گوشت، گران و کم‌استقبال

یک‌سال بعد جدل میان «باقی‌ ماندن ارز ترجیحی» و «اتصال قیمت وارداتی به نرخ مرکز مبادله» به نقطه جوش رسید؛ جدلی که مستقیما روی برچسب‌های قیمت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین اثر گذاشت. همزمان‌ ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی از «جمع‌آوری گوشت وارداتی از قفسه‌ها» دست‌به‌دست شد‌ اما گزارش‌ها نشان می‌داد عرضه به‌صورت محدود ادامه دارد. در تابستان و پاییز ۱۴۰۴، نزاع سیاستی بر سر ‌بقای ارز ترجیحی برای واردات گوشت‌ بالا گرفت. از یک‌سو‌ سازمان برنامه و بودجه حذف ارز ترجیحی را اعلام کرد و وزارت جهاد کشاورزی نسبت به تبعات قیمتی هشدار داد. از سوی دیگر‌ مقامات همان وزارتخانه چند روز بعد تأکید کردند که ‌حذف ارز ترجیحی منتفی است‌ و گوشت در فهرست کالاهای اساسی باقی می‌ماند. تناقض روایی سیاست البته یک پیام عملی واحد برای بازار داشت و آن قیمت‌گذاری وارداتی بر‌مبنای نرخ مرکز مبادله بود. انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی با نامه‌ای رسمی، سقف قیمت فروش گوشت منجمد وارداتی را بر‌اساس نرخ ارز مرکز مبادله ابلاغ و دامنه قیمت خرده‌فروشی برای هر کیلو را حدودا ۳۱۰ تا ۶۱۰هزار تومان اعلام کرد. معنای اقتصادی این چرخش ساده است: با کنار رفتن مؤثر ‌پایه ترجیحی‌، کف قیمتی واردات به نرخ‌های تجاری_مبادله‌ای قفل و شوک کاهنده‌ ناشی از تخصیص ارزان ‌ارز، عملا از معادله حذف می‌شود.  حاشیه مهم اما مؤثر این است که خود نرخ‌های مرکز مبادله در هفته‌های اخیر نوسان داشته و رسانه‌ها از قرار گرفتن حواله‌ها در کانال‌های ۷۰هزار تومان (برای دلار حواله) خبر داده‌اند. این نوسان به‌صورت ‌اثر مکانیکی نرخ ارز‌ به قیمت نهایی وارداتی ترجمه می‌شود. 

 آیا واردات رکورد قیمت را شکست؟ 
هدف سیاست‌گذار از جهش واردات در ۱۴۰۳، ‌شکستن کف قیمت در مصرف‌ بود‌ اما داده‌های همان دوره نشان می‌دهد رکوردشکنی کمی الزاما به افت پایدار قیمت منجر نشد و دلایل این ماجرا هزینه ارزی بالا و تبدیل آن به ریال با نرخ‌های تجاری، حاشیه‌های توزیع و سود بازرگانی و جانشینی محدود بین گوشت منجمد وارداتی و سبد مصرفی بخشی از خانوارها (ترجیح گوشت گرم داخلی در برخی اقشار) بود. به ‌بیان ساده‌تر‌ وقتی پایه ارزی به مرکز مبادله گره بخورد و هزینه‌های زنجیره نیز سنگین بماند، قدرت ارزان‌سازی واردات، حتی با حجم بالا محدود می‌شود.‌  
مسعود رسولی‌، دبیر انجمن تولید و بسته‌بندی گوشت ایران درباره کلیپ منتشرشده مبنی بر جمع‌آوری گوشت‌های وارداتی از یخچال‌های فروشگاه‌ها اظهار کرد: متأسفانه گوشت از سفره بسیاری از مردم حذف شده و میزان خرید به‌شدت کاهش یافته است و هرچند فیلمی که اخیرا از جمع‌آوری گوشت در یکی از فروشگاه‌ها منتشرشده بازتاب زیادی داشت اما به‌نظر می‌رسد علت آن مسأله‌ای غیر از گرانی بوده است. گوشت مانند طلا یا دلار نیست که یکباره گران شود تا نیاز به جمع‌آوری داشته باشد بلکه این فیلم با برداشت شخصی منتشر شده است. رسولی در ادامه افزود: در حال حاضر مشکلی در واردات و توزیع گوشت وجود ندارد و تقریبا همه امور در این بخش به‌صورت طبیعی انجام می‌شود. مشکل اصلی، ضعف قدرت خرید مردم است. واقعا مردم توان خرید ندارند. وی با اشاره به عرضه گوشت تنظیم بازاری گفت: حتی گوشت تنظیم بازار که قیمت آن پایین‌تر از عرف بازار تعیین شده نیز با استقبال چندانی مواجه نیست چراکه متأسفانه توان خرید مردم بسیار کاهش یافته و لازم است برای این وضعیت چاره‌ای اندیشیده شود.