سازمان فضایی زمین را پایه‌گذاری می‌کنیم

قرار شد این انجمن به عنوان بازوی مشورتی زیر کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو سازمان ملل فعالیت خود را آغاز کند. این انجمن مشورتی در تمام دنیا که به شش منطقه تقسیم شده است، فعالیت می‌کند و در هر منطقه دو نماینده هماهنگ‌کننده دارد.

این هماهنگ‌کننده‌های منطقه‌ای با هماهنگ‌کننده‌های کشوری در ارتباط هستند و هماهنگ‌کننده‌های هر کشوری با اعضایی از انجمن که تابعیت آن کشور را دارند، کار می‌کنند.

کل این ساختار، از اعضای معمولی تا روسای انجمن به صورت داوطلبانه به انجمن می‌پیوندند و افراد مسئولیت‌دار در این ساختار با رای مستقیم اعضا انتخاب می‌شوند.

باخبر شدیم خانم بهنوش مسکوب، یک مهندس تازه فارغ‌التحصل شده برق الکترونیک از دانشکده فنی دکتر شریعتی، دانشگاه فنی ـ حرفه‌ای، به عنوان هماهنگ‌کننده خاورمیانه‌ای این انجمن انتخاب شده است.

در گفت‌وگو با او با اهداف و عملکرد این انجمن مشورتی بیشتر آشنا می‌شویم.

یک دختر خانم جوان ایرانی از یک دانشگاه نه‌چندان معروف، ناگهان چگونه به هماهنگ‌کننده منطقه خاورمیانه یکی از انجمن‌های مشورتی سازمان ملل تبدیل شد؟

همه چیز در اوج گرمای تابستان سال 1390 اتفاق افتاد. من همیشه از کودکی علاقه خاصی به نجوم داشتم. در آن زمان هم مشغول تحصیل در رشته مهندسی الکترونیک بودم و بشدت می‌خواستم که از دانش مهندسی‌ام در بخش فعالیت‌های فضایی و بخصوص فضانوردی استفاده کنم. به همین دلیل همیشه در برنامه‌های علمی ترویجی مختلف در زمینه نجوم شرکت می‌کردم و خبرهای نجومی ـ فضایی را از وب‌سایت‌های ایرانی پیگیری می‌کردم. در تیر سال 90 خبری را در وب‌سایت پارس اسکای خواندم که برای شرکت در کنگره انجمن مشورتی نسل فضا فراخوان داده بود. من از آن طریق به وب‌سایت انجمن نسل فضا مراجعه کردم و چون دیدم عضویت در این انجمن محدودیتی ندارد... .

عضویت در انجمن نسل فضا هیچ محدودیتی ندارد؛ یعنی همه می‌توانند عضو شوند؟

بله. تقریبا هیچ محدودیتی ندارد. تنها شرط عضویت در انجمن به سن و سال بازمی‌گردد. هر شخصی، با هر تحصیلاتی و با هر ملیت یا مذهبی که بین 18 تا 35 سال داشته باشد می‌تواند در این انجمن عضو شود.

چه شد که شما از یک عضو ساده به هماهنگ‌کننده منطقه‌ای انجمن نسل فضا ارتقا پیدا کردید؟

بله می‌گفتم که چون عضویت محدودیتی نداشت، قبل از هر کاری عضو انجمن شدم و سپس برای شرکت در کنگره درخواستم را فرستادم. پس از طی فرآیندی که باید علاقه‌مندی‌ها و دلیل آنها، سوابق و تجربیات را ذکر می‌کردم، پذیرفته شدم. البته در آن سال به دلیل برخی مشکلات شخصی نتوانستم در کنگره آن سال که در کشور چک برگزار می‌شد شرکت کنم، اما این موضوع باعث آشنایی بیشتر و عمیق‌تر من با این انجمن شکل گرفت. اهداف و رویکرد این انجمن را پسندیدم و تصمیم گرفتم در برنامه‌های انجمن مشارکت بیشتری داشته باشم. در آن زمان خانم مهسا طاهران از کشور ایران هماهنگ‌کننده منطقه خاورمیانه‌ای انجمن بودند و وقتی اشتیاق من را دیدند، پیشنهاد کردند من نماینده کشور ایران شوم. در آن زمان بتازگی این پست خالی شده بود. قبل از من آقای محمد رحیمی این مسئولیت را بر عهده داشتند. من درخواستم را فرستادم و پذیرفته شدم و بعد از آن مشارکت من در برنامه‌های انجمن شکل جدی‌تری به خود گرفت.

