شتاب در رشد مصرف

براساس داده‌های موجود، مصرف کل انرژی ایران از سال ۲۰۱۰ با نرخ سالانه ۳.۴درصد افزایش یافته است. سرانه مصرف انرژی در ایران حدود ۳.۵تن نفت معادل هر نفر است که با میانگین خاورمیانه و اتحادیه اروپا همخوانی دارد اما شدت مصرف (انرژی مصرفی به ازای واحد تولید ناخالص داخلی) ۷۵ درصد ازسال۱۹۹۰ تا ۲۰۲۳ افزایش یافته و ایران را در رتبه اول ۴۶ کشور مورد بررسی قرار داده است. 
مصرف انرژی ایران از دهه ۱۹۹۰ رو به رشد بوده اما سرعت آن در سال‌های اخیر افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۳، مصرف اولیه انرژی نسبت به سال قبل ۱.۶درصد افزایش داشته است. گاز طبیعی با سهم ۷۰ درصدی از سال۲۰۲۰ غالب است و رشد ۱۰ درصدی نسبت به ۲۰۱۰ داشته، در حالی‌که سهم نفت از ۳۷ درصد به ۲۷ درصد کاهش یافته است. مصرف برق نیز از ۳۳۵.۱۷میلیارد کیلووات ‌ساعت در۲۰۲۳(افزایش از ۳۲۲.۲۳میلیارد در۲۰۲۲) فراتر رفته و سرانه آن به ۴۱۸۲ کیلووات‌ ساعت در ۲۰۲۵ رسیده، هرچند ۶۳ کیلووات‌ساعت نسبت به ۲۰۲۴ کاهش نشان می‌دهد. 
رشد مصرف انرژی عمدتا ناشی از عوامل ساختاری و اقتصادی است. قیمت‌های پایین (پایین‌ترین در جهان) به نوعی مصرف را تشویق کرده و قاچاق سوخت (۱۵درصد)را به پدیده‌ای رایج تبدیل کرده است. گرمای تابستان و سرمای زمستان هم مصرف را در پیک‌ها ۸ درصد افزایش می‌دهد و ناترازی را تشدید می‌کند. تحریم‌ها نیز با کاهش سرمایه‌گذاری، تولید را محدود کرده و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را حفظ کرده است.ناترازی انرژی یکی از بحران‌های اصلی است. در ۱۴۰۴، ناترازی گاز به ۳۷۵ میلیون مترمکعب و برق به ۲۰ هزار مگاوات رسیده که ۲۵ ــ۳۰ درصد نیازشبکه است.این امرمنجر به خاموشی‌های گسترده، زیان پنج میلیارد دلاری در ۱۴۰۱ و کاهش تولید صنعتی شده است. انتشار دی‌اکسیدکربن در ۲۰۲۴ حدود ۲ درصد جهانی (۴۸۰ میلیون تن در۲۰۱۲، دو برابر تا ۲۰۳۰)است وبخش برق سه برابر در دو دهه اخیر افزایش یافته است. زیرساخت‌های فرسوده (راندمان نیروگاه‌ها ۳۹.۶درصد)و وابستگی به گاز(۸۵درصد تولید برق) چالش‌ها را تشدید کرده است. همچنین سهم تجدیدپذیرها تنها ۰.۹درصد در۲۰۲۱است که بسیار پایین‌تر از هدف ۵ درصدی تا ۲۰۲۱ است.