طرح کالابرگ الکترونیکی در واقع جایگزینی نوین برای نظام یارانه‌های سنتی است تا با دقت و سهولت بیشتری به خانوارهای هدف، خدمات حمایتی ارائه دهد. در این طرح برخلاف روند گذشته که یارانه‌ها به‌صورت نقدی یا در قالب کالاهای مشخص توزیع می‌شد، خانوارها به‌صورت ماهانه اعتباری مشخص دریافت می‌کنند که می‌توانند آن را برای خرید کالاهای اساسی و پرمصرف در فروشگاه‌های منتخب استفاده کنند. طرح کالابرگ الکترونیک در دولت سیزدهم و از خرداد سال ۱۴۰۲ در راستای حمایت غذایی و بهبود معیشت مردم با اولویت خانوارهای دهک‌های یکم تا هفتم درآمدی آغاز شد.
دولت چهاردهم پس از این‌که سکان مدیریت کشور را به‌دست گرفت، در جهت اجرای قانون بودجه سال گذشته و امسال برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیک گام برداشت که دکتر مسعود پزشکیان نیز برای اجرای آن تاکید ویژه داشت و دستورات لازم برای تأمین منابع آن را صادر کرد. دولت چهاردهم تا کنون سه مرحله طرح کالابرگ الکترونیکی را اجرایی کرده است، البته مرحله سوم تا کنون برای ۴ دهک چهارم تا هفتم هنوز اجرایی نشده است. براساس اجرای آن طرح، دهک‌های اول تا سوم به‌ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا هفتم به‌ازای هر نفر ۳۵۰ هزار تومان اعتبار علاوه بر یارانه نقدی برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی دریافت می‌کنند.
طرح کالابرگ الکترونیکی در بیش از ۲۴۰ هزار فروشگاه عمده، خرد و ۱۱ فروشگاه زنجیره‌ای اجرا می‌شود. مشمولان این طرح می‌توانند برای مشاهده فروشگاه‌ها و اطلاع از مانده اعتبار خود، برنامه کاربردی «شما» را دریافت و نصب کنند تا از میزان اعتبار خود مطلع شوند.
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اهمیت طرح کالابرگ الکترونیکی، گفته بود: اجرای این طرح گامی مؤثر در راستای اصلاح نظام یارانه‌ها و ارتقای عدالت اجتماعی است. این طرح با تمرکز بر افزایش قدرت خرید دهک‌های متوسط و کاهش فشارهای اقتصادی، به افزایش رفاه و تقویت امنیت غذایی خانوارها کمک خواهد کرد. با سیستماتیک‌شدن حمایت‌ها، شاهد صرفه‌جویی در منابع و ارتقای کارایی توزیع خواهیم بود.
حسن نوروزی، مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نیز در اواخر فروردین‌ماه امسال گفته بود: براساس قانون بودجه ۱۴۰۴ از خردادماه، اجرای حمایت‌های مربوط به سال ۱۴۰۴ در قالب کالابرگ آغاز می‌شود.
مرحله اول این طرح از اسفند ۱۴۰۳ همزمان با آغاز ماه‌رمضان اجرا شد که شامل خانوارهای دهک‌های اول تا هفتم درآمدی بود و ۵۵ میلیون نفر از این مرحله بهره‌مند شدند که تا ۲۲ اردیبهشت امسال ادامه داشت. مرحله دوم نیز ادامه حمایت از دهک‌های اول تا هفتم بود. دهک‌های چهارم تا هفتم از اواخر فروردین ۱۴۰۴ و دهک‌های اول تا سوم زودتر این اعتبار را دریافت کردند.
آغاز مرحله سوم طرح کالابرگ از ۷ تیر
اجرای مرحله سوم کالابرگ که از روز هفتم تیرماه ۱۴۰۴ با تأمین اعتبار از سوی دولت با هدف حمایت از معیشت خانوار و تقویت سبد غذایی آغاز شده که فقط شامل دهک‌های اول تا سوم می‌شود و چهار دهک چهارم تا هفتم در این مرحله کنار گذاشته شده بودند.اعتبار این مرحله به حساب سرپرستان خانوار دهک‌های یک تا سه (بیش از ۲۸ میلیون نفر) واریز شد. بر این اساس، دهک‌های اول تا سوم به‌ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان اعتبار دریافت خواهند کرد. این اعتبار برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی شامل اقلامی از گروه‌های لبنیات، پروتئین و خواربار اختصاص یافته است.
