رزمایش دریایی؛ نمایش قوت و کنترل بر تنگه راهبردی
سپاه روز پنجشنبه از آغاز یک رزمایش دو روزه دریایی با نام اقتدار خبر داد؛ این رزمایش در آبهای خلیجفارس، جزایر نازعات (از جمله ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک)، تنگه استراتژیک هرمز و دریای عمان برگزار شد.
این رزمایش دو روزه، که از سحرگاه ۱۳ آذر با اشراف اطلاعاتی بینظیر آغاز شد، نهتنها بزرگترین نمایش موشکی دریایی تاریخ نیروهای مسلح ایران است، بلکه پیامی قاطع به هرگونه طمعورزی خارجی ارسال میکند و مرحله دوم رزمایش امروز با شلیک انبوه موشک بالستیک و کروز نقطهزن از خانوادههای قدر (۱۱۰، ۳۸۰)، قدیر و بالستیک ۳۰۳، به اوج رسید.
همچنین گفته شده که این رزمایش در شرایطی از جنگ الکترونیک بالقوه و با بهکارگیری سامانههای دفاعی پیشرفته از جمله حسگرها و سیستم های الکترونیکی اجرا میشود.
مناطق انتخابشده برای رزمایش بسیار راهبردی بودند. جزایر نازعات و تنگه هرمز مسیرهای حیاتی برای عبور نفت جهان هستند؛تسلط بر این مناطق، درمواقع تنش، به تهران امکان«کنترل یا مزاحمت» برای ناوگانهای عبوری را میدهد.
از منظر عملیاتی و استراتژیک این رزمایش دریایی، بیش از یک تمرین نظامی معمول، نمایشی از قدرت بازدارندگی و آمادگی عملیاتی ایران است. با شلیک موشکهای کروز و بالستیک، سپاه نشان داد که توان ضربه به اهداف دور حتی در عمق آبهای آزاد را دارد؛ عملیاتی که اگر اراده شود میتواند کنترل بر مسیری استراتژیک مانند تنگه هرمز را به گزینهای جدی در برابر دشمنان ایران تبدیل کند.
از منظر روانی و سیاسی نیز، آغاز این رزمایش درست پس از یک دوره تنش بالا در منطقه (از جمله حملات و تهدیدها) و در حالی که کشورهای غربی و منطقهای همواره حضور رزمی در خلیجفارس را بهصورت فعال حفظ کردهاند، یک پیام قاطع درباره توان دفاعی و استقلال تاکتیکی تهران محسوب میشود.
رزمایش زمینی- ضدتروریستی مشترک شانگهای
همزمان با رزمایش دریایی، در شمال غرب ایران و استان آذربایجان شرقی، رزمایش مشترک ضدتروریستی سهند۲۰۲۵ برگزار شد. این مانور تحت چارچوب شانگهای و با حضور نیروهای زمینی کشورهای عضو انجام گرفت.
این رزمایش نخستین عملیات صحرایی مشترک این سازمان در خاک ایران است. یعنی ایران از عضو جدید به جایگاه «شریک راهبردی و محوری» ارتقا یافته است.
در این رزمایش، با بهرهگیری از مهمات واقعی، تمرینات ضدتروریسم، مقابله با «سه شبح» تروریسم، تجزیهطلبی و افراطگرایی، هماهنگی میان کشورهای عضو و تبادل دانش امنیتی انجام شد.
از منظر سیاسی و ژئوپلیتیکی، برگزاری این مانور در خاک ایران و با مشارکت اعضای قدرتمند شرقی، این پیام روشن را به بازیگران غربی و منطقهای دارد که ایران و متحدانش حاضرند امنیت منطقه را بدون اتکا به نهادهای غربی تامین کنند و به تعریف و اجرای روایتی مستقل از امنیت و مبارزه با تروریسم پایبندند.
دو رزمایش، یک پیام راهبردی
دلایل و پیامهایی که از کنار هم قرارگرفتن این دو رزمایش میتوان دریافت کرد:
۱- بازدارندگی متوازن در ساحل و خشکی: ایران نهتنها در دریای آزاد، بلکه در خاک خود نیز توان نظامی و واکنش مشترک با شرکای بینالمللی دارد. این ترکیب از «دریا + زمین» موقعیت بازدارنده تهران را تقویت میکند.
۲- پیوند امنیتی- ژئوپلیتیکی با متحدان شرقی: با میزبانی تمرین مشترک SCO، ایران نشان داد که بخشی از بلوک امنیتی-سیاسی گستردهتری است؛ این امر معنایی جهانی دارد و میتواند وزن تهران در معادلات بینالمللی را بالا ببرد.
۳- کنترل بر مسیرهای استراتژیک انرژی و ترانزیت: تمرکز بر تنگه هرمز و جزایر راهبردی جنوب ایران، نشاندهنده آمادگی ایران برای تاثیرگذاری بر مسیرهای حیاتی نفت و انرژی است؛ این یکی از ارکان قدرت است که میتواند به اهرم فشار تبدیل شود.
۴- پیام هشدار به دشمنان بالقوه: با شلیک موشکهای دوربرد و نمایش اتحاد امنیتی منطقهای، تهران به آمریکا، اسرائیل و هر قدرتی که درصدد تهدید ایران باشد،هشدار داده که تجاوزیا فشار جدید با «پاسخی قاطع و چندبعدی» مواجه میشود.
۵- تثبیت تصویر ایران بهعنوان بازیگر فعال و مستقل: برخلاف رویکردهای وابسته به قدرتهای غربی یا برونسپاری امنیت به دیگران، ایران نشان داده که خود صاحب اراده، ابزار و اتحاد برای حفاظت از منافعش است.