زمستان رنگارنگ تلویزیون
زمستان امسال برای تلویزیون فصل شدت گرفتن سریالسازی، تنوع ژانرها و توجه ویژه به فرهنگها و مناطق مختلف کشور است. شبکههای سیما با انتشار تیزرهای رسمی از مجموعهای از سریالهای تازه و پرستاره رونمایی کردند؛ آثاری که از همان شب یلدا پخش خودشان را آغاز کردند و تا پایان سال و البته نوروز اوقات فراغت مخاطبان را پر خواهند کرد و تلویزیون را بار دیگر به مرکز گفتوگوهای خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی بدل سازند.
آنچه فصل جدید سریالسازی تلویزیون را شاخص کرده، توجه همزمان به سرگرمی و بازتاب واقعیتهای اجتماعی، فرهنگی و محلی ایران است. این نگاه تازه، با شعارهایی مانند هویتمحوری و عدالت رسانهای همراه شده تا مخاطب ایرانی بتواند خود و زندگی روزمرهاش را در قاب تلویزیون بیش از گذشته ببیند. در حقیقت تلویزیون در این دوره نهتنها سرگرمکننده بلکه آئینهای از فرهنگها، اقوام و دغدغههای اجتماعی کشور شده است.
تنوع ژانر؛ طنز، ملودرام، اکشن و امنیتی
یکی از برجستهترین آثار زمستان امسال، سریال «روزی روزگاری آبادی» است که زندگی مردم یکی از روستاهای ایران را با تمام جزئیات و مناسبات اجتماعی و اقتصادی به تصویر میکشد و پیشتر با عنوان «پسته خندان» شناخته میشد. این سریال با حضور بازیگرانی چون محمد فیلی، فاطمه گودرزی و علیرضا خمسه راهی آنتن تلویزیون شده است.
روزی روزگاری آبادی یک درام اجتماعی با رگههای طنز است که مخاطب را با زندگی روزمره آبادی ایرانی آشنا میکند. برخلاف برخی آثار طنز که صرفا برای خنده ساخته میشوند، روزی روزگاری آبادی به روابط انسانی، مناسبات محلی و چالشهای اقتصادی روستایی توجه دارد و مسیر تازهای در نمایش زندگی خارج از تهران ایجاد کرده است.
پخش این سریال چند روزی است از شبکه یک سیما آغاز شده و با استقبال گسترده مخاطبان روبهرو شده. شخصیتهای متنوع و خردهروایتهای جذاب، هرکدام جهان خود را دارند و مخاطب را به درک دقیقتری از زندگی واقعی مردم روستا و پیچیدگیهای فرهنگی و اقتصادی آنها نزدیک میکند. ترکیب بازیگران باتجربه و تازهکار، فضایی پویا و متفاوت ایجاد کرده که هم طنز و سرگرمی دارد و هم بازتابدهنده زندگی واقعی است.
«بیگانگان»؛ اکشن، امنیتی و منطقهای
«بیگانگان» یکی از متفاوتترین آثار زمستان است؛ سریالی اکشن و امنیتی که وارد فضای حساس مبارزه با داعش و تحولات منطقهای میشود. این پروژه با بازی محمد نادری، امیرحسین صدیق و مریم کاویانی، مخاطب را با حادثه، هیجان و موضوعات امنیتی روبهرو میکند.
گروه تولیدات اجتماعی سیمافیلم مسئول تصویربرداری این اثر است و با خلق فضایی پرتنش و ملتهب، تلاش دارد ترکیبی از درام و هیجان سیاسی و اجتماعی ارائه دهد. بیگانگان نمونهای از تلاش تلویزیون برای ورود به ژانرهای نو و متفاوت است و نشان میدهد شبکه ملی میتواند هم سرگرمی تولید کند و هم به تحلیل موضوعات حساس و چالشهای اجتماعی و منطقهای بپردازد.
ملودرام رمضان
با وجود آغاز فصل زمستان یکی از سریالهای مورد انتظار ماه رمضان، «ساهره» است. این اثر ملودرام اجتماعی و احساسی با بازی امین زندگانی، محمدرضا رهبری، گلنوش قهرمانی و سیاوش طهمورث، به روایت داستانی انسانی و عاطفی میپردازد.
