زن؛ حقیقتی انسانی، الهی و راهبردی در تداوم تمدن اسلامی

 از یک‌سو، ساختار‌های مردسالارانه جوامع سنتی، زن را در حاشیه نقش‌آفرینی اجتماعی حبس کردند و از سوی دیگر، جریان‌های غرب‌زده و سرمایه‌داری مدرن، زن را از مدار هویت و کرامت انسانی خارج ساخته و به ابزار لذت‌طلبی مردانه و صنعت رسانه‌ای تبدیل کردند، اما در این میان، اسلام و تجربه جمهوری اسلامی، افق سومی ارائه می‌دهد؛ افقی که نه زن را ابزار می‌بیند، نه او را از هویت زنانه‌اش تهی می‌کند و نه او را در مسابقه «شبیه‌شدن به مردان» تعریف می‌کند؛ بلکه زن را حقیقتی انسانی، الهی و راهبردی می‌داند که سهمی برابر در پیشبرد تاریخ و تمدن دارد.

این نگاه، تنها یک دیدگاه نظری نیست؛ بلکه برآمده از متن قرآن، سیره نبوی، شخصیت فاطمه زهرا (س)، تاریخ صدر اسلام و تأکید‌های مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی در چهار دهه اخیر است.

۱. زن و مرد؛ دو «جنس»، یک «حقیقت»
قرآن کریم هنگامی که می‌خواهد از انسان سخن بگوید، انسان را بدون قید جنسیت، مخاطب تکلیف و تعالی قرار می‌دهد. این نگاه ریشه‌دار که رهبر انقلاب نیز بر آن تأکید کرده‌اند، حقیقتی کلیدی را آشکار می‌کند:

زن و مرد از حیث شأن انسانی، قابلیت‌های الهی، استعداد معنوی و امکان رشد و قرب الهی، هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند.

نمونه‌های قرآنی این حقیقت فراوان‌اند:
برای معرفی دو الگوی کفر، از «همسر نوح» و «همسر لوط» مثال می‌آورد.
برای معرفی الگوی ایمان، از «آسیه» (همسر فرعون) نمونه می‌زند.
برای نمایش قله طهارت و عفت، «مریم» را تقدیس می‌کند.
این نمونه‌ها به ما یادآوری می‌کنند که زن در قرآن، نه‌تنها در حاشیه نیست که در متن تاریخ‌سازی و حق‌طلبی حضور دارد.

۲. زن، قربانی دو «بردگی مدرن و سنتی»
رهبر انقلاب بار‌ها تأکید کرده‌اند که زن در جامعه ما همچنان با ستم‌هایی روبه‌روست؛ اما این ستم‌ها نه از جنس محدودیت‌های دینی بلکه از جنس نادیده‌گرفتن میدان‌های رشد، فرصت‌های علمی و فضای آرام و امن است.
اگر غرب زن را با شعار آزادی، اما در حقیقت برای بهره‌وری مردانه و اقتصاد مصرف‌گرا می‌آراید، شکل دیگری از ظلم نیز در برخی جوامع سنتی رخ می‌دهد:
زن را صرفا کارگزار خانه، مستخدم مرد یا موجودی کم‌ظرفیت می‌بینند.

هر دو دیدگاه غلط‌اند.
هر دو «مردسالارانه»‌اند.
و هر دو کرامت و شأن زن را نابود می‌کنند.

۳. خانواده؛ زیربنای آرامش و هویت
در آیه «وَجَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّةً وَرَحمَهً»، حقیقتی روشن شده که اگر علوم انسانی جهان امروز آن را بفهمند، شاخه‌هایی از جامعه‌شناسی و روان‌شناسی منحل خواهد شد.
خانواده، تنها یک نهاد حقوقی یا قراردادی نیست؛ یک نیاز وجودی انسان است.

در این نگاه.

مرد نه مالک زن است، نه صاحب او.
زن نه ابزار مرد است، نه کارمند خانه.
هر دو انسان‌اند.
هر دو نیازمند عشق، امنیت، احترام و آرامش.
بر پایه همین منطق است که رهبر انقلاب تأکید می‌کنند:
تحمیل کار خانه بر زن ستم است.
مرد وظیفه دارد محبت خود را آشکارا ابراز کند.
زن حق امنیت، حرمت، رشد علمی و پیشرفت شغلی دارد.
خشونت علیه زنان، رفتاری جاهلی و کاملا مردود است.
این نگاه، زن را «گل» می‌داند؛ اما نه گلی در معنای ضعف بلکه گلی در معنای لطافت، ارزشمندی و نیازمند مراقبت برای شکوفایی بیشتر.
۴. فاطمه زهرا (س)؛ معیار زن مسلمان
اگر تمدن اسلامی بخواهد الگوی زن مسلمان را معرفی کند، هیچ الگویی جامع‌تر از فاطمه زهرا (س) ندارد:
او قله عبادت است.
او عرصه‌دار دفاع سیاسی است.
او محور خانواده است.
او مربی نسلی است که تاریخ اسلام را تغییر داد.
او نمونه زنِ کامل است؛ انسانی که در کوتاه‌ترین عمر، بلندترین قله‌های معرفت و مسئولیت را پیمود.
زن ایرانی امروز، اگر به چنین الگویی تکیه کند، از هر دو دام غرب و سنت‌های غلط مصون خواهد ماند.
۵. حقوق اجتماعی زنان؛ میدان‌هایی که باید گشوده بماند
اسلام و انقلاب اسلامی هرگز نگفته‌اند زن از فعالیت اجتماعی، اقتصادی، علمی یا حکومتی محروم است.
برعکس، رهبر انقلاب صریحا تأکید می‌کنند:
حق برابر در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی
تساوی دستمزد در کار واحد
بیمه و حمایت‌های ویژه زنان شاغل یا سرپرست خانوار
حق پیشرفت علمی و شغلی بدون تبعیض
این موارد نه شعار‌های مدرن، که آیات روشن عدالت اجتماعی در اسلام هستند.
۶. تجربه جمهوری اسلامی: زن ایرانی در قله‌های پیشرفت

واقعیت تاریخی این است که زن ایرانی در چهار دهه اخیر، پیشرفتی را تجربه کرده که در تاریخ این سرزمین بی‌سابقه است: هزاران دانشمند، پژوهشگر، استاد دانشگاه، مدیر، کارآفرین، ورزشکار و هنرمند زن