راهکارهای مدیریتی چاره کار مشکل ناترازی انرژی در شرایط فعلی

به گزارش جام جم آنلاین، محمد سهامیان‌مقدم با اشاره به وضعیت فعلی انرژی در کشور، اظهار کرد: در سال ۱۴۰۴ دو اتفاق لازم بود تا بتوانیم به کاهش ناترازی امیدوار باشیم؛ نخست، ورود سرمایه‌گذار خارجی در حوزه انرژی و دستیابی دولت به منابع مالی جدید برای توسعه زیرساخت‌های گازی، اما هیچ‌یک از این دو اتفاق به‌صورت جدی رخ نداد و اکنون باید براساس توان موجود برنامه‌ریزی کنیم. 

وی افزود: بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده در ابتدای سال، قرار بود ناترازی به حداقل برسد؛ اما از فروردین ماه سال جاری، روند افزایشی آغاز شد و میزان ناترازی انرژی تا چند ماه بعد تقریباً دو برابر شد. 

سهامیان‌مقدم با اشاره به تأثیر مستقیم این وضعیت بر صنایع بیان کرد: در حوزه واحد‌های تولیدی، مخصوصاً صنایع فولادی، سیمان و برخی صنایع پرمصرف، شرکت گاز هر سال با شروع فصل زمستان محدودیت‌های خاصی را اعمال می‌کند، اما برای واحد‌های کوچک و متوسط که مصرف گاز عمدتاً درزمینهٔ گرمایشی است، محدودیت‌ها سبک‌تر است و واحد‌های بزرگ‌تر با طرح‌های کاهش سهمیه روبه‌رو خواهند شد. 

وی ادامه داد: در سال‌های گذشته نیز با قطع یا محدودیت سوخت‌های زمستانی مشکلاتی برای بخش تولید ایجاد می‌شد، اما امسال شدت این محدودیت‌ها بیشتر خواهد بود. دلیل آن فرسودگی بخشی از سیستم استخراج و پالایش گاز و افزایش مصرف داخلی است که منجر به تشدید ناترازی می‌شود. 

سهامیان‌مقدم بر ضرورت اصلاح ساختار انرژی تأکید و تصریح کرد: تا زمانی که سرمایه‌گذاری خارجی و بازسازی شبکه گاز به‌صورت بنیادی انجام نشود، هر سال با شروع فصل سرما چالش ناترازی تکرار می‌شود و فشار روی صنایع تولیدی کشور افزایش خواهد یافت. 

وی درباره وضعیت تأمین گاز در فصل سرد اظهار کرد: در کشور ما تا سال‌های گذشته عملاً کمبود محسوسی در گاز زمستانی وجود نداشت، اما در یکی دو سال اخیر شاهد فشار بیشتری بر شبکه بوده‌ایم و با شروع فصل پاییز محدودیت‌های انرژی برای واحد‌های بزرگ اعمال می‌شود و زمستان امسال نیز از این قاعده مستثنا نیست. 

لزوم توسعه زیرساخت‌ها برای حل بحران ناترازی 

رئیس هیئت‌مدیره شهرک صنعتی ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر گفت: شبکه فعلی انرژی شهرک صنعتی ماشین‌سازی، در حالت عادی پاسخگوی نیاز واحد‌های مستقر است، اما، چون هیچ توسعه‌ای در زیرساخت‌ها انجام‌نشده، ظرفیت شبکه دیگر با روند افزایش مصرف همخوانی ندارد. 

سهامیان‌مقدم ادامه داد: صنایع مستقر در شهرک عمدتاً متوسط و کوچک هستند و خوشبختانه تا امروز با قطعی یا افت فشار گاز روبه‌رو نشده‌اند، ولی اگر سرمای شدید یا محدودیت سراسری آغاز شود، احتمال بروز مشکلات افزایش خواهد یافت. 

رئیس هیئت‌مدیره شهرک صنعتی ماشین‌سازی همچنین تأکید کرد: ناترازی در تابستان و زمستان، تأثیر مستقیمی بر عملکرد کل شهرک صنعتی دارد. در تابستان با قطع برق، ظرفیت تولید در حدود ۳۰ درصد کاهش یافت و این آسیب اقتصادی قابل‌توجهی برای واحد‌های تولیدی ایجاد کرد و در زمستان نیز قطع گاز خسارت‌بار است. 

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر برنامه مشخصی برای مدیریت مصرف گاز در شهرک وجود ندارد و صرفاً تلاش می‌شود واحد‌ها در حد صرفه‌جویی عمومی عمل کنند، بیان کرد: تا زمانی که توسعه زیرساخت یا تأمین پایدار منابع گاز انجام نشود، نمی‌توان انتظار ثبات کامل در تأمین انرژی صنایع را داشت. 

رئیس هیئت‌مدیره شهرک صنعتی ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر با اشاره به وضعیت تأمین سوخت جایگزین، از تلاش‌های شرکت گاز خراسان رضوی برای حفظ برنامه تولید صنایع قدردانی کرد و افزود: وضعیت تأمین سوخت دوم (مازوت) برای واحد‌های گرمایشی و دیگ‌های بخار بسیار دشوار و نگران‌کننده است. 

سهامیان‌مقدم، چالش اصلی فصل سرد را نه در تأمین گاز، بلکه در یافتن سوخت جایگزین دانست و ادامه داد: برخلاف برخی تصورات، تأمین سوخت جایگزین، یعنی مازوت یا گازوئیل، برای نیروگاه‌ها و به‌ویژه شرکت‌هایی که از دیگ‌های بخار برای گرمایش استفاده می‌کنند، در شرایط فعلی بسیار سخت و نامطلوب است. وضعیت تأمین این سوخت‌ها در مجموع مناسب نیست و شرایط سختی را پیش روی واحد‌های تولیدی قرار داده است. 

