تحریم‌زدایی با شانگهای

عضویت ایران درسازمان همکاری شانگهای جایگاه ژئوپلیتیکی کشور را درمعادلات منطقه‌ای و آسیایی به‌طور چشمگیری تقویت کرده است. ایران به‌عنوان پل طبیعی اتصال آسیای مرکزی به خلیج فارس و دریای عمان، می‌تواند مسیرهای تجاری و ترانزیتی میان شرق‌آسیا، آسیای مرکزی و اروپا را کوتاه‌تر، ارزان‌تر و امن‌تر کند. این سازمان فرصت بی‌نظیری برای گسترش همکاری‌های اقتصادی با قدرت‌هایی چون چین، روسیه و هند در اختیار ایران قرار می‌دهد. ایران نه‌تنها می‌تواند از بازارهای عظیم این کشورها برای صادرات انرژی و کالاهای خود بهره ببرد، بلکه در پروژه‌های راهبردی مانند ابتکار «کمربند و جاده» نیز نقش کلیدی و فعالی ایفا کند. عضویت دائم ایران نشان‌دهنده پذیرش نقش کشورمان در معادلات منطقه‌ای و جهانی است. همچنین، باعث افزایش گزینه‌های دیپلماتیک ایران دربرابر ساختارهای غرب‌محور می‌شود و توازن جدیدی در روابط بین‌المللی کشور ایجاد می‌کند. به همین دلیل می‌توان گفت پیوستن به پیمان شانگهای برای ایران گامی مهم در مسیر تحقق «دیپلماسی چندجانبه» محسوب می‌شود. چندی پیش دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اعلام کرد: در حوزه روابط سیاسی و خارجی نیز حضور فعال ایران در عرصه‌هایی مانند بریکس، شانگهای و اوراسیا موجب شکل‌گیری روابط خوب و سازنده با همسایگان شده است. وی همچنین تاکید کرد: خوشبختانه به‌واسطه تعاملات دیپلماتیک، یک بازار بزرگ در‌ حال شکل‌گیری است و از شخصیت‌های سایر کشورها دعوت می‌کنیم تا تجار و فعالان اقتصادی بتوانند به‌صورت هدفمند در رشد و توسعه اقتصادی کشور نقش‌آفرین باشند.
از منظر اقتصادی، سیاسی و امنیتی، این عضویت می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تقویت استقلال و کاهش اثر تحریم‌های خارجی عمل کند، به‌ویژه اگر با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ترانزیتی و انرژی کشور همراه باشد، به‌طوری‌که آمارها گویای آن است که طی دو سال اخیر میزان تجارت ایران با ۹ کشور عضو پیمان شانگهای افزایش یافته که در این گزارش به تفکیک به بررسی میزان تجارت کشورمان با اعضای شانگهای در سال جاری خواهیم پرداخت.
 
وضعیت تجارت با ازبکستان
در هفت‌ماهه نخست سال‌جاری، ایران ۵۸۳ هزار و ۵۰ تن کالابه ارزش بیش از۳۵۲میلیون دلار به ازبکستان صادر کرده است. در همین مدت، واردات ایران از ازبکستان تنها ۴۲هزار و ۴۰۰ تن به ارزش حدود ۵۲میلیون دلار بوده است. 
به‌این‌ترتیب، تراز تجاری ایران با ازبکستان در این دوره بیش از ۳۰۰میلیون دلار مثبت بوده است. بنابراین کل تجارت کشورمان با ازبکستان به ۶۲۵هزار و ۴۵۰تن کالا به ارزش ۴۰۴میلیون و ۶۷۱هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با ازبکستان۳۰۱میلیون دلار به سود کشورمان است.
 
تراز منفی تجارت با بلاروس
همچنین در این بازه زمانی ۱۵هزار و ۳۲۲ تن کالا به ارزش ۱۵میلیون و ۸۳۹هزار دلار به بلاروس صادر کرد، این درحالی‌است که طی این مدت ۲۱هزار و ۳۰۷ تن کالا به ارزش ۲۷میلیون و ۴۵۶ هزار دلار از بلاروس به کشورمان وارد شده است. بنابراین کل تجارت کشورمان با بلاروس به ۳۶هزار و ۶۲۹ تن کالا به ارزش ۴۳میلیون و ۲۹۵هزار دلار می‌رسد، ضمن این‌که تراز تجاری ایران با این کشور ۱۱میلیون دلار به سود بلاروسی‌هاست.
 
تراز مثبت تجاری با پاکستان
از سوی دیگر ایران دومیلیون و ۳۰۰هزار و ۸۴۸ تن کالا به ارزش یک‌میلیارد و ۱۹۰میلیون و ۴۹۹هزار دلار به پاکستان صادر کرده است. این درحالی‌است که طی این مدت ۳۸۹ هزار و ۵۵۰ تن کالا به ارزش ۴۳۲میلیون و ۴۴ هزار دلار از پاکستان وارد کشورمان شده است. بنابراین کل تجارت کشورمان با پاکستان به دومیلیون و ۶۹۰هزار و ۳۹۸ تن کالا به ارزش یک‌میلیارد و ۶۲۲ میلیون و ۹۴۳هزار دلار می‌رسد، ضمن این‌که تراز تجاری ایران با پاکستان ۷۵۸ میلیون دلار به سود کشورمان است.
 
