثبات کند. از نگاه قاهره، منافع جهان عرب در تنش‌زدایی و مهار بحران‌ها از طریق گفت‌وگوست نه دامن زدن به درگیری‌های نظامی که ممکن است به یک جنگ فراگیر منطقه‌ای تبدیل شود و فرصت‌های توسعه اقتصادی و سیاسی را از میان ببرد.
مهار نفوذ رژیم صهیونیستی در غرب آسیا
دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در دولت‌های شهید ابراهیم رئیسی و دکتر مسعود پزشکیان بر پایه گسترش نفوذ منطقه‌ای و تقویت جبهه مقاومت با هدف مهار نفوذ رژیم صهیونیستی در غرب آسیا شکل گرفته است. تهران در سال‌های اخیر با رویکرد فعال‌تری وارد مناسبات منطقه‌ای شد. از برقراری مجدد روابط با عربستان تا گسترش تعامل با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همه در‌راستای تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی ایران و کاهش فضا برای تحرکات تل‌آویو صورت گرفته است.
در دولت شهید رئیسی، احیای روابط با ریاض نقطه عطفی در سیاست خارجی ایران بود؛ توافقی که با میانجی‌گری چین انجام شد و پیام روشنی به بازیگران منطقه داد که دوران فشار بر تهران پایان یافته است. دولت پزشکیان نیز این مسیر را با تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی و امنیتی ادامه می‌دهد.
همزمان ایران با تقویت روابط با محور مقاومت در سوریه، لبنان و عراق تلاش کرده ابتکار عمل را در شامات حفظ کرده و مانع از نفوذ اطلاعاتی و نظامی رژیم صهیونیستی در این منطقه راهبردی شود. این دیپلماسی فعال، نظم منطقه‌ای مطلوب ایران را در برابر طرح‌های صهیونیستی تقویت کرده است.
اعلام همبستگی سازمان‌های منطقه با ایران
در پی تحرکات اخیر رژیم صهیونیستی علیه تهران، موجی از محکومیت‌ها از سوی سازمان‌های منطقه‌ای عربی و اسلامی شکل گرفت که نشان‌دهنده انزوای فزاینده رژیم صهیونیستی در جهان اسلام است. موج هماهنگ محکومیت‌ها نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی در ایجاد اجماع منطقه‌ای علیه ایران ناکام مانده و تلاش آن برای انحراف افکار عمومی جهان اسلام شکست خورده است.
شورای همکاری خلیج فارس نیز با وجود برخی اختلافات درون‌گروهی، به‌طور یکصدا هرگونه اقدام نظامی یکجانبه علیه تهران را محکوم کرده و آن را عاملی برای بی‌ثبات‌سازی کل منطقه دانست. اتحادیه مجالس کشورهای اسلامی، مجمع جهانی بیداری اسلامی و مجمع تقریب مذاهب اسلامی نیز ضمن اعلام همبستگی با ملت ایران، بر لزوم پاسخگو شدن رژیم صهیونیستی در مجامع بین‌المللی تأکید‌کردند.
استقبال ایران از بیانیه شورای همکاری خلیج فارس
با محکومیت تعرض رژیم صهیونیستی به تمامیت ایران توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس، سخنگوی وزارت امور خارجه از بیانیه نشست فوق‌‌العاده وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس در محکوم کردن تجاوز رژیم صهیونیستی علیه تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی ایران و نقض حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد از سوی آن رژیم استقبال کرد.
اسماعیل بقایی گفت: «برگزاری جلسه فوق‌‌العاده وزرای خارجه شورای همکاری بیانگر فهم مشترک کشورهای منطقه نسبت به تهدید بی‌سابقه ناشی از قانون‌شکنی اسرائیل و ضرورت اقدام عاجل در سطح منطقه و جهان برای توقف جنگ تحمیلی علیه ایران است.»
حمایت بازیگران منطقه غرب آسیا از ایران، زمینه تضعیف جایگاه دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی صهیونیستها و پایان ابتکار صلح ابراهیم را فراهم کرده است.