ساهره با تمرکز بر روابط خانوادگی، تضادهای شخصیتی و چالشهای اجتماعی توانسته پیش از پخش توجه مخاطبان را جلب کند. حضور بازیگران حرفهای و قصهای جذاب، این سریال را به یکی از نقاط عطف ژانر ملودرام در تلویزیون تبدیل کرده است.
شیشماهه؛ بازگشت مهران مدیری با طنز اجتماعی
پس از پنج سال، «شیشماهه» نخستین سریال بلند مهران مدیری محسوب میشود که بهعنوان یکی از پرانتظارترین آثار زمستان مطرح است. این اثر با ترکیبی از طنز موقعیت و روایتهای خانوادگی، تلاش میکند جایگاه سابق مدیری در تلویزیون را دوباره تثبیت کند.
پخش سریال از ۴ دیماه، روز پنجشنبه، از شبکه سه سیما آغاز شده و قرار است هفتهای دو قسمت از آن روی آنتن برود تا مخاطب بتواند با داستان و شخصیتها همراه شود.
«شیشماهه» با حضور بازیگران شناختهشده و ترکیبی از چهرههای تازه، طنز اجتماعی و درام خانوادگی را با روایتی جذاب و سرگرمکننده ارائه میدهد. این مجموعه، نمونهای از تلاش تلویزیون برای بازنمایی زندگی روزمره و چالشهای خانوادگی با زبان طنز است و حضور مدیری بهعنوان نماد طنز تلویزیونی، سطح توقع و جذابیت آن را افزایش داده است.
ملودرام سیاسی و احساسی
سریال «دو نیمه ماه»در ژانر سیاسی-احساسی، داستان خواهر و برادری را روایت میکند که والدینشان توسط گروهکهای تروریستی به شهادت رسیدهاند. احمد معظمی با سابقه کار در آثار امنیتی، این بار ملودرامی پرتنش و اجتماعی خلق کرده که تاثیر تاریخ معاصر بر زندگی فردی و خانوادگی را به تصویر میکشد.
داستان با تمرکز بر احساسات شخصیتها، زخمهای تاریخی و تاثیر آن بر روابط خانوادگی، مخاطب را درگیر تجربهای عاطفی و پرحادثه میکند و به عنوان نمونهای از ترکیب ژانرهای احساسی و اجتماعی، مورد توجه قرار گرفته است.
بهتازگی نام داریوش فرهنگ برای بازی در این سریال مطرح شد؛ این سریال با تعداد بازیگران زیاد (۲۸۰ بازیگر) در حال ضبط است و به دهههای مختلف تاریخی (دهه ۵۰ و پس از آن) در سیما میپردازد.
«اسباب زحمت» طنز خانوادگی با حضور سعید آقاخانی را هم باید اثر دیگری در فهرست تولیدات تازه تلویزیونی دانست. این مجموعه ترکیبی از طنز، موقعیتهای خانوادگی و روایتهای روزمره است. سبک آشنا و موفق آقاخانی معمولا با استقبال گسترده مخاطبان مواجه میشود و این سریال نیز تلاش دارد لحظات شیرین و طنزآمیز زندگی ایرانیان را به قاب تلویزیون بیاورد.
یکی از مهمترین شاخصههای این فصل، تمرکز صداوسیما بر هویتمحوری و عدالت رسانهای است. رئیس سازمان، دکتر جبلی، در نشستهای خبری اخیر خود بر اهمیت تولید آثار متنوع، بهروز و هویتمحور تاکید کرده و از تلاش برای آغاز تولید «پایتخت ۸» خبر داده است.
در این رویکرد، مردم سراسر ایران، فرهنگها، اقوام و مناطق مختلف باید خود را در قاب تلویزیون ببینند و با داستانها و شخصیتها ارتباط برقرار کنند. این سیاست، توجه ویژه به ژانر طنز و خانوادگی را نیز شامل میشود، چرا که طنز موقعیت و خردهروایتهای خانوادگی، بهترین وسیله برای نمایش زندگی روزمره و فرهنگهای مختلف است و همزمان سرگرمی و پیام اجتماعی را منتقل میکند.