تجارت با تاجیکستان
همچنین در این بازه زمانی ۳۶۵هزار و ۸۹۸ تن کالای ایرانی به ارزش ۲۲۵میلیون و ۲۲۵هزار دلار به تاجیکستان صادر شده است. در مقابل، ۲۶هزار و ۳۶ تن کالا به ارزش ۴۹میلیون و ۴۴۷هزار دلار از تاجیکستان به ایران وارد شده است. بنابراین کل تجارت کشورمان با تاجیکستان به ۳۹۱هزار و ۹۳۴ تن کالا به ارزش ۲۷۴میلیون و ۶۷۲ هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با تاجیکستان ۱۷۶میلیون دلار به سود کشورمان است.
 
وضعیت تجارت با شریک اول تجاری کشورمان
از سوی دیگر، ۳۱ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۳۹۵ تن کالا به ارزش هشت‌میلیارد و ۲۲۷میلیون و ۵۶۷ هزار دلار به چین صادر شده است. این درحالی‌است که در همین مدت، دومیلیون و ۸۷۱ هزار و ۷۶۰ تن کالا به ارزش ۹میلیارد و ۲۴۲میلیون و ۱۸۶هزار دلار از چین وارد ایران شده است.بنابراین کل تجارت کشورمان با چشم‌بادامی‌ها به ۳۴میلیون و ۳۲۷هزار و ۱۵۵ تن کالا به ارزش ۱۷میلیارد و ۴۶۹میلیون و ۷۵۳هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با این کشور یک‌میلیارد و ۱۴میلیون دلار به سود چینی‌هاست. 
 
پلی پلی 
طی این مدت، یک‌میلیون و ۸۳۷هزار و ۱۹۱ تن کالا به ارزش ۶۷میلیون و ۷۴۰هزار دلار به روسیه صادر شده است. در مقابل یک‌میلیون و ۵۲۹هزار و ۲۹۵ تن کالا به ارزش ۸۲۷میلیون و ۶۸۳هزار دلار از این کشور واردات داشتیم.
بنابراین کل تجارت کشورمان با روسیه به سه‌میلیون و ۳۶۶هزار و ۴۸۶ تن کالا به ارزش یک‌میلیارد و ۵۰۶میلیون و ۴۲۳ هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با این کشور ۱۴۹میلیون دلار به سود روس‌هاست. 
در هفت‌ماهه نخست سال‌جاری، ۳۳ هزار و ۱۰۱ تن کالا به ارزش ۶۰ میلیون و ۲۹۴ هزار دلار به قرقیزستان صادر شده است. این درحالی‌است که در همین مدت، ۱۹۱۰ تن کالا به ارزش سه‌میلیون و ۲۱هزار دلار از این کشور واردات داشتیم.بنابراین کل تجارت کشورمان با قرقیزستان به ۳۵هزار و ۱۱ تن کالا به ارزش ۶۳ میلیون و ۳۱۵ هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با قرقیز‌ها ۵۷ میلیون دلار به سود کشورمان است.
همچنین طی این مدت ۲۳۳هزار و ۳۳۷ تن کالای ایرانی به ارزش ۱۴۳میلیون و ۴۱۵هزار دلار به قزاقستان صادر شده است. این درحالی‌است که طی همین دوره ۴۳هزار و ۵۸۰ تن کالا به ارزش ۱۵میلیون و ۶۵۷هزار دلار از این کشور وارد ایران شده است. بنابراین کل تجارت کشورمان با قزاقستان به ۲۷۶هزار و ۹۱۷ تن کالا به ارزش ۱۵۹میلیون و ۷۲ هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با قزاق‌ها صدمیلیون دلار به سود کشورمان است. 
در پایان نیز سه‌میلیون و ۴۹۱هزار و ۱۹۶ تن کالای ایرانی به ارزش ۸۴۴میلیون و ۱۹۸هزار دلار به کشور هندوستان صادر شده، این درحالی‌است که طی این مدت یک‌میلیون و ۱۵هزار و ۱۹۵ تن کالا به ارزش یک‌میلیارد و ۱۸۴میلیون و ۵۰۳ هزار دلار از هند وارد کشورمان شده است.
بنابراین کل تجارت کشورمان با هند به چهارمیلیون و ۵۰۶هزار و ۳۹۱ تن کالا به ارزش دومیلیارد و ۲۸میلیون و ۷۰۱ هزار دلار می‌رسد، ضمن این که تراز تجاری ایران با هند ۳۴۱میلیون دلار به سود هند است.

مجموع تجارت به کشورهای عضو پیمان شانگهای
آمارهای گمرک نشان می‌دهد مجموع تجارت ایران با ۹ کشور عضو پیمان شانگهای به ۴۶میلیون و ۲۵۶هزار و ۳۷۱ تن کالا به ارزش ۲۳میلیارد و ۵۷۲میلیون و ۸۴۵ هزار دلار می‌رسد.
از سوی دیگر اما مجموع صادرات کالاهای ایرانی به اعضای شانگهای به ۴۰میلیون و ۳۱۵هزار و ۴۲۹ تن کالا به ارزش ۱۱میلیارد و ۷۳۸میلیون و ۳۲۶ هزار دلار می‌رسد.این درحالی‌است که کشورمان پنج‌میلیون و ۹۵۰‌هزار و ۳۳ تن کالا به ارزش ۱۱میلیارد و ۸۳۴میلیون و ۵۱۹ تن کالا از این کشورها وارد کرده است.