به‌سوی جهانِ پارسی باشکوه

راه درازی در پیش است و با وجود همه کارهای خوب انجام شده وضع‌ کرسی‌های زبان و دپارتمان‌های بسیار قدیمی زبان فارسی در کشورهای گوناگون چندان امیدبخش نیست. زبان فارسی با وجود جاذبه‌های فرهنگی و ذاتی‌اش در عرصه تجارت و اقتصاد هنوز جایگاهی ندارد.

برخلاف زبان ترکی که تنها به دلیل رونق اقتصادی ترکیه مورد استقبال تاجران و جویندگان است، چنین ظرفیتی برای زبان فارسی به کمترین حد کاهش یافته است.

سیاست علمی و مشخصی برای جذب فارسی آموز وجود ندارد و شیوه آموزش زبان فارسی بسیار کهنه و بی‌جاذبه است.

با وجود این، همچنان ظرفیت‌های فراوانی وجود دارد که با شناسایی و فعال کردن آنها می‌توان جنبشی در این عرصه پدیدآورد.

به دلیل رشد و جوشش علم در ایران بویژه در دهه‌های اخیر و با تولید آثار علمی ارزشمند به زبان فارسی، این زبان می‌تواند بین زبان‌های علمی جهان برای خود جای پایی دست و پا کند.

به همین دلیل تصمیم شتابزده دولت افغانستان در استفاده از زبان انگلیسی در رشته‌های پزشکی دانشگاهی نگران‌کننده است. این تصمیم می‌تواند این‌گونه تفسیر شود که زبان فارسی در بیان زبانِ دانش ناتوان است؛ در صورتی که محققان زبان و ادب فارسی هرگز چنین باوری ندارند.

از دیگر ظرفیت‌های بزرگ و پرجاذبه زبان فارسی دریای مواج معارف اسلامی و شیعی است که به این زبان نگاشته شده و دین‌پژوهی را بدون زبان فارسی ناممکن ساخته است. زبان فارسی را می‌توان زبان نخست علمی اسلام و بویژه جهان تشیع دانست.

در گذشته رسم بود که علمای بزرگ ایرانی آثار دینی فاخر را به زبان عربی می‌نگاشتند و در پسِ ذهنشان عربی زبان علمی جهان اسلام بود؛ اما اینک زبان فارسی به درجه‌ای از شکوه علمی در انتقال اندیشه‌های دینی و اسلامی رسیده است که بزرگان تفکر دینی از آن رسم کهن به کلی دوری گزیده‌اند.

در نتیجه مجموعه بزرگی از کتاب‌های مرجع دینی به زبان فارسی است و علاوه بر مشتقان ادب فارسی، دین پژوهان نیز باید زبان فارسی بیاموزند. شیفتگی نسبت به شعر و ادب فارسی و عرفان اسلامی و ایرانی آموختن زبان فارسی امروز آرزوی خیل بزرگ عاشقان مولانا رومی است.

همه آنها که با مثنوی معنوی به زبان‌های مختلف انس گرفته‌اند، بی‌تردید آرزومندند اندیشه‌های نابش را به زبان خودش دریابند.

از دیگر خبرهای امیدبخش این روزها تاسیس بنیاد سعدی است که قرار است همه کوشش‌های پراکنده و گاه موازی را در یک جا گِردآورد و جنبش زبان فارسی را در داخل و بیرون مرزهای کشور رهبری کند. به امید روزی که زبان فارسی به جایگاه شایسته خود جهان پارسی شکوه پیشین خود را بازیابد.

دکتر حجت‌الله ایوبی -‌ رئیس موسه فرهنگی اکو