وی بیان کرد: در شرایط سخت ناترازی انرژی، شرکت برق و گاز با برنامه‌ریزی دقیق و تعامل بسیار خوب، کمک شایانی به صنایع منطقه داشتند و توانستند حداقل برنامه تولید شرکت‌ها را حفظ کنند. اولویت آنها در تأمین انرژی صنایع بسیار مشهود بود و عملکردشان قابل‌تقدیر است، اما تمام مشکلاتی که در حال حاضر در حوزه انرژی وجود دارد، فشار مضاعفی بر دوش (شرکت‌های گاز و برق) وارد کرده و با وجود محدودیت‌ها، موجودی‌ها را مدیریت کرده و تعامل سازنده‌ای با صنایع داشته‌اند. 

سهامیان مقدم درباره نحوه اولویت‌بندی و سهمیه‌بندی سوخت‌های جایگزین، توضیح داد: حتی اگر سهمیه‌بندی در این بخش هم اعمال شود، تولید صنایع که به این سوخت‌ها وابسته‌اند دچار اختلال جدی خواهد شد و تنها با واگذاری تولید انرژی به بخش خصوصی و خروج از وابستگی، ناترازی حل می‌شود. 

رئیس هیئت‌مدیره شهرک صنعتی ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر تأکید کرد: دولت باید تولید انرژی را با فراهم کردن سازوکار ورود بخش خصوصی متخصص و سرمایه‌گذار خارجی، واگذار کند تا با افزایش بهره‌وری، ناترازی انرژی کشور به‌طور پایدار مرتفع شود. 

وی همچنین خروج از وابستگی به یک کشور خاص در پروژه‌های کلیدی مانند نیروگاه اتمی را یک ضرورت ملی دانست و با ارائه راهکار‌های بلندمدت برای عبور از بحران انرژی، به بیان انتظارات صنایع از دولت و وزارتخانه‌های متولی پرداخت و افزود: دولت تخصص لازم در حوزه تولید انرژی‌های بزرگ (نیروگاه‌های گازی یا سیکل ترکیبی) ندارد و این امر باید به بخش خصوصی واگذار شود. دولت باید تمام تمرکز خود را بر تسهیل شرایط برای ورود بخش خصوصی متخصص و جذب سرمایه‌گذار خارجی بگذارد.

سهامیان مقدم ادامه داد: این امر از طریق قیمت‌گذاری منطقی (نه لزوماً گران‌قیمت)، کمک به واردات تجهیزات موردنیاز و عدم‌مداخله در فرآیند تولید انرژی محقق می‌شود در این میان هر واحد خصوصی که بتواند انرژی با بهره‌وری بالاتر تولید کند، باید تشویق شود. 

وی با بیان اینکه بزرگ‌ترین مطالبه بخش صنعت از دولت، تغییر پارادایم در حوزه انرژی است؛ اظهار کرد: دولت باید زمینه ورود بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی را برای تولید انرژی فراهم کند. 

سهامیان مقدم با تأکید بر اینکه بهره‌وری بالا از طریق بخش خصوصی محقق می‌شود، افزود: تولید انرژی در حوزه نیروگاه گازی، سیکل ترکیبی و تجدیدپذیر باید کاملاً به بخش خصوصی واگذار شود؛ با این اقدام، مسئله تأمین انرژی قاعدتاً مثبت خواهد شد. 

رئیس هیئت‌مدیره شهرک صنعتی ماشین‌سازی فناوری‌های برتر به موضوع نیروگاه هسته‌ای و وابستگی به کشور‌های خاص اشاره کرد و گفت: در حال حاضر توان عملیاتی تولید انرژی ما در کشور حدود ۶۳ هزار مگاوات است و با کسری حدود ۱۰۰۰ مگاواتی روبه‌رو هستیم؛ اما مسئله مهم‌تر وابستگی‌های تکنولوژیک است و باید هر چه سریع‌تر از برنامه بلندمدت نیروگاه اتمی با روسیه خارج شویم و با کشور‌هایی که تکنولوژی پیشرفته‌تری دارند، وارد همکاری شویم.

سهامیان مقدم ادامه داد: اینکه یک‌سوم تولید کشور وابسته به یک برنامه اجرایی تأسیساتی بلندمدت باشد که اغلب اوقات نیز دچار نقص فنی است، نشان می‌دهد در برنامه‌ریزی کلان دچار پیچیدگی‌های غیرضروری شدیم.

وی با اشاره به دغدغه‌های تولیدکنندگان شهرک، نسبت به آینده هشدار داد: اگر بحران ناترازی ادامه پیدا کند و با افزایش سرما مواجه شویم، پیامد‌های مستقیم آن بر تولید و اشتغال در شهرک ماشین‌سازی سنگین خواهد بود. صنایع نیازمند تضمین پایداری انرژی هستند تا بتوانند به تعهدات خود عمل کنند.

سهامیان مقدم بابیان اینکه این روز‌ها شاهد نگرانی‌های مستقیم درباره عواقب عدم پایداری انرژی بر تولید هستیم بیان کرد: انتظارات صنایع از دولت در دو محور خصوصی‌سازی انرژی و تغییر در شرکای تکنولوژیک است و باور داریم اگر بحران ناترازی ادامه یابد، پیامد‌های مستقیمی بر تولید و اشتغال خواهد داشت ازاین‌رو لزوم مدیریت هوشمند انرژی بیش از پیش احساس می‌شود.