آیا دولت‌ها، شما و بقیه همکارانتان در انجمن مشورتی نسل فضا را به سازمان ملل معرفی می‌کنند؟

خیر. اعضا خودشان و با توجه به فعالیت‌های تبلیغی هماهنگ‌کننده‌های کشوری، علاقه‌مند شده و داوطلب می‌شوند و سپس در چارچوب برنامه‌های انجمن، فعالیت خود را آغاز می‌کنند.

گفتید اهداف و رویکرد این انجمن توجه شما را به خود جلب کرده است. هدف اصلی این انجمن چیست؟

هدف اصل این انجمن مشارکت جوانان در برنامه‌های فضایی و استفاده از ایده‌های آنان برای ساختن یک زمین بهتر است. از نگاه من، این انجمن به نوعی پایه و اساس یک سازمان بین‌المللی فضایی است. من در آینده می‌بینم که آژانس فضایی سیاره زمین بر پایه تجربیات این انجمن شکل می‌گیرد. فعالیت‌های فضایی علاوه بر نیاز به هزینه و منابع بسیار زیاد، می‌تواند عواقبی داشته باشد که کل سیاره زمین را در بر گیرد. بنابراین امروزه و پس از 50 سال از آغاز عصر فضا، انجام فعالیت‌های فضایی مستقل توسط یک ملت بیشتر یک کار ماجراجویانه به نظر می‌رسد. این روزها دیگر هدف اصلی در برنامه‌های فضایی پیروزی این ملت یا آن ملت نیست بلکه هدف دوستی و مشارکت در برنامه‌های فضایی به منظور بهره‌برداری بیشتر از منابع فضای ماورای جو است که طبق قانون فضایی متعلق به همه بشریت است. ما در انجمن نسل فضا تلاش می‌کنیم تا ضمن جذب عاشقان دانش و فناوری فضایی، تفکر دوستی و همکاری را به آنها القا کنیم و زمینه را برای توسعه برنامه‌های مشترک در آینده ـ وقتی که همین بچه ها، مدیران تصمیم‌گیر آژانس‌های فضایی سراسر دنیا شدند ـ فراهم کنیم.

و شما در انجمن مشورتی نسل فضا برای رسیدن به این هدف بسیار بزرگ چه کار می‌کنید؟

ما در درجه اول، نهایت تلاشمان را می‌کنیم مشتاقان بیشتری را به عضویت این انجمن درآوریم. در درجه بعدی هم در برنامه‌های ترویجی دانش و فناوری فضایی مثل برگزاری مراسم شب یوری، روز جهانی نجوم یا هفته جهانی فضا شرکت فعال داشتیم. در کل هم تلاش عمده ما به راهنمایی و کمک به اعضا برای مشارکت در طرح‌های علمی انجمن اختصاص دارد. همچنین تلاش می‌کنیم با جمع‌آوری کمک‌های مالی، زمینه را برای مشارکت فعال اعضای منطقه‌ای در نشست‌ها و کنگره‌های انجمن فراهم کنیم تا زمینه دوستی و همکاری بین‌المللی بیشتری فراهم شود.

طرح‌های انجمن مشورتی نسل فضا شامل چه عناوینی می‌شود؟

ایمنی و پایداری فضایی، مدیریت بحران با استفاده از کاربردهای فضایی، کارگروه اجرام نزدیک به زمین شامل شناسایی و اخطار به مردم و در پایان کارگروه حقوق فضایی و تجارت در فضاست. پروژه‌ها هم بعد فنی و هم بعد حقوقی و انسانی دارند. این پروژه‌ها توسط خود اعضای انجمن تعریف شده و انجام می‌شود و ما خودمان برای این کارها حمایت مالی از سازمان و شرکت‌های فضایی دنیا جمع‌آوری می‌کنیم. همه کارها داوطلبانه و بدون دریافت حق‌الزحمه انجام می‌شود.

افراد گروه شما قرار است در آینده چه کاره شوند و از کجا کسب درآمد کنند؟

با توجه به نوع فعالیت‌های ما، در آینده ما به سفرای جهانی زمین تبدیل می‌شویم، برای یادآوری این نکته که ما یک زمین داریم که باید حفظش کنیم، از آن مراقبت کنیم و برای رسیدن به این مهم باید با هم دوست باشیم چون از بالا و از ماورای جو زمین هیچ مرزی دیده نمی‌شود و در ضمن زمین خیلی آسیب‌پذیرتر به نظر می‌رسد. ما می‌خواهیم به صدای نسل جوان تبدیل شویم، برای این که به تصمیم‌گیران و سیاستگذاران فعلی دنیا بگوییم که ما چگونه جهانی می‌خواهیم. در ضمن مشارکت در پروژه‌های انجمن نسل فضا باعث پرورش و ظهور توانمندی‌ها و استعدادهایی می‌شود که دائم توسط پیشروترین آژانس‌های تحقیقاتی دنیا رصد می‌شود. این می‌تواند زمینه شغلی مناسبی نیز برای آینده اعضای ما فراهم کند. حالا آژانس‌های فضایی هم کارمندانی در اختیار دارند که هم خیلی مشتاق و علاقه‌مند به فضا هستند و هم کارآزموده و از همه مهم‌تر دوستانی در سراسر دنیا دارند که در صورت اقدام برای انجام یک ماموریت بزرگ فضایی، می‌توانند کاری جهانی را رقم بزنند و زمینه را برای مشارکت‌های بین‌المللی فراهم کنند.

