افق‌های جدید برای مدیران فرهنگی

حلقه مفقوده در چرخه مدیریت پیام: تلاش دوم یکی از آسیب‌های رایج در نظام مدیریت فرهنگی، یعنی تمرکز بیش از حد بر تولید و غفلت نسبی از توزیع و مصرف پیام است. رهبر معظم انقلاب با طرح کلیدواژه «تلاش دوم»، این نکته را متذکر شدند که برگزاری یک رویداد یا تولید یک اثر هنری، تنها نیمی از مسیر است. نیمه دوم و شاید حیاتی‌تر، تدبیر برای دیده شدن، خوانده شدن و نفوذ آن اثر در لایه‌های ذهنی مخاطب است. از منظر دانش مدیریت رسانه، فرآیند ارتباط زمانی کامل می‌شود که پیام نه فقط ارسال، بلکه توسط مخاطب دریافت و درک شود. بنابراین سیاست‌گذاری‌ها نباید صرفا به ارائه آمار کمی و گزارش عملکرد محدود شود؛ بلکه اثربخشی و ضریب نفوذ باید به‌عنوان شاخص‌های اصلی ارزیابی مدنظر قرار گیرد.
لزوم تبیین منطق عقلانی در فرهنگ ایثار: نکته حائز اهمیت دیگر، پرهیز از نگاه تک‌بعدی و صرفا احساسی به مقوله دفاع‌مقدس و فرهنگ شهادت است. اگرچه احساسات بخش جدایی‌ناپذیر این حماسه است اما تقلیل دادن انگیزه‌های عمیق شهدا به غلیان‌های احساسی، جفای به حقیقت این جریان است. ضروری است که در روایت‌های رسانه‌ای و هنری، بر منطق انتخاب و انگیزه‌های متعالی نظیر شوق الی‌الله، تکلیف‌مداری و هوشمندی در شناخت تهدیدات تمرکز شود. نسل جوان و پرسشگر امروز، بیش از تهییج احساسی، نیازمند دریافت پاسخ‌های منطقی و اقناع ذهنی درباره چرایی ایستادگی و مقاومت است. تبیین این عقلانیت، پایداری باورها را در جنگ شناختی تضمین خواهد کرد.  
آرایش جدید در میدان جنگ شناختی: واقعیت میدان امروز نشان می‌دهد که ابزارهای تأثیرگذاری بر اذهان، تفاوت ماهوی با دهه‌های نخستین انقلاب یافته‌اند. ما با یک هجمه پیچیده رسانه‌ای مواجه هستیم که هدف آن تغییر محاسبات و هویت نسل جدید است. با وجود این، مشاهده رویش‌های انقلاب در میان جوانان و گرایش آنان به معنویت، نشان از ظرفیت بالای فرهنگی کشور و شکست پروژه‌های القایی دشمن دارد. وظیفه نهادهای فرهنگی و رسانه‌ای در این برهه، صیانت از این سرمایه عظیم اجتماعی و انتقال هنرمندانه ارزش‌ها به نسل آینده است؛ انتقالی که جز با زبان هنر و درک مقتضیات زمانه محقق نخواهد شد. به‌نظر می‌رسد راهبرد فرهنگی و رسانه‌ای در گام دوم انقلاب، باید عبور از اقدامات شکلی و حرکت به سمت عمق‌بخشی به محتوا و تضمین اثرگذاری باشد. آنچه امروز تحت عنوان جنگ شناختی از آن یاد می‌شود، نیازمند مدیرانی است که علاوه بر دغدغه تولید، برای مهندسی پیام و نحوه تعامل با ذهن مخاطب نیز برنامه دقیق داشته باشند.