«احوال کتاب»‌؛ تلاشی برای بازشناسی جایگاه کتاب در فرهنگ امروز

احوال کتاب می‌خواهد فراتر از معرفی آثار جدید، به تاریخ، فلسفه، کتابخانه‌ها و چهره‌های بزرگ کتاب‌شناسی بپردازد و از دل روایت‌ها و گفت‌وگوها، تصویری تازه از جهان کتاب برای مخاطب امروز ترسیم کند. 
سیدمهرداد ضیایی درباره اجرای برنامه احوال کتاب به قاب کوچک گفت: این برنامه حاصل مجموعه‌ای از گفت‌وگوها و تبادل‌نظرهایی بود که میان من و مدیران رادیو فرهنگ شکل گرفت. در آغاز، ایده‌های گوناگونی درباره موضوعات مختلف از‌جمله ادبیات و علوم انسانی مطرح شد اما به‌تدریج به این جمع‌بندی رسیدیم که کتاب، به‌عنوان محور اصلی، می‌تواند بستری جامع برای پرداختن به بسیاری از این حوزه‌ها باشد. نتیجه این گفت‌وگوها، شکل‌گیری برنامه‌ای شد که امروز با عنوان احوال کتاب هر پنجشنبه از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.
وی ادامه داد: ما قصد نداریم در این برنامه فقط به معرفی تازه‌های نشر بپردازیم. احوال کتاب از سطح ظاهر فراتر رفته و به عمق مفهومی کتاب، تاریخ آن و تأثیرش در زندگی و اندیشه انسان می‌پردازد. درواقع، هدف اصلی ما تبیین جایگاه کتاب در جامعه است‌؛ این‌که کتاب چگونه توانسته در طول تاریخ به یکی از ارکان فرهنگ، معرفت و ارتباط انسانی بدل شود. 
این هنرمند اشاره کرد: موضوعات برنامه گستره وسیعی را در بر می‌گیرد‌؛ از تاریخ کتاب و تحول کتابخانه‌ها گرفته تا معرفی چهره‌های برجسته کتاب‌شناسی، بررسی آثار ماندگار و حتی پرداختن به مناسبت‌هایی که به نحوی با کتاب و اندیشه گره خورده‌اند. می‌خواهیم به مخاطب یادآوری کنیم که کتاب، صرفا یک شیء فرهنگی نیست، بلکه حافظه زنده‌ تمدن و آینه‌ اندیشه‌های انسانی است. کتاب همواره در پیوندی جدانشدنی با ادبیات و علوم انسانی معنا می‌یابد؛ از این‌رو، در بخش‌های گوناگون برنامه کوشیده‌ایم از همین منظر به موضوع بنگریم. اعتقاد من این است که ادبیات و اندیشه، روح کتاب هستند و احوال کتاب باید بتواند این روح را به صدا درآورد.
ضیایی بیان کرد: سعی‌ام بر این است که گفت‌وگوها و روایت‌ها از جنس تجربه، پژوهش و دلبستگی واقعی به کتاب باشد، نه‌فقط خواندن متونی از پیش‌نوشته‌شده. مخاطب امروز نیاز دارد تا در صدای برنامه، گرمای علاقه و احترام به کتاب را احساس کند و این همان چیزی است که ما در احوال کتاب دنبالش هستیم. از دیدمن، هر کتاب جهانی‌ است مستقل، با احوالی خاص و روحی یگانه. برنامه ما می‌خواهد این احوال را کشف کند‌؛ از مسیر روایت، تحلیل و گفت‌وگو. گاهی درباره کتاب‌هایی سخن می‌گوییم که در برهه‌ای خاص تأثیرگذار بوده‌اند، گاهی از کتابخانه‌ها و میراث فرهنگیِ پیوسته با کتاب، و گاه از بزرگانی که عمرشان را وقف این جهان کرده‌اند. در نهایت، آرزویم این است که احوال کتاب پلی باشد میان رادیو و قلمرو اندیشه. از همه شنوندگان عزیز دعوت می‌کنم با همراهی و ارائه دیدگاه‌های‌شان، برنامه را غنی‌تر سازند. شاید در روزگاری که کتاب کمتر ورق می‌خورد، صدای احوال کتاب یادآور لذت و آرامشی باشد که تنها از خواندن برمی‌خیزد.