دلایل ذوب یخچال های طبیعی در گرینلند

گرمایش زمین اغلب به عنوان مقصر اصلی ذوب گرینلند شناخته می شود. اما به تازگی پژوهشگران، متهمِ غیر منتظرۀ دیگری را هم شناسایی کرده اند.

"بوُ وینتر" یخ شناس دانمارکی، در مرکز تحقیقات برای یخ و آب و هوا در دانشگاه کپنهاگ کار می کند و یکی از توده های بزرگ یخ را که تحت افزایش دمای زمین، همواره در حال ذوب شدن است، بررسی می کند.

وی می گوید: اینجا دقیقاً در حاشیۀ یخ قرار گرفته ایم. یخچال های طبیعی گرینلند در اینجا پایان می یابند و به سمت شرق تا هزار کیلومتر امتداد دارند. ما پی برده ایم که زیر لایه های یخ، آب موجود است و این باعث می شود که حرکت یخ بسیار سریعتر باشد تا هنگامی که به زمین چسبیده است. پس واقعاً این مسئلۀ مهمی است و باید بررسی شود تا بهتر بتوانیم مدل سازی کنیم و مسیر یخ را در آینده پیش بینی کنیم.

در یکی از پروژه های تحقیقاتی اتحادیه اروپا، دانشمندان درصددند تا درک بیشتری از این جریان آب نامرئی به دست بیاورند.

در سال 2007 میلادی، آنها در گرینلند، یک اردوگاه تاسیس کردند. به کمک تجهیزات آن، دانشمندان می توانند، تا عمق 2.5 کیلومتری حفاری کنند.

محل این اردوگاه، با دقت زیادی انتخاب شده است.

"لارس برگ لارسن"، یخ شناس در دانشگاه کپنهاگ در این باره می گوید: ما به مکانی نیاز داشتیم که مقدار ریزش سالانۀ برف آن را به خوبی بدانیم. برای این تحقیقات، نمی خواستیم که مقدار برف زیاد از حد باشد، زیرا در این صورت یخ به اندازۀ کافی قدیمی نیست و برف کم هم خوب نیست چرا که در اینصورت، لایه های برف برای بررسی خیلی نازک هستند. بنابراین ما این نقطه را با مقایسۀ این دو معیار انتخاب کردیم.

پژوهشگران با حفاری عمیق یخ، دقیقاً به عمیق ترین نقطۀ یخ و درست بالای سنگ می رسند. اینجا، انرژی و گرمای زمین، احتمالاً، درجۀ حرارت یخ را به نقطه ذوب می رساند و به این ترتیب باعث جریان آب می شود. برای درک بهتر این مسئله، دسترسی به یخی که در این اعماق است بسیار مهم است.

"استفن بُو هانسن" مهندس حفاری، مرکز تحقیقات برای یخ و آب و هوا در دانشگاه کپنهاگ معتقد است: به طور متوسط ما هر روز قادر به تولید حدود 20 متر یخ هستیم. این مقدار با توانایی که ما برای تجزیه و تحلیل یخ داریم، مطابقت می کند. چون این یخ باید تکه تکه شود و برای اندازه گیری های مختلفی که ما داریم، باید بتوانیم از آن مراقبت کنیم.

دانشمندان با استفاده از نور و روشی موسوم به "اندازه گیری نوری"، عمر این نمونه ها را تخمین می زنند. بنابراین یخ باید در تاریکی مطلق استخراج شود. قدمت برخی از نمونه ها به چهار صد هزار سال می رسد.

"کریستین تییِل"، جغرافیدان دربارۀ این متُد می گوید: بسیار خوشحالم که این کار به خوبی انجام شد. اکنون نمونه های خوبی برای تجزیه و تحلیل داریم. هم برای "دی ان ای" و هم برای تاریخگذاری از طریق "اندازه گیری نوری" . خیلی خوب است که بتوانیم هر دوی این نتایج را با یک نمونۀ مشابه به دست بیاوریم و این اولین باریست که قادر به این کار می شویم. همچنین برای تاریخگذاری، بهتر است که نمونه هایی به دست بیاوریم که حاوی عناصر کمتری باشند. امروز دانه های بسیار ریزی از شن و ماسه هم با یخ مخلوط بودند، که این هم برای مقایسه بسیار جالب است.