این آینده‌ای که ترسیم کردید خیلی آرمانگرایانه به نظر می‌رسد. مثلا شما در این انجمن چگونه با سازمان‌های فضایی و موسسات تحقیقاتی ارتباط برقرار می‌کنید تا زمینه استخدام اعضا در آنجا را فراهم کنید؟

هر سال که کنگره نسل فضا برگزار می‌شود، سخنرانان معمولا روسای سازمان‌های فضایی مهم دنیا هستند که فعالیت‌های فضایی سال گذشته آنها چشمگیر بوده است. این چشمگیر بودن فعالیت‌های فضایی یعنی فعال بودن آن آژانس فضایی و این یعنی کلی کار و نیاز در آنجا وجود دارد. در کنگره فرصتی پیش می‌آید تا آنها چالش‌های پیش روی خود را مطرح کنند و ما راه‌حل ارائه می‌دهیم و نگرانی‌هایمان از آینده را می‌گوییم و آنها این نگرانی‌ها را در تصمیم‌گیری‌هایشان می‌گنجانند.

تبادل اطلاعات به این شکل باعث تبادل فرصت می‌شود. این یعنی در صورت خالی شدن یک پست در این سازمان‌های فضایی همیشه اولویت با اعضای انجمن نسل فضاست. چون ما علاوه بر تحصیلات، دو فاکتور مهم دیگر نیز داریم که عبارت است از اشتیاق فراوانی که ما را وادار کرده در بهترین دوران زندگیمان داوطلبانه به فعالیت‌های ترویجی فضایی بپردازیم و بعد از آن ارتباطات بین‌المللی با دوستانی که در انجمن داشته‌ایم و آنها هم به نوبه خود در یک مرکز تحقیقاتی یا آژانس فضایی کشور خودشان مشغول فعالیت شده‌اند و حالا این یعنی ایجاد یک فرصت بزرگ برای فعالیت‌های مشارکتی عظیم در کشف جهان هستی و بهره‌برداری از آن به نفع همه بشریت.

برای خود شما هم چنین فرصتی پیش آمده است؟ آیا شما پس از دو سال فعالیت داوطلبانه در این انجمن و حالا که فارغ‌التحصیل شده‌اید، امکان کار در زمینه فضایی را به دست آورده‌اید؟

بله. من در یکی از کنگره‌های انجمن نسل فضا با روسای پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی ایران آشنا شدم و مدتی تلاش کردم در جهت اهداف انجمن به همکاری با آنها بپردازم که حالا شرایطی برایم پیش آمده است که می‌توانم به این همکاری به چشم شغل نگاه کنم. حالا من یک پژوهشگر علوم فضایی هستم و مشغول کار هستم.

اگر برخی خوانندگان جوان ما با این صحبت‌ها علاقه‌مند شده باشند که به انجمن شما بپیوندند چگونه می‌توانند عضو شوند؟

همان طور که گفتم هیچ محدودیتی بجز محدودیت سنی وجود ندارد. هر کسی، با هر میزان تحصیلات، هر شغل و از هر جای دنیا که بین 18 تا 35 سال داشته باشد می‌تواند با مراجعه به وب‌سایت ما (www.spacegeneration.org) درخواست عضویت بدهد. علاقه‌مندان خاورمیانه‌ای و بـخـصوص ایرانی می‌توانند به من ایمیل (behnoosh.meskoob@spacegeneration.org) بزنند. برای عضویت رزومه افراد مهم نیست بلکه انگیزه‌ها بررسی می‌شود؛ یعنی اگر یک نفر نقاش ساختمان باشد و دیپلم ردی، اما عاشق فضانوردی حتما پذیرفته می‌شود، اما یک دانشجوی دوره دکترای مهندسی فضایی که اشتیاقی به این موضوع در نامه درخواستش مشاهده نشود، رد خواهد شد.

آیا عضویت هزینه‌ای دارد؟

خیر، عضویت کاملا مجانی است. حتی گاهی اوقات برای شرکت برخی اعضای پرتلاش در کنگره‌ها، کمک مالی هم پرداخت می‌شود.

شهرام یزدان‌پناه - گروه دانش