اعتبار کالابرگ ۴ دهک تأمین شد
این در حالی است که رئیس‌جمهور طی دستوری ضمن تأکید بر ضرورت اجرای درست و بدون وقفه طرح کالابرگ الکترونیکی تأکید کرده بود که حمایت از اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه اولویت اصلی دولت است. وجود کالابرگ الکترونیکی امکان رصد دقیق و پیشگیری از هرگونه سوءاستفاده را فراهم کرده و باید با سرعت و دقت کامل پیاده‌سازی شود. دستگاه‌های ذی‌ربط موظفند ضمن اطلاع‌رسانی گسترده به مردم، حمایت‌های لازم را برای بهبود دسترسی و رفاه شهروندان فراهم آورند.
همان‌طور که اشاره شده مرحله سوم طرح کالابرگ در حالی برای سه دهک اجرایی شد که خبری از اجرای آن برای دهک‌های چهارم تا هفتم نبود؛ البته برخی رسانه‌ها اعلام کرده بودند که این طرح برای ۴ دهک باقیمانده از روز ۱۷تیرماه اجرایی خواهد شد که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با صدور اطلاعیه‌ای ضمن تکذیب آن اعلام کرد زمان واریز این مرحله هنوز مشخص نشده است.
براساس اطلاعیه وزارت رفاه قرار بود زمان واریز مرحله سوم برای دهک‌های چهارم تا هفتم به‌زودی اعلام شود اما تا امروز خبری از اجرای آن برای این دهک‌های درآمدی نشده است. بااین‌حال احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش از آن گفته بود که منابع مالی موردنیاز برای اجرای این مرحله طبق دستور رئیس‌جمهور تأمین شده اما تا چند روز گذشته اجرای آن برای دهک‌های باقیمانده اجرایی نشده بود و روز چهارشنبه هفته گذشته بود که خبر رسید که اعتبار لازم برای واریز یارانه الکترونیک به حساب سرپرستان خانوارهای دهک ۴ تا ۷ تأمین شده و احتمالا از هفته جاری اجرایی خواهد شد.
سید‌حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور روز چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران از آغاز اجرای مرحله سوم طرح کالابرگ الکترونیک از هفته جاری برای دهک‌های چهارم تا هفتم خبر داد.
احمد میدری، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی نیز در حاشیه جلسه هیأت دولت، با بیان این‌که رئیس‌جمهور دستور داده تا کالابرگ سریع‌تر پرداخت شود، گفت: یارانه الکترونیک سه دهک اول پرداخت شده و برای دهک‌های چهارم تا هفتم منابع تأمین شده و به خزانه‌داری رفته است که پیگیری می‌کنیم تا ابلاغ شود. وی درباره زمان پرداخت کالابرگ برای چهار دهک باقیمانده، بیان کرد: امیدوارم سریع‌تر منابع آن پرداخت شود، زیرا رئیس‌جمهور هم تاکید دارد که این کالابرگ پرداخت شود. در قانون بودجه آمده که یارانه ۳۰درصد از یارانه‌بگیران که چیزی حدود ۲۴ میلیون نفر می‌شود حذف شده و کالابرگ بدهیم. اگر این اتفاق رخ دهد، در ماه ۵۰۰۰میلیارد تومان بودجه تأمین می‌شود، ولی الان برای هفت دهک ۲۵ هزار میلیارد تومان و برای سه دهک ۱۴ هزار میلیارد تومان هزینه می‌کنیم؛ بنابراین با حذف سه دهک که در قانون پیش‌بینی شده نمی‌توان منابع کالابرگ را تأمین کرد.
بر این اساس در سومین مرحله طرح کالابرگ الکترونیکی قرار است مبلغ ۳۵۰ هزار تومان اعتبار غیرنقدی به حساب سرپرستان خانوارهای دهک‌های چهارم تا هفتم واریز شود که فقط برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی در فروشگاه‌های منتخب قابل استفاده است و امکان برداشت نقدی از آن وجود ندارد. همچنین یارانه نقدی دهک‌های چهارم تا هفتم (به‌ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان) روز پایانی تیرماه به حساب خانوارها واریز خواهد شد که در صورت شارژ کالابرگ، اعتبار دریافتی این خانوارها در تیرماه به ۶۵۰ هزار تومان می‌رسد.
براساس اطلاعات اعلام شده، منابع مالی کافی برای حمایت از ۴ دهک باقیمانده تأمین شده و در انتظار واریز خزانه است؛ بااین‌حال اجرای این طرح برای دهک‌های چهارم تا هفتم را می‌توان گام مهم و ضروری در راستای تحقق عدالت اجتماعی و مدیریت بهینه منابع دولتی ارزیابی کرد. این طرح که با حمایت و دستور مستقیم رئیس‌جمهور، چراغ سبز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و تأمین کامل منابع توسط سازمان برنامه‌وبودجه همراه شده، اقدام بسیار مهمی در جهت بهبود معیشت اقشار متوسط جامعه محسوب می‌شود.
