یکی از مهمترین اقدامات کمک به گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی است. تا این جای کار شبکههای رادیویی و تلویزیونی با امکاناتی که در اختیار دارند تلاش کردهاند در جهت ترویج کتاب و کتابخوانی در میان مردم گامهای مثبتی بردارند. در شرایطی که بازار نشر در کشور رونق چندانی ندارد و تیراژ کتابها بهسختی چهاررقمی میشود، برنامههای با محوریت کتاب، هم و غمشان این است که بتوانند به کمک یار مهربان بیایند و مخاطب را به مطالعه آثار مکتوب تشویق کنند.سری جدید برنامه «دیدی نو» که این روزها از شبکه نسیم پخش میشود با اجرای ایوب آقاخانی به فصل پنجم خود رسیده. این برنامه که از سال ۱۴۰۱ روی آنتن رفته توانسته لذت کتابخوانی را به مردم منتقل کند. «دیدی نو» با این نگاه که کتاب فقط به قشر تحصیلکرده و نخبه اختصاص ندارد و میتواند مأمن تنهایی، تفکروآرامش هرفردباشد با معرفی کتاب وخواندن چندفصل ازآن مخاطب را به مطالعه کردن ترغیب میکند.درست مانند پخش سکانسهایی از یک فیلم که بیننده علاقهمند به تهیه و انتخاب آن فیلم میشود، «دیدینو» نیز با خوانش چند فصل از یک اثر این وسوسه را در ذهن مخاطب بهوجود میآورد که آن اثر را تهیه و مطالعه کند. این هدف اگر قرار است بهواسطه فعالیتهای رسانهای محقق شود، برنامه «دیدینو» بیشترین نقش و تأثیرگذاری در آن را میتواند داشته باشد. گفتوگوی ما را با رامین کحالزاده کارگردان برنامه در این خصوص میخوانید. وی علاوه بر کارگردانی تلویزیون، در حوزه تئاتر بهعنوان بازیگر و طراح نور شناخته شده و با دغدغهای که در حوزه کتاب داشته، از فصل اول همراه این برنامه بوده است.
از فصل اول این برنامه بگویید که با چه هدفی در سال ۱۴۰۱ روی آنتن رفت و انگیزه شما برای ساخت برنامهای در حوزه کتاب و مطالعه چه بود؟
من و تهیهکننده این برنامه (مهران میرصالحی) دغدغه کتاب را پیش از این با تهیه برنامه «صد ثانیه با کتاب» در پایگاه کتاب گویا نشان دادیم و همیشه به این فکر میکردیم که چرا تا اسم کتاب میآید تصور همه به یک قشر خاص تحصیلکرده معطوف میشود. از این رو نگاهمان مطالعه و کتابخوانی برای مردم عادی و همه اقشار جامعه بود. طی این برنامه که سال ۱۳۹۹ روی آنتن رفت ۱۱۲۸عنوان کتاب معرفی کردیم و این برنامه با استقبال مواجه و انگیزهای شد برای ما که این طرح را در تلویزیون پیاده کنیم.
و در شبکه نسیم برنامه را کلید زدید.
طرح ما پذیرفته شد و فصل اول را با حضور شرکتکنندگان با ترکیبی رقابتی با محوریت و موضوع کتاب کلید زدیم. این فصل در قالبهای نمایشی چون نمایش رادیویی و نمایش صحنه اجرا میشد و اجرایش هم برعهده شهرام شکیبا بود. از نگاه ما کتاب یکی از ابزارهای سرگرمی است و شبکه نسیم نیز بیشتر با برنامههای شاد و سرگرمکننده شناخته میشود. شعار ما در فصل اول برای کتابنخوانها بود و با این نگاه برنامه را کلید زدیم که بگوییم این برنامه ویژه کتابخوانها نیست.
برای فصول بعدی چه چیزهایی را دنبال کردید؟
ما یک برنامه تخصصی درباره کتاب نیستیم بلکه دنبال مخاطب عادی هستیم تا بگوییم اگر دوست داشتی این کتاب را هم ورق بزن. شاید حالت بهتر شود. درواقع دوست داریم چیزی را که خودمان بهعنوان کتابخوان تجربه میکنیم با دیگران به اشتراک بگذاریم. فصول دوم تا چهارم را با همراهی ایوب آقاخانی در نمایشگاه کتاب دنبال کردیم و این فصل (فصل پنجم) را بهسمت رقابتی شدن بردیم.
برنامه در هر فصل تغییراتی داشته است؛ ازتغییر مجری ودکورگرفته تا آیتمهای برنامه.این تغییر با چه هدفی انجام شده است؟ با تغییر مجری خیلی از ویژگیهای برنامه تغییر کرده است. در این فصل خبری از شرکتکنندهها نیست و در قالب یک لیگ کتاب برنامه را جلو میبریم. همگام با معرفی کتابهای مختلف تمرکز خود را بر شیوه خواندن کتابها به سبک نمایشی گذاشتهایم. ایوب آقاخانی در مقام مجری، در ابتدای هر قسمت به معرفی یک کتاب و خواندن بخشی از آن میپردازد و در آیتمهای مختلف افرادی بهعنوان شرکتکننده سه فصل از کتاب را میخوانند و برای شیوه خواندن صحیح رقابت میکنند.