این تغییر نگاه، بخشی از دوران تحول صداوسیماست که بر پایه عدالت رسانهای و بازنمایی واقعی مردم ایران شکل گرفته است. دیگر صرفا سرگرمی و پرکردن جدول پخش اهمیت ندارد؛ بلکه نمایش واقعی ایران و تنوع فرهنگی آن در تمامی ژانرها، از طنز و ملودرام گرفته تا امنیتی و تاریخی، اولویت یافته است.
سریالهای جدید با تمرکز بر مناطق مختلف کشور و زندگی روزمره مردم، تلاش دارند عدالت رسانهای و هویتمحوری را عملی کنند:
«روزی روزگاری آبادی» با تمرکز بر کرمان و زندگی روستایی، مناسبات اقتصادی و اجتماعی مردم را به تصویر میکشد.
«بهار شیراز» با ساختاری اپیزودیک، داستانهای خانوادگی و طنز شیراز را روایت میکند.
پروژههایی مانند «نون خ» و فصلهای قبلی «پایتخت» نیز پیش از این، مخاطبان را با مناطق شمال کشور و کردستان آشنا کردهاند و موفق شدهاند نگاه مخاطبان سراسر ایران را به اقوام و فرهنگهای مختلف جلب کنند.
پروژههای در حال تولید و آینده نزدیک
تلویزیون در حال حاضر پروژههای متعددی را در مراحل مختلف تولید دارد:
فصل جدید «سلمان فارسی» از ماه پایانی فصل ایران به فصل حجاز ادامه مییابد و تابستان آینده روی آنتن خواهد رفت.
سریالهای «موسی» به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا و «کارآگاه علوی» نیز در حال تولید هستند.
پروژههای «آقای قاضی» و «فک و فامیل حسین دارابی» نیز در دست تولید هستند.
این حجم از تولیدات نشان میدهد که تلویزیون تنوع ژانر، مناطق مختلف کشور و حضور بازیگران مطرح را به اولویت اصلی خود تبدیل کرده است.
تمرکز رسانهملی بر ژانرهای متنوع و هویتمحوری
صداوسیما در این دوره با تاکید بر مرکزیت سیمافیلم و مرکز سیمرغ، نشان داده تولید سریال صرفا برای پر کردن جدول پخش نیست، بلکه فرصتی برای نمایش زندگی واقعی مردم و فرهنگهای مختلف ایران است. این مراکز تخصصی با سرمایهگذاری روی آثار طنز، خانوادگی و اجتماعی، سعی کردهاند تصویری واقعی و ملموس از زندگی روزمره مردم در شهرها و روستاهای ایران ارائه دهند.
بهویژه توجه به ژانر کمدی و طنز موقعیت، باعث شده مخاطبان با داستانها و شخصیتها بیش از گذشته ارتباط برقرار کنند و خود را در قاب تلویزیون ببینند.
رئیس سازمان صداوسیما در اظهارات اخیر خود بر اهمیت طرحهای جدید و خلاقانه در سریالسازی تاکید کرده و خبر از تلاش برای آغاز تولید «پایتخت ۸» داده است. بهگفته او، این پروژه با هدف ادامه موفقیتهای پایتخت و ترکیب طنز موقعیت با روایتهای اجتماعی و خانوادگی، تلاش دارد تا نهتنها مخاطبان را سرگرم کند، بلکه هویت و فرهنگ ایرانی را در ژانر کمدی به تصویر بکشد.
این سیاست نشاندهنده دوران تحول صداوسیماست که در آن تنوع ژانرها، بهروز بودن آثار و عدالت رسانهای بهعنوان اولویت اصلی دنبال میشود.
زمستان ۱۴۰۴ و نوروز ۱۴۰۵، برای تلویزیون ایران فصل بازگشت پررنگ سریالسازی، تنوع ژانر و هویتمحوری است. از طنز روستایی و خانوادگی گرفته تا ملودرام سیاسی و اکشن امنیتی، سریالها در حال بازتاب واقعی ایران، اقوام و فرهنگها هستند.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
گفت و گو