دی ان ای هر یک از نمونه ها نیز استخراج می شود تا به این ترتیب، اسرار بیولوژیکی زمانی که در گرینلند یخ نبوده و روی سطح آن آب جریان داشته است، آشکار می شود.

آسترید اشمیت، زیست شناس، مرکز تحقیقات برای یخ و آب و هوا در دانشگاه کپنهاگ می گوید: با کمک ابزار ژنتیکی، ما به آرشیو محیط زیست زمان گذشته دسترسی داریم. کاملاً اطمینان نداریم که در نمونه هایی که پیدا می کنیم، دی ان ای به خوبی حفظ شده باشد اما اگر به آن دسترسی داشته باشیم، برای توصیف چگونگی محیط زیست و نوع موجودات آن دوران، بسیار ارزشمند خواهد بود.

پژوهشگران از رادار هم استفاده کرده اند. رادارهایی که در بخش های مختلف، جریان آب روی زمین بستر را تایید می کنند.

"نانا کارلسون"، متخصص ژئوفیزیک در دانشگاه کپنهاک معتقد است: آب، مانند آینه عمل می کند و تقریباً تمام سیگنال های رادار را پس می فرستد. در حالی که اگر شما روی رسوبات طبیعی خشکی باشید، انها بخشی از سیگنال را جذب می کنند و سیگنالِ قوی ای بر نمی گردد. اگر به عنوان مثال این ناحیه، در حال ذوب شدن باشد، لایه های مختلف یخ، همانطور که اینجا می بینیم، توسط یخ ذوب شده، به سمت پایین کشیده می شوند … و سپس اینجا یک جهشی را در لایه های یخ می بینیم و این احتمالاً به معنای این است که در این منطقه زمین بستر خشک است. این گرافیک رادار، نمونۀ بسیار خوبی از بستر یخ است.

دانشمندان نشان دادند که زیر لایه های یخ می تواند آب باشد و در اینصورت سرعت ذوب شدن آنها افزایش می یابد.

اما در همین آب شاید اسرار دیگری هم نهفته است.

اینجا در دانشگاه کپنهاگ، پژوهشگران در داخل یخچال های منفیِ 26 درجه کار می کنند و یکی از سوال های آنها این است که آیا ممکن است آب های جاری زیر یخ های گریلند، دریاچه های مخفی تشکیل داده باشند؟

"دورت دال جنسن"، هماهنگ کننده پروژه در اردوگاه گرینلند خاطرنشان می کند: ما یک دریاچۀ کوچک زیر یخ های گرینلند پیدا کرده ایم، اما در هر صورت تعداد این دریاچه ها بسیار کمتر از دریاچه ها زیر قطب جنوب است و این به خودی خود بسیار جالب است. به نظر من، تعداد کم دریاچه زیر یخ های گرینلند، دو دلیل دارد: یکی به این خاطر که زمینی که زیر بخش مهمی از این یخ های است، رسوباتی است و بنابراین، آب در این رسوبات نفوذ می کند و جریان دارد و به این دلیل دریاچه تشکیل نمی شود. و دلیل دوم این است که لایه های یخ در گرینلند کوچکتر از قطب جنوب هستند و در عین حال فعال تر هم هستند. برف بیشتری می بارد ودامنه های زیر یخ، شیب بیشتری دارند و به این ترتیب، فشار بیشتری وجود دارد و امکان شکل گرفتن دریاچه کمتر است.

اما پژوهشگران می گویند، زیر 2500 متر یخ، این دریاچه ها می توانند میزبان فرم های خاصی از زندگی باشند.

دال جنسن اضافه می کند: یک دریاچه زیر یخ، مانند یک مخزن آبی است که خیلی وقت پیش تشکیل شده است و در مورد لایۀ یخ گرینلند، به چندین میلیون سالِ پیش بر می گردد. بنابراین بسیار جالب است که ببینیم آیا یک فرم خاصی از زندگی در آنجا وجود دارد یا نه؟ آیا به عنوان مثال یک زندگی باکتریایی، به نحوی کاملاً جدا از بقیۀ سیستم های آب و هوایی امکان داشته؟ یعنی آنجا شما می توانید فرمی از زندگی پیدا کنید که در جاهای دیگر پیدا نمی شود.