در آیتم دیگر که تکمیلکننده برنامه است، این افراد با قرارگیری در جایگاهی همانند تریبون، کتابهای مختلف ژانرهای گوناگون را معرفی میکنند.
از فضای رقابتی راضی هستید؟
این فضا جواب داده است. هماکنون از دوره مقدماتی گذر کردهایم و همزمان با شروع هفته کتاب از ۲۴آبان دوره رقابتی را در ۱۸قسمت آغاز میکنیم.
بخش سفر به شهرستانها چگونه شکل گرفت؟
توجه به استعدادها و علاقهمندان در شهرهای مختلف برایمان مهم بود. از این رو در بخش دیگری از این برنامه با سفر به شهرهای مختلف، به معرفی کتابخانههای مطرح پرداختیم. در این بخش یک دورهمی و گفتوگو با کتابداران شکل میگیرد که علیرغم همه دشواریهایش، از بخشهای مورد علاقه خودم است و خیلی از آن میآموزم.
از انتخاب ایوب آقای آقاخانی بگویید.
بهنظرم او یکی از بهترین انتخابهایی است که میتوانستیم در برنامه داشته باشیم. او نویسنده، بازیگر و کارگردان شناختهشدهای است که بخشی از بار نوشتار برنامه را هم برعهده گرفته. با متن خودش برنامه را پیش میبرد و بر اعتبار برنامه میافزاید.
در فصول گذشته شما را با «کتابباز» مقایسه میکردند اما اکنون در شبکه نسیم مخاطبان شما را کاملا میشناسند. آن زمان چه حسی از این مقایسه داشتید؟
کاملا مقایسه بیربطی بود. «کتابباز» برنامه تخصصی کتاب برای اهل کتاب بود. قرار نیست هر برنامه درباره کتاب با برنامه دیگری در این حوزه مقایسه شود. مخاطبان خیلی زود متوجه تفاوت برنامه ما با «کتابباز» شدند و حالا پس از چند فصل خبری از این مقایسه نیست و «دیدینو» جای خودش را در میان خانوادهها باز کرده است.
بیشتر دوست دارید مخاطبتان خانوادهها باشند؟
برنامه ما برای خانوادههاست نه برای طیف کتابخوان و اهالی کتاب. دوست داریم مخاطب عام لابهلای کارهایش گریزی هم به کتاب بزند و مطالعه کردن را بهعنوان بخش مهمی از زندگیاش در نظر بگیرد.
مهمانان برنامه چگونه انتخاب میشوند؟
ما به شکل مرسوم مهمانی به برنامه دعوت نمیکنیم بلکه دعوتنامههایی را در سطح دانشگاههای هنر منتشر و طی این فراخوان از افراد علاقهمند به حوزه کتاب، تئاتر و... دعوت کردیم البته پیشگزینشی هم داشتیم که آنها کتابهای مورد علاقهشان را ارائه دهند و از میان اینها ۳۲نفر برمبنای حرفهای بودن و داشتن نگاه تخصصی انتخاب شدند.
ارزیابیتان از بازخورد برنامه چیست؟
بههرحال بخشی از بازخورد مخاطب به ساعت پخش برنامه برمیگردد. فکر کنید یک برنامه با محوریت کتاب در ساعت ۲۴ شنبه تا سهشنبه روی آنتن برود. حتی ساعت تکرار آن هم چندان چنگی به دل نمیزند و این مهجوریت در زمان پخش حتما موجب غفلت از چشم برخی از مخاطبان میشود. با این حال مخاطبان وفادار برنامه با ما همراهند و به ما قوت قلب میدهند.
مطالعه و کتاب چقدر دغدغه خودتان است؟
من و مهران میرصالحی در هر کاری که شروع کردهایم ردپایی از کتاب و مطالعه بهجا گذاشتهایم. پیش از شروع این برنامه در سال ۱۴۰۰ برنامه «جمعمون جمعه» را برای گروه کودک و نوجوان شبکه دو تولید میکردیم که با محوریت معرفی مشاغل شکل گرفته بود و سعی کردیم در آن برنامه هم به کتاب و کتابخوانی بپردازیم. بنابراین بخشی را طراحی کردیم که در آن توسط یک عروسک بهنام «بازم من» به بچهها کتاب معرفی میکردیم. منظورم این است که وقتی کتاب دغدغه زندگی ما باشد هر کاری را یکجوری به کتاب مرتبط میکنیم.
این برنامه چه جایگاهی برای خودتان دارد؟
یکی از لذتهای زندگیام را تجربه میکنم. علیرغم زمان فشرده ضبط برنامه، وقتی خودم را در معرض خوانش یک اثر میبینم و آن کتاب را مطالعه میکنم حالم خوب میشود.
«دیدینو» پای ثابت نمایشگاههای کتاب هم هست؟
بههرحال جشن ما با نمایشگاه کتاب پیوند خورده. سعی میکنیم در ایام نمایشگاه با گزارشهای مختلف و راهاندازی پویش و رقابت کتابخوانی از نوع نمایشی که در تخصص ایوب آقاخانی است، فضای برنامه و سلیقه مخاطب را تغییر دهیم و همگام با این رویداد فرهنگی پیش